آبنما کار: دو سال پیش در چنین روزی، اولین بازارچه دائم صنایع دستی پایتخت راه اندازی شد اما فروشگاه های این بازارچه هر روز آب می روند. بعضی از آنها یا جمع کرده اند، یا به فکر بستن مغازه هایشان هستند.
به گزارش آبنما کار به نقل از ایسنا، ۱۰ مهر ماه سال ۱۳۹۵ اولین بازارچه صنایع دستی پایتخت در بازار اودلاجان با حدود ۲۰ حجره ای که آماده و قابل واگذاری بود راه اندازی شد و قرار بود این تعداد به حدود ۱۴۰ حجره افزایش پیدا کند. حالا دو سال از افتتاح این بازارچه می گذرد و تنها چند مغازه فعال صنایع دستی در آن مشغول به کار هستند.
مسعود سلطانی فر ـ رییس وقت سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری ـ در روز افتتاح این بازارچه به صرف مبلغ شش میلیارد تومان برای افتتاح فاز اول آن اشاره نمود که مقرر است با همین رویکرد به بازسازی بخش های دیگر آن و حتی محله مسکونی اودلاجان ادامه پیدا کند.
تیرماه امسال هم علی اصغر مونسان ـ رییس فعلی سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری ـ از این بازارچه بازدید و برپایی جمعه بازار فروش محصولات صنایع دستی و تبلیغات تلویزیونی را برای رونق فروش در این بازار پیشنهاد کرد. موضوعی که در حد یک پیشنهاد باقی ماند و برای عملی شدن آن هیچ برنامه ای اعلام نشده است.
اما معدود کسبه باقی مانده بازارچه اودلاجان معتقدند دید و بازدید مسئولان دردی از آنها دوا نمی کند.

هیچکس بانی سرپرستی از اودلاجان نشد
الهام قادری ـ صاحب یکی از فروشگاه های صنایع دستی و تنها کافه بازارچه دائم صنایع دستی پایتخت ـ درباره وضعیت آن به ایسنا، اظهار داشت: بازارچه صنایع دستی اودلاجان مثل یک نوزاد متولد شده و رها شده است. برای آنکه این نوزاد شکل بگیرد و متولد شود مسئولان و نهادها تلاش کردند اما زمانی که متولد شد هیچکس بانی سرپرستی از آن نشد و همه آن را رها کردند و هر کسی گفت به من مربوط نمی گردد.
او با اشاره به اینکه هم اکنون برای هر کاری به هر کسی رجوع می نماییم، می گوید در حیطه مسوولیت من نیست، اضافه کرد: برای مثال تصمیم گرفتیم برای معرفی کافه، تابلویی سر بازارچه نصب نماییم و برای این کار به شهرداری رجوع کردیم که گفتند عرضه مجوز این کار به زیباسازی مربوط می شود، به زیباسازی رجوع کردیم، گفتند به شهرداری مربوط می گردد و ما در یک دور باطل سرگردان شده ایم.
قادری همینطور افزود: من می خواهم بِرند گالری و کافه ام را ثبت کنم اما پس از پیگیری، می گویند چون بازارچه به شکلی دولتی و تحت نظارت سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری می باشد، باید نامه ای بدهند که اسم آن مشکلی ندارد. سازمان می گوید نامه را باید اداره حقوقی بدهد، اداره حقوقی هم می گوید مگر من چه کاره ام که برای این کار نامه بدهم؟ اسم سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری و شهرداری روی بازارچه است و از بخش خصوصی خارج شده و دولت هم هیچ مسوولیتی در قبال آن نمی پذیرد.

