آبنما کار: داور جشنواره ملی عکس آیات اعتقاد دارد تغییر رویکرد در جشنواره های عکاسی سبب خواهد شد به مرور شاهد آثار بکرتری باشیم.

محمدمهدی رحیمیان مدیر گروه عکاسی دانشکده خبر که این روزها داوری جشنواره ملی «عکس آیات» را بر عهده دارد، درباره انتخاب رویکرد معنایی و ارزیابی آثار رسیده به این جشنواره به خبرنگار مهر اظهار داشت: در وهله اول باید یک ارجاع تاریخی درباره تصاویری که مبتنی بر آیین ها و مراسم مذهبی است، ارائه بدهم. طی ۴۰ سال قبل تغییراتی در حیطه عکاسی با رویکرد مذهبی رخ داده است. در ۱۵ سال اول انقلاب اسلامی ما شاهد توجه عکاسان و سفارش دهندگان به حوزه تصاویر قرآنی و آیینی بودیم اما به مرور شکل این عکس ها و سفارش ها تغییر نمود.
وی با اشاره به نقش پررنگ مذهب در شکل گیری لایه های اجتماعی، توضیح داد: با عنایت به نقش و نگاهی که مذهب در شکل گیری لایه های اجتماعی و سمت و سو دادن به عادت ها و سنن با عنایت به گستره کشور پهناور ایران دارد، می توان گفت در کنار نوروز، مهمترین و گسترده ترین سوژه های عکاسی را باید در حوزه تصاویر آیینی و مذهبی جستجو کرد.
داور جشنواره ملی «عکس آیات» عنوان کرد: به صورت کلی تصاویری که محوریتی همراه با آمیختگی سنن ملی و باورهای مذهبی دارند در ۴۰ سال قبل مورد تمرکز بوده است و رویکرد آماری هم نشان داده است که به صورت نمونه سوگواره های عاشورایی تا چه میزان مورد استقبال قرار گرفته و رو به گسترش است و از سوی دیگر سال ها است جشنواره ها و مسابقات قرآنی در حوزه عکس برگزار می گردد.
وی با اشاره به اینکه راهپیمایی اربعین هم فضای جدیدی برای عکاسی آیینی و مذهبی باز کرده است، اظهار داشت: باید بگویم که بیشتر یک رویکرد ملی را در عموم تصاویر این حوزه شاهد می باشیم به این مفهوم که حضور قرآن در عرصه فردی و اجتماعی در تصاویر این حوزه نمود دارد و این کتاب آسمانی در فرهنگ و سنن ما نقش ایفا می کند.
این عکاس در ادامه به سختی عکاسی از مفاهیم عمیق قرآنی اشاره نمود و اضافه کرد: به نظر می آید که در تصویرسازی، نگارگری و نقاشی این مفاهیم بهتر به ظهور می رسد. در جهان واقعی عکاسان با چالش های پیدا کردن نشانه های عینی مفاهیم قرآنی روبرو هستند چون که عکاس با نشانه های بیرونی سر و کار دارد و باید به سمت فرم ها برود.
وی با ذکر مثالی عنوان کرد: به صورت مثال شما مشاهده می کنید طی هزار سال آموزه های قرآنی و دینی ما توانسته در ابنیه خوش بدرخشد و اتفاقا یکی از سوژه های مهم عکاسان ما ابنیه ها است. در معماری هم مفاهیم توانسته در نقوش و گلدسته ها و دیگر هنرهای وابسته به معماری جای خویش را باز کند. تمام نشانه ها در معماری اسلامی ارجاع به مفاهیم قرآنی و دینی است اما در عکاسی یافتن مصداق ها کمی دشوار می باشد بنابراین عکاسان بیشتر به سمت آیین های مرتبط مانند نیایش، عبادت، زیارت، عزاداری ها و… می روند.
رحیمیان در پاسخ به اینکه برای مفهومی تر کردن تصاویر این حوزه چه تمهیداتی می توان اندیشید، توضیح داد: شاید با تغییر رویکرد در جشنواره ها به