آبنما کار: یک کارشناس گردشگری معتقد است: هجوم بی رویه و افسار گسیخته گردشگران به مناطق ویژه گردشگری نظیر چشمه باداب سورت یکی از عوامل اصلی تهدیدکننده این اماکن است.
محمدرضا اورمزدی در گفت و گو با ایسنا با اشاره به ظرفیت های بی نظیر گردشگری در ایران از چشمه باداب سورت شهرستان ساری بعنوان دومین چشمه آب رنگین دنیا از منظر زیباشناختی نام برد و اظهار داشت: پس از چشمه پاموک کاله در ترکیه، این ظرفیت گردشگری در بحث زیبایی، جذابیت و شگفتی در رتبه دوم قرار گرفته که متاثر از تغییرات ژئومورفولوژی در دوره چهارم زمین شناسی است.
وی از مناطق مسکونی و روستاهای مجاور اماکن گردشگری بعنوان یکی از عوامل صدمه رسان به این محیط ها یاد کرد و اضافه کرد: روستاها و مناطق مسکونی اطراف یک پدیده توریست محور تا حدود زیادی می توانند در جهت تقویت یا تضعیف آن پدیده موثر باشند.
اورمزدی با اشاره به رقابت ناسالم بین روستاهای پیرامون یک مقصد گردشگری و اثر طبیعی خاطرنشان کرد: با آموزش و آگاهی سکنه این مناطق که منتفعین اول سفره گردشگری مناطق خویش هستند، می توان اثرات مفید و مثبت گردشگری را افزایش داد و ترویج کرد.
این کارشناس گردشگری درباره فواید آموزش و اطلاع رسانی در مورد چگونگی صنعت توریسم به مسافران و روستاییان مجاور یک اثر طبیعی و ملی یادآورشد: آموزش به افراد بومی و حتی مسافران و گردشگران در مورد چگونگی رفتار با یک اثر ملی و طبیعی و تذکرات در مورد نوع برخورد، نگهداری و پاسداشت از آن نه تنها به پویایی و طول عمر اثر افزوده بلکه سبب ارتقای سطح فرهنگی جامعه میشود.
افزایش و هجوم بی رویه گردشگر، اماکن گردشگری را صدمه پذیر می کند
اورمزدی، هجوم بی رویه و افسار گسیخته گردشگران به مناطق ویژه گردشگری نظیر چشمه باداب سورت را از دیگر عوامل اصلی تهدیدکننده این اماکن دانست و تصریح کرد: هر منطقه گردشگری دارای یک ظرفیت اکولوژیکی و زیست محیطی است که برپایه ضریب اشغال و ضریب ورودی تعریف شده است. ورود بیش از حد توریست و مسافر به مناطق صدمه پذیر گردشگری سبب لگدمال شدن و تخریب محیط زیست آن منطقه و در نتیجه صدمه شدید به آن اثر ملی و طبیعی می گردد.
وی ادامه داد: توان اکولوژیکی هر منطقه تنها برای یک مقدار معینی از توریست قابلیت بهره برداری دارد و مقدار بیشتر از آن سبب تخریب اماکن گردشگری بخصوص مناطق حساس و صدمه پذیر خواهد شد.
کارشناس گردشگری روستایی از اماکن حساس گردشگری نظیر چشمه باداب سورت بعنوان زون های بافر ( Buffer zone ) نام برد و تصریح کرد: زون های بافر یا مناطق حائل در اصطلاح اکوسیستمی دارای قابلیت شکنندگی بوده و تاب حجم بیش از حد ورودی را ندارد.
مدیریت و نظارت نامناسب در حفظ اماکن گردشگری مازندران
استاد دانشگاه آزاد اسلامی تنکابن با اشاره به این که سازمان های منابع طبیعی، محیط زیست و گردشگری باید در کنار یکدیگر بعنوان یک بازوی توانمند در جهت شناخت صحیح تر، معرفی بهتر و بیشتر و همینطور حمایت و نگهداری از یک اثر ملی و باستانی وارد عمل شوند، اظهار داشت: متاسفانه هنوز بین این دستگاه ها و ارتباط آنها یک همت برای مدیریت واحد در جهت بهبود وضعیت مناطق گردشگری وجود ندارد.