«همینه که هست»
این مدرس دانشگاه همینطور درباره مبلغ ۶ میلیارد تومانی که رییس وقت سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری در روز افتتاحیه از آن صحبت کرد، چنین اظهار نظر کرد: این مبلغ به دو میلیارد تومان رسید. سال قبل اعلام نمودند که مدارکتان را عرضه کنید، به هر مغازه ۱۰۰ میلیون تومان وام می دهیم. من هم مدارک را عرضه کردم که پس از مدتی برای وام تماس گرفتند. زمانی که دوباره رجوع کردم گفتند این مبلغ به ۵۰ میلیون تومان رسیده است و وقتی اعتراض کردم، پاسخ دادند: «همینه که هست».
او با اشاره به اینکه اگر به ۱۲ مغازه هم این مبلغ وام را پرداخت کنند، باز هم کل مبلغ ۶۰۰ میلیون تومان می شود، افزود: با معاون صنایع دستی ـ خانم محمودیان ـ هم صحبت کردم که اعلام کرد، صندوق کارآفرینی امید باید به هر مغازه ای ۱۰۰ میلیون تومان وام بدهد و حتما این مورد را پیگیری می کند اما پس از آن هرچه با او تماس گرفتم، دیگر پاسخگو نبود.
قادری همینطور به شرایط پرداخت وام اشاره نمود و اظهار داشت: برای پرداخت وام ۵۰ میلیون تومان شرایط عجیبی گذاشته اند. باید یک کارمند دولت با حقوق ۶ میلیون و نیم بعنوان ضامن معرفی کنم. کدام کارمند دولت این مبلغ حقوق می گیرد؟! از طرفی می گویند باید به محضری رجوع کنید که ما معرفی می نماییم و برای انجام کارها مبلغ دو میلیون و ۵۰۰ هزار تومان پرداخت کنید، زمانی هم که می گویم من محضری می شناسم که با مبلغ یک میلیون تومان هم این کار را انجام می دهد، نمی پذیرند! طوری برخورد می کنند که انگار می خواهند صدقه دهند.

صاحب یکی از فروشگاه های صنایع دستی در بازارچه اودلاجان افزود: زمانی که بازارچه راه اندازی شد از اندیشه های بلند پروازانه صحبت کردند که تصمیم دارند از کاخ گلستان تا بازارچه را گلدان بچینند و فرش قرمز پهن کنند تا گردشگران خارجی به بازار بیایند، پس بازارچه حتما باید کافه هم داشته باشد چونکه توریست خارجی قهوه می خواهد و گفتند باید دستگاه قهوه ساز بخرم، من هم همه این امکانات را به صورت اقساط تهیه کردم. حتی هنوز قسط دستگاه قهوه سازی که خریدم تمام نشده است اما یک توریست در این بازارچه نمی بینیم.
او با اشاره به اینکه از سال قبل تا کنون پنج کاسب، فروشگاه هایشان را جمع کردند و یکی از کاسب ها هم تصمیم دارد که جمع کند، افزود: هم اکنون به صورت ظاهری ۱۲ فروشگاه صنایع دستی داریم اما در باطن حدود پنج فروشگاه در حوزه صنایع دستی فعالیت می نمایند و مابقی برای آنکه معاف از مالیات شوند ویترین صنایع دستی دارند اما در واقع پلاستیک می فروشند.

باید مالیات بر درآمد پرداخت گردد نه مالیات بر در نیامد
قادری همینطور به مالیات فروشگاه ها اشاره و بیان کرد: قرار بود فروشگاه های صنایع دستی بازارچه تا سه سال معاف از مالیات باشند اما برای ما مالیات آمده است. از طرفی مالیات بر درآمد باید پرداخت گردد نه مالیات به در نیامد! ما درآمدی نداریم که بخواهیم مالیات پرداخت نماییم. این ماه برای من مبلغ ۸۸۹۰۰۰ تومان قبض برق آمده است. من چه مشتری داشته باشم و چه نداشته باشم باید دستگاه قهوه ساز، یخچال و یخسازم به برق باشد. فکر می کنم اگر فروشگاه و کافه را تعطیل نماییم به صرفه تر باشد. ما فروش آنلاین هم داریم که درآمد آن هم صفر است.
محمد مختاری- یکی دیگر از صاحبان فروشگاه های صنایع دستی در این بازارچه– که از بازماندگان کاسبان اهل اصفهان است که همچنان در اودلاجان فعالیت می کند اعتقاد دارد باید برای این بازارچه تبلیغ شود.
او که ماهانه دو میلیون تومان برای اجاره فروشگاهش در اودلاجان می پردازد، اظهار داشت: اوایل که بازارچه افتتاح شد، بیشتر صاحبان فروشگاه ها اصفهانی بودند اما پس از مدتی خیلی از آنها برگشتند و فکر می کنم هم اکنون فقط من و یکی دیگر از اصفهان در این بازارچه مانده ایم. من هم تصمیم گرفته بودم پیش از عید جمع کنم اما پیشنهاد دادند تا عید صبر کنم که پذیرفتم و پس از آن هم مسئولان گفتند قول می دهیم شرایط خوب شود و بمانید که فعلا مانده ایم.
مختاری اعتقاد دارد برای بازارچه تبلیغات کافی وجود ندارد. دو هفته قبل از صندوق کارآفرینی امید به ما رجوع کردند و گفتند می توانیم از اعتباراتی که برای بازارچه در نظر گرفته شده استفاده نماییم و درخواست وام دهیم. فرمی هم پر کردند و گفتند سقف وام ۱۰۰ میلیون تومان است. پس از مدتی اعلام نمودند که به کدام شعبه رجوع کنم. پس از مراجعه، متوجه شدم شرایط سختی برای پرداخت در نظر گرفته اند که در کل قید دریافت وام را زدم.

وضعیت اقتصادی مهمترین دلیل رونق نگرفتن بازارچه
اما ابوالقاسم حیدری- مدیر اجرایی هیئت امنای بازارچه اودلاجان- اعتقاد دارد وضع اقتصادی کشور طوری نیست که صاحبان فروشگاه های صنایع دستی ماهی ۵ میلیون تومان فروش داشته باشند.
او با اشاره به اینکه وضعیت اقتصادی مردم مهمترین دلیل رونق نگرفتن اولین بازارچه صنایع دستی پایتخت است، اضافه کرد: در وضعیت اقتصادی فعلی، صنایع دستی جایی در سبد اقتصادی مردم ندارد. اگر شرایطی به بوجود می آمد تا صنعتگران برای فعالیت در فروشگاه ها وارد عمل می شدند و فضایی مثل میدان امام اصفهان به وجود می آمد، وضعیت فرق می کرد اما متاسفانه صنعتگران ما توان مالی برای پرداخت اجاره حتی ماهی ۵۰۰ هزار تومان هم ندارند و می گویند اگر مغازه را مجانی در اختیار ما بگذارید برای فعالیت اقدام می نماییم اما مغازه ها هم مالک دارد.
مدیر اجرایی هیئت امنای بازارچه اودلاجان درباره مبلغ وامی که به کاسبان تعلق می گیرد هم توضیح داد: پرداخت این وام سال قبل تحقق پیدا نکرد چونکه نتوانستند اعتبار آن را تامین کنند. امسال هم که اعتبار آن تامین شد سقف ۵۰ میلیون تومان را در نظر گرفتند که صاحبان همه ی فروشگاه ها هم فرم مربوط به آن را پُر کرده اند و باید ضامن هایشان را معرفی کنند تا بتوانند این مبلغ را دریافت نمایند.
حیدری با اشاره به اینکه بودجه موسسه ای که از کاسبان بازارچه حمایت می کند تا سقف ۵۰ میلیون تومان است، اضافه کرد: زمانی که مبلغ ۱۰۰ میلیون تومان عنوان شد، اعلام نمودند اگر مغازه ای هیچی نداشته باشد برای قفسه بندی آن مبلغ ۳۰ میلیون تومان، برای پول پیش مغازه ۳۰ میلیون تومان و همین مبلغ هم بعنوان سرمایه در حال گردش پرداخت می گردد تا یک نفر بتواند با ۱۰۰ میلیون تومان یک مغازه را پوشش دهد. مغازه های بازارچه همه قفسه بندی شده هستند و داخل همه ی آنها هم جنس وجود دارد، فقط سرمایه در حال گردش به آنها تعلق می گیرد که مبلغ آن هم ۳۰ میلیون تومان است.
او با اشاره به اینکه ما درخواست کردیم سقف وام را ۱۰۰ میلیون کنند، افزود: اما گفتند چون شرایط کافی نداریم در نهایت می توانند مبلغ ۵۰ میلیون را به صورت وام پرداخت کنند. بحث این است اگر صاحبان فروشگاه ها مبلغ ۱۰۰ میلیون تومان هم دریافت نمایند، ترددی در بازارچه صورت نمی گیرد تا بازدهی وام داشته باشند. باید وامی در اختیار صاحبان فروشگاه قرار بگیرد تا آنها بتوانند مبلغ را باز پرداخت کنند. از زمانی که بحث وام مطرح گردیده است حتی چرخی های بازار هم به من رجوع می کنند و می گویند ما هم می توانیم این وام را دریافت کنیم؟

مدیر اجرایی هیئت امنای بازارچه اودلاجان همینطور اظهار نمود: هم اکنون بحث این است که بازارچه اودلاجان را به جمعه بازار تبدیل نماییم تا مردم بیشتری در آن تردد کنند. آقای مونسان هم در آخرین بازدید به این مورد اشاره نمود اما به شکل عملی اتفاقی صورت نگرفته است و فقط به حرف ختم شد.
حیدری درباره تعداد فروشگاه های صنایع دستی موجود در این بازارچه اعلام نمود: از سر خیابان ۱۵ خرداد تا سر حاجی ها ۲۸ مغازه وجود دارد که می تواند تا ۲۰۰ مغازه هم افزایش پیدا کند اما اتفاق خاصی برای بقیه فروشگاه ها نیفتاده است. درِ بخشی از مغازه ها هم نصب شده و سقف آنها هم زده شده است اما هنوز کف سازی صورت نگرفته و بعضی از آنها همچنان به حرفه سابق خود یعنی کیف فروشی در بازارچه مشغول هستند. اگر این مغازه ها هم به بازار اضافه شوند تعداد آنها به ۸۰ فروشگاه می رسد. هم اکنون ۱۴ تا ۱۵ فروشگاه صنایع دستی در بازارچه وجود دارد.
وی همینطور درباره تبلیغ برای بازارچه هم اظهار نمود: به صنعتگر می گوییم بیا مغازه بگیر، جواب می دهد اینجا که فروش ندارد برای چه باید این کار را انجام دهم؟ به صاحب مغازه می گوییم اجاره نگیر پاسخ می دهد پس چه کار کنم؟ هر چقدر هم که ما کل ایران را برای بازدید از این بازارچه دعوت نماییم و مردم بیایند فروشگاه ها را تعطیل ببینند، هیچ اتفاقی نمی افتد. با چنین وضعیتی اگر بخواهیم برای بازارچه تبلیغ هم نماییم، تبلیغ منفی است. مغازه ها باید باز شودن سپس برای آن تبلیغ نماییم.
مدیر اجرایی هیئت امنای بازارچه اودلاجان درباره ۶ میلیارد تومانی که رییس وقت سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری از آن در مراسم افتتاح بازارچه نام برده بود، هم اظهار داشت: چنین مبلغی در کار نیست. ما از روز اول هم با آقای سطانی فر طرف نبودیم و او بعنوان بازدید کننده به اودلاجان دعوت شد و در مراسم افتتاحیه حضور پیدا کرد و چنین صحبت هایی حالت مانور مطبوعاتی داشت و برای بازارچه هم بازتابی نداشت که اگر داشت، وضعیت بازارچه این طور نبود.

کبریا حسین زاده – ایسنا