آبنما کار: فعالان توریست ایران و چین بعد از یک سال بار دیگر گردهم آمدند تا راه های گسترش تعامل با یکدیگر را در شرایطی بررسی کنند که مشکلات گردشگری دو کشور نه تنها هنوز حل نشده بلکه چالش های جدیدی به آن اضافه شده است. این دورهمی با اعتراف هایی از جانب ایران هم همراه بود.
به گزارش آبنما کار به نقل از ایسنا، انجمن دوستی ایران و چین در جریان بزگرای دومین همایش چشم انداز توسعه روابط ایران و چین، پنل تخصصی را به گردشگری و صنایع دستی اختصاص داد تا همزمان با بررسی راه های گسترش همکاری های اقتصادی و بازرگانی به این بخش مغفول هم در تعاملات دو کشور اهمیت بیشتری داده شود.

گردشگری بیشتر از نفت بوی پول می دهد
احد محمدی ـ رییس انجمن دوستی ایران و چین ـ که مدیریت پنل تخصصی مدیریت گردشگری و صنایع دستی دو کشور را بر عهده داشت، اظهار داشت: چین سالانه ۱۲۰ میلیون گردشگربه خارج از کشور می فرستد که بیشتر از ۸۵ میلیون گردشگر سالانه به این کشور سفر می کنند. برپایه آمار ناجا و سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری از کشور ما هم سال قبل حدود ۹ میلیون نفر خارج شدند و حدودا نصف این تعداد به ایران سفر کردند. اهل فن می گویند ایران از نظر رده بندی امکانات گردشگری در رتبه ۱۰ دنیا قرار دارد اما از نظر رنکینگ پذیرش گردشگر در دنیا با حدود یک میلیارد نفر مسافر، معلوم است با چهارونیم میلیون نفر در کجای جدول قرار داریم. مفهوم این آمارها آن است که هنوز خیلی جای کار باقی مانده است.
او سپس به استناد اظهارات سفیر چین در ایران که اعلام نموده بود سال قبل بین ۱۱۲ تا ۱۱۵ هزار ایرانی به این کشور سفر کرده اند، اظهار نمود: بیشتر چینی هایی که به ایران آمدند تجار و تاجر بودند. در مقابل از چین به ایران نزدیک به ۱۰۰ هزار نفر سفر کردند که بیشتر آن ها هم تجار، مهندس و تکنسین بودند. با این همه ما همچنان امیدواریم سهمی از ۱۲۰ میلیون چینی که هر سال به خارج از کشور سفر می کنند بدست آوریم.
وی افزود: همه جا از اهمیت جایگاه اقتصادی گردشگری سخن گفته می گردد اما تا وقتی درباره آن فقط حرف زده شود اتفاقی نخواهد افتاد.
محمدی که پیش تر ریاست سازمان گردشگری بنیاد مستضعفان را به عهده داشته است، با اشاره به نقش تبلیغات شفاهی در تصویرسازی از کشورها، بیان کرد: نقشی که مردم در معرفی کشورها می توانند داشته باشند هیچ رسانه ای نمی تواند داشته باشد. اگر واقعیت جوامع را در قالب فیلم بیان نماییم امکان دارد تأثیر کمی در طرف مقابل داشته باشد چون که این تصور تولید می گردد آن فیلم ها دستوری و با برنامه ریزی تولید شده است.
وی اظهار داشت: یکی از مسائلی که سبب می گردد کشورها با هم مشکل پیدا کنند نداشتن شناخت جوامع از یکدیگر است. گردشگری این مشکل را براحتی حل می کند. وقتی حجم توریست بین دو کشور افزایش می یابد متعاقبا مشکلات امنیتی کمتر خواهد شد.