اورمزدی با بیان این که نه تنها چشمه باداب سورت بلکه خیلی از چشمه های طبیعی و منابع تحت الارضی آبی متاثر از سوء مدیریت در حال نابودی است، تصریح کرد: متخصصان هیدرولوژی و کارشناسان زبده حوزه آب بارها بروز و ظهور چنین تهدیدی را پیش بینی کرده بودند.
خشک شدن چشمه باداب سورت یک شبه صورت نگرفته است
محقق و پژوهشگر حوزه گردشگری با اشاره به این که منابع آبی وزارتخانه مستقلی بنام وزارت نیرو دارد ضمن یادآوری پایش های مستمر این نهاد خاطرنشان کرد: مشکلی که برای چشمه باداب سورت به وجود آمده چیزی نیست که یک شبه اتفاق افتاده باشد، بلکه این معضل طی یک دوره زمانی به وقوع پیوسته است.
اورمزدی، تایم تیبل ها یا جداول زمانی معین برای پایش منابع آبی را جز لاینفک فعالیت وزارت نیرو در جهت وظایف نظارتی این سازمان دانست و اظهار داشت: با عنایت به سنجش های انجام شده و جداول زمانی مربوط که طی سنوات متمادی انجام گرفت، باید راهکارهای مناسب از جانب وزارت نیرو برای مقابله با کمبود منابع آبی پیش بینی می شد.
وی با مطرح کردن این سوال که چرا تدبیری در زمینه کمبود منابع آبی از جانب سازمان های ذیربط انجام نشد، تصریح کرد: سومدیریتی که طی چندین سال متوالی اتفاق افتاده اکنون منابع آب های زیرزمینی و بخصوص چشمه باداب سورت را به مخاطره انداخته است.
از اساتید و دانش آموختگان متخصص چاره جویی شود
اورمزدی با یادآوری کثرت مقالات، مستندات و پژوهش های مختلف و متنوع موجود در دانشگاه های کشور و بخصوص مازندران از ضرورت توجه مسئولان و ارتباط هرچه بیشتر آنان با متخصصین دانشگاهی یاد کرد و اضافه کرد: پیوند میان دانشگاهیان و دولتمردان با عنایت به مقالات تخصصی کار شده و تحقیقات انجام گرفته می تواند قدرت تصمیم گیری بهتر و وسیع تری برای مسئولان فراهم آورد.
استاد دانشگاه آزاد تنکابن با اشاره به این که خیلی از کشورهای توسعه یافته از همین منابع و بخصوص پژوهش های دانشجویان ایرانی برای پیشرفت و توسعه کمک گرفته اند، تصریح کرد: زمانی که دستاوردهای ایرانی ها در کشورهای دیگر راهگشا بوده، بطور قطع می تواند مدل مناسبی برای به کارگیری توسط مسئولان باشد تا هم از این طریق دانشجویان تمایل بیشتری به انجام تحقیقات داشته و هم مسئولان روش ها و راهکارهای بهتری برای انجام وظایف خویش داشته باشند.
اورمزدی در ادامه به تاریخ کهن ایرانی ها اشاره نمود و اضافه کرد: تکنولوژی هدایت و کنترل منابع آبی در ایران سابقه 6000 ساله دارد و مصداق آن نیایشگاه باستانی زیگورات یا چغازنبیل در استان خوزستان است که نخستین تصفیه خانه آبی جهان در آن بوده و آب تا ارتفاع 50 متری در این معبد بالا برده شده است.
کارشناس حوزه گردشگری افزود: باید با بررسی و مطالعه در رفتار ایرانی ها باستان به نحوه نگهداری آنان از منابع طبیعی نگاهی دوباره بیندازیم، چرا کشوری که دارای چنین سابقه و تکنولوژی در زمینه مهار و کنترل آب و منابع آبی بوده حال باید دچار وضعیتی ناگوار در حوزه تامین آب شود؟
دستگاه های مرتبط به شکل جزیره ای عمل نکنند
محقق، مولف و پژوهشگر حوزه گردشگری با اشاره به اینکه دستگاه های اجرایی باید از خواب غفلت بیرون بیایند، اظهار داشت: نهادهای در رابطه با هم در یک رویداد یا چالش نباید به شکل جزیره ای عمل کرده و هر یک تصمیمات جداگانه ای در ارتباط با مبحث مورد بحث بگیرند.
اورمزدی با اشاره به اماکن گردشگری مانند چشمه باداب سورت و نهادهای در رابطه با این اثر طبیعی اظهار نمود: سازمان های منابع طبیعی، محیط زیست و میراث فرهنگی باید با تعامل با یکدیگر و تجمیع نظرات به یک مدیریت جامع رسیده تا بتوانند یک تصمیم واحد را اجرایی کنند.
ایجاد یک منشور واحد و سازگار با محیط زیست در حوزه گردشگری
وی با اشاره به اینکه مسئولین این سازمان ها باید به یک منشور واحد زیست محیطی در بحث گردشگری برای حفظ، نگهداری و بقای تمامی آثار طبیغی، ملی و توریسم محور برسند، خاطرنشان کرد: در این منشور واحد باید تمام جوانب زیست محیطی، منابع طبیعی و گردشگری همچون مسائل آبی، پسماند، توان اکولوژیکی و غیره دیده و لحاظ شود.
اورمزدی از اختلاف بین اعضای یک خانواده به عنوانی مثالی برای این مورد سخن گفت و تصریح کرد: اگر در خانواده ای هر یک از والدین تصمیماتی مجزا و مربوط به خویش را بگیرند و نتوانند با یکدیگر تبادل افکار و تشریک مساعی داشته باشند، بطور قطع اتفاقات ناگواری به وجود می آید.
بزرگترین چالش گردشگری، مشکلات زیست محیطی است
کارشناس گردشگری، مشکلات آب، زباله، پسماند و فاضلاب را مهم ترین چالش های کنونی جامعه دانست و خاطرنشان کرد: صنعت گردشگری به صورت خودکار با این مسائل دست به گریبان بوده و باید برای این موارد چاره اندیشی متناسب صورت گیرد.
وی با بیان این که وجود هر توریست یا مسافر میهمان در اماکن توریستی دارای چالش های مذکور است، اظهار داشت: پیش بینی مقابله با این مسائل و راهکارهای متناسب با آن باید پیش از بروز مشکلات صورت گیرد.
نسخه های مُسکِّن برای جلوگیری از تشدید وخامت وضعیت چشمه باداب سورت
اورمزدی، اجرای مدیریت زمانی برای جلوگیری از تشدید وضعیت فعلی چشمه باداب سورت را سفارش و تصریح کرد: باید با تولید ورودی های مخصوص، اجازه ورود بیش از حد توریست به محل گرفته و زمان های مشخصی برای بازدید در نظر گرفته شود. برای بازدید و حضور گردشگران باید ظرفیت اکولوژیکی یا توان زیست محیطی منطقه سنجیده شود و با استفاده از رعایت تمامی معیارها و استانداردها، جمعیت شناور منطقه افزایش یابد.
کارشناس گردشگری از ساخت و سازهای ناهمگون و غیرمجاز در منطقه هدف گردشگری سخن به میان آورد و خاطرنشان کرد: باید با جلوگیری از ساخت و سازهای تطابق نیافته با محیط در مناطق گردشگری، اقامتگاه هایی سازگار با محیط بکر این منطقه، تولید و از استعمال مصالح سیمان و بلوک و آجر برای ساخت و ساز اجتناب کرد.

گفت وگو از نوید ساداتی خبرنگار ایسنا