محمدی سپس به تأثیر مستقیم گردشگری در اقتصاد هم اشاره نمود و اضافه کرد: ورود یک توریست معادل چند بشکه نفت درآمد دارد و حسن اقتصادی دیگر آن این است که درآمد آن مستقیم به مردم تزریق می گردد. در حالیکه اگر نفت را بفروشیم پول آن را اول باید به بانک مرکزی بدهیم بعد به صندوق دولت واریز شود، سپس به سازمان برنامه و بودجه بدهند و از آنجا بین دستگاه ها توزیع شود تا آن را ماهانه بعنوان حقوق به کارمندان خود پرداخت کنند. این فرایند چند ماه طول می کشد در حالیکه گردشگر وقتی به کشور وارد می گردد به راننده تاکسی، هتل، راهنما، رستوران، فروشگاه صنایع دستی و جوامع محلی مستقیما پول می رساند. در این فرایند جریان انتقال درآمد با سرعت و با کمترین زمان ممکن انجام می گردد.

میز چین چه کرده؟
مسلم شجاعی، دستیار ستادی دفتر بازاریابی و تبلیغات گردشگری سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری که به نمایندگی از این سازمان در همایش توسعه روابط ایران و چین حضور داشت، به اقدامات این سازمان برای نفوذ به بازار چین اشاره نمود و اظهار داشت: بعد از همایش سال ۹۶ متوجه شدیم چیزی از بازار چین نمی دانیم. بازتاب آن رویداد تشکیل میز گردشگری چین در سازمان بود که تلاش کردیم از نظر فعالان بخش خصوصی، دانشگاهی، دفاتر نمایندگی ایران و چین و ایرانی ها مقیم آن کشور بهره برداری نماییم. با ایرلاین ها و توراپراتورها جلساتی گذاشتیم و در گام نخست و ضربتی به این نتیجه رسیدیم که راهنما و هتل ها نیاز دارند شناخت بیشتری از بازار چین به دست آورند.
ایشان در ادامه از تهیه کتاب تحقیقات بازار چین اطلاع داد و اظهار داشت: در این کتاب اطلاعات مبتنی بر بازار گردشگری چین گردآوری شده که در اختیار ۳۰ نهاد، صنف و وزارتخانه قرار گرفته و نتیجه آن در سایت irtss.ir قرار دارد.
شجاعی همینطور به تدوین برنامه ای برای نفوذ به بازار چین اشاره نمود و اضافه کرد: در جریان این برنامه تلاش شده راهبردها و اقدامات سایر سازمان ها که می تواند در راه توسعه گردشگری چین و ایران کمک نماید لحاظ شده است. با این برنامه می توانیم برنامه پنج ساله متوالی را طراحی نماییم تا در ششمین سال به یک درصد از بازار چین دست یابیم.
وی ادامه داد: این راه سهل و ممتنع است چون حجم این بازار با ۱۲۰ میلیون گردشگران خروجی به قدری بزرگ است که می توان به راحتی آن را به دست آورد اما از طرفی ما در داخل کشور موانعی داریم که این مسیر را سخت می کند. به هر حال نقشه راه مشخص است و ما می دانیم دنبال چه هستیم و می خواهیم چه نماییم.
این کارشناس گردشگری افزود: رییس سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری همواره روی بازار چین تاکید داشته اند تمرکز بیشتری داشته باشیم. با این همه سوال این است اقدامات انجام شده برای نفوذ به بازار چین کافی است؟ برداشت سازمانی من پاسخی منفی را به دنبال دارد. ما نیاز داریم گام های سریع تر و بیشتری برداریم تا به یک درصد از بازار چین برسیم.

وقتی چین می تواند و ایران نمی تواند
حسین یاوری استاد دانشگاه، محقق و پژوهشگر که بعنوان تنها سخنران بخش صنایع دستی در این پنل تخصصی حضور داشت با معرفی خود بعنوان نویسنده ۱۳۱ جلد کتاب که سه نسخه از آن به چین مربوط می گردد و با بیان این که در میان ۳۵ کشوری که تاکنون دیده چین در کنار ژاپن و یونان بیشتر توجهش را جلب کرده است، درباره اهمیت تقویت ارتباط میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری سخن گفت و اضافه کرد: چین تا حد زیادی توانسته این رابطه را برقرار کند اما نه در حد ایده آل. متأسفانه با وجود آنکه در ایران سازمانی با این عنوان وجود دارد ولی نتوانسته ایم موفقیتی در این زمینه تولید نماییم.
وی افزود: سالانه بیش از یک میلیارد و ۲۰۰ میلیون نفر در جهان سفر می کنند. چین در سال های اخیر همواره جزو یکی از چهار کشور بزرگ گردشگری بوده است ولی ایران همواره رتبه ای پایین تر از ۸۰ در رنکینگ جهانی داشته است.
یاوری افزود: باید از خود سوال نماییم که چه چیزی در جهان گردشگران را به کشوری خاص کشانده است، بی گمان جاذبه های گردشگری پاسخ آن است. اگر چین جاذبه های زیادی دارد ما هم داریم. هر دو کشور دارای تمدنی با قدمت بیش از ۷۰۰۰ سال هستند. اگر در چین دیوار معروف، شهر ممنوعه، برج شانگهای و میدان صلح آسمانی و جاذبه های طبیعی بی شمار وجود دارد ما هم در ایران تخت جمشید، میدان نقش جهان، جنگل ابر و کویرهای زیبایی داریم.
این استاد دانشگاه افزود: ایران یکی از سه قطب برتر صنایع دستی دنیا است و آن طور که نقل می کنند به خاطر جاذبه های گردشگری ربته دهم جهان را دارد و میراث فرهنگی اش گنجینه هایی ماندگار به شمار می آیند، با این وجود اگر به آمار گردشگری نگاه نماییم چین در ۲۰ سال قبل توانسته با ظرفیت هایی مشابه ایران این آمار را ترقی دهد اما ایران نتوانسته در رده بندی جهانی به این ترقی دست یابد.

روش های سنتی را کنار نگذاریم
علی صدرنیا ـ رییس هیأت مدیره جامعه راهنمایان ایران ـ هم با معرفی خود بعنوان راهنمای انگلیسی زبان که تابحال برای اساتید دانشگاه های انگلیسی زبان سراسر جهان در ایران تور اجرا کرده و با یادآوری اینکه تابحال سفری به چین نداشته اما به واسطه تورهایی که برای هنک کنگی ها اجرا کرده، شناخت حداقلی از فرهنگ این کشور دارد و در مقام راهنمای تور همراه نخستین هیأت رسمی چین پس از امضای تفاهم نامه گسترش تعاملات گردشگری با ایران بوده است، در مبحث تولید محتوا در فضای مجازی متذکر شد: باآنکه نرم افزارها و راه های مدرن تبلیغاتی در گردشگری مهم اند اما باید توجه کرد بیشتر گردشگرانی که در تورهای فرهنگی شرکت می کنند معمولا سن بالایی دارند و آن هایی که با نرم افزارها سروکار دارند جوان تر هستند که بودجه زیادی برای این تورها ندارند. ازاین رو ما نباید روش های سنتی جذب توریست را به یکباره کنار بگذاریم به امید اینکه محتوای جدید می تواند جذب بیشتری داشته باشد.
وی در ادامه با تاکید بر اینکه کسب درآمد در گسترش تعاملات گردشگری با بازار چین اهمیت ویژه ای دارد، اظهار نمود: استفاده از راهنماهای مجاز در تورهای چینی زبان خیلی مهم می باشد. وظیفه دارم از جایگاه حقوقی ام از راهنماهایی که مجوز رسمی دارند حمایت کنم. همینطور واجب است تورگردان هایی که وسیله اصلی جذب توریست به ایران هستند در این چرخه فراموش نشوند. متأسفانه در بازار چین این دست اندرکاران خیلی دخیل نبوده اند و این بازار برای همه خیلی باز نبوده است. لازم است در چارچوب قانون و به صورت مجاز دو کشور در گردشگری همکاری های رسمی تری داشته باشند.
صدرنیا پیشنهاد کرد: باآنکه تعداد راهنماهای چینی زبان در ایران کم است اما می توان با همراهی راهنماهای چینی که به زبان انگلیسی تسلط دارند و با به کار گرفتن راهنماهای انگلیسی زبان ایرانی در آن تورها این مشکل را تا حدی حل کرد.

محله چینی ها را در ایران دریابید
حرمت الله رفیعی ـ رییس انجمن صنفی دفاتر خدمات مسافرتی ایران ـ هم سخنانش را این طور آغاز کرد که متأسفیم بگوییم به علت نوسانات ارز شرایط برای ورود توریست فراهم گشته است.
وی سپس مناسبات گردشگری دو کشور را ضعیف دانست و اظهار نمود: باآنکه انتقادهایی در بخش غذا و راهنمای چینی زبان وارد است ولی می توانیم این ضعف ها را با مشارکت همه بخش ها برطرف نماییم و هر آنچه شهروندان چینی بخواهند را در ایران در اختیارشان قرار دهیم.
رفیعی در ادامه تشکیل کمیته ای برای بررسی نقاط ضعف دو کشور را درخواست نمود و اظهار داشت: تعداد آژانس های حاضر در نمایشگاه های گردشگری بسیار محدود است. قول می دهم با تسهیل کردن شرایط حداکثر حضور اتفاق افتد. انتظار ما از چینی ها این است که بلافاصله با شرکت هایی که در این نمایشگاه ها حضور دارند ارتباط برقرار کنند و آن ها را بیگانه ندانند و از طریق های قانونی به تبادل توریست بپردازند.
او همینطور بیان کرد: از مسؤولان دولتی چین استدعا دارم با شرکت های خود صحبت کنند که جریان گردشگری در ایران با همکاری و مشارکت شرکت های ایرانی اتفاق افتد.
رفیعی به استفاده چینی ها از خانه های شخصی هم اشاره نمود و اظهار داشت: ما از اینکه آن ها از هتل ها استفاده نمی کنند و این چرخه مالی قطع شده است ناراحت نیستیم. مسئله آن است که با استفاده از این خانه مسافرها شأن توریست چینی پایین می آید. طبیعی است که ما می خواهیم در سفر به ایران شأن آن ها بیشتر حفظ شود. توریست اگر از خدمات در ایران رضایت نداشته باشد هم خودش به یک منتقد تبدیل می گردد و هم دیگران را به نرفتن تشویق می کند.
محمدی ـ رییس انجمن دوستی ایران و چین ـ هم متذکر شد: این اقدام چینی ها به جمیع جهات به نفع گردشگری آن کشور نیست و باید با استفاده از مراجع قانونی تذکرهای لازم داده شود.

سفر چینی ها به ایران در آینده ضرر دارد
رامین ذبیحمند ـ راهنمای چینی زبان و استاد فدراسیون جهانی راهنمایان تور ـ نیز با اشاره به اینکه در دوران فعالیت اش ۱۳۲ تور بین ایران و چین اجرا کرده است با استناد به این تجربه اش، اخطار داد: از آنجائیکه یکی از استانداردهای بین المللی گردشگری ضرورت توجه به پایدار بودن توسعه است بعنوان فردی که تجربه فعالیت در سراسر دنیا را دارم وضعیت ورود گردشگران خارجی به ایران بخصوص چینی ها را پایدار نمی بینیم. اگر تدبیری اندیشیده نشود توسعه این روند ضررده خواهد بود.
او سپس به واقعیت هایی که جریان گردشگری دو کشور را تلخ کرده است اشاره نمود و اضافه کرد: اقامت چینی ها در خانه های شخصی، استفاده از تورگردان ها و راهنماهای غیرمجاز که پاسخگو نبوده و امنیت گردشگران را تامین نمی کنند، استفاده از افراد غیرمجاز در سمت مترجم بدون داشتن مجوز و رستوران های غیرمجاز جریان گردشگری چین را در ایران به خطر خواهند انداخت.
این راهنمای چینی زبان سپس از بخش های دولتی و خصوصی ایران و چین درخواست نمود به سفارش هایی که نتیجه تحقیق در فرهنگ و روش سفر مردم این کشور است توجه نمایند و تصریح کرد: اگر این نکات رعایت نشود توسعه این بازار خطرناک خواهد شد چون که به محیط زیست، جوامع محلی و اقتصاد کشورمان صدمه می زند و در آینده ای نه چندان دور ضررده خواهد بود.
ذبیحمند از بخش دولتی ایران درخواست کرد: به تبلیغات و بازاریابی اهمیت دهد و برای حضور در نمایشگاه های این کشور هزینه کند، از فیلمسازان و راهنماهایی که بدون بیمه فعالیت می نمایند حمایت داشته باشد، سایت های گردشگری که راه ورود افراد غیرمجاز به آن ها آزاد است را کنترل کند و برنامه بلندمدت داشته باشد.
به اعتقاد او امکان دارد در بازه زمانی کوتاه مدت ایران در بازار چین موفق باشد اما این موفقیت پایدار نخواهد بود.
استاد فدراسیون جهانی راهنمایان گردشگری همینطور از وزارت خارجه درخواست نمود مانع ادامه فعالیت دانشجویان چینی شود و اضافه کرد: در هیچ کجای دنیا دانشجویان خارجی اجازه کار ندارند، درحالی که چینی ها با ویزای دانشجویی در ایران بعنوان راهنمای تور به کار مشغولند.
او خطاب به بخش دولتی چین، بر ضرورت نظارت بر اتباعی که در ایران تخلف می کنند، پشتیبانی از آژانس های چینی که می توانند در ایران تور اجرا کنند و متقابلا آژانس های ایرانی که ظرفیت اجرای تور برای چینی ها را دارند تاکید کرد.
این راهنمای چینی زبان همینطور از بخش خصوصی ایران درخواست کرد: توجه بیشتری به نیاز واقعی چینی ها برای تأمین غذا، مترجم و آب جوش داشته باشند و هتلداران هم به این نکته توجه نمایند که قیمت آن ها برای چینی ها گران است.
ذبیحمند ترجیح داد با بخش خصوصی چین دردلی داشته باشد و اظهار داشت: دل بستن به راه های ارزان کردن سفر با استفاده از راهنما و خانه های غیرمجاز شاید در کوتاه مدت سود آنی داشته باشد ولی در بلندمدت ایران را از فهرست گزینه سفر چینی ها حذف خواهد نمود.
در انتها این پنل غلامی از اعضای انجمن دوستی ایران و چین هم اظهار داشت: همه سخنران ها دردها را گفتند اما درمان باقی ماند. ما نیاز به انجمن گردشگری ایران و چین داریم تا این مشکلات را برطرف کند.
او هم به استفاده چینی ها از خانه های غیرمجاز اشاره نمود و اظهار داشت: حکایت این کار چینی ها مثل آن است که ما تاکسی به اندازه کافی نداشته باشیم آن وقت مسافرکش های بدون جواز در ایران مشغول به کار شوند. چرا به جای پاک کردن صورت مسئله وضع موجود را سازماندهی نمی کنید؟ می توان خانه های ارزان را شناسایی و در یک شبکه معرفی نمود تا ایرانیان هم بدین سان منتفع شوند.

به گزارش آبنما کار به نقل از ایسنا، قرار بود در این نشست تخصصی معاون گردشگری سخنرانی کند که غایب بود. مدیرکل دفتر بازاریابی و تبلیغات این معاونت هم بعنوان یکی از سخنران های بخش تخصصی باید حاضر می شد که دستار ستادی وی در این جایگاه قرار گرفت. همینطور فائزه آخوندی، راهنمای تورهای چینی بعنوان محققی که ۱۰ سال در بازار گردشگری چین پژوهش کرده نتیجه یکی از تحقیقات خود در زمینه ارتباط های مجازی چینی ها در دنیای گردشگری را شرح داد. همینطور قرار بود استاد دانشگاه پکن هم درباره تعاملات گردشگری دو کشور سخنرانی کند که ترجیح داد این جایگاه را به استاد پیشکسوتی از کشورش که در زمینه موسیقی کشورها و تمدن های باستانی تحقیق کرده اختصاص دهد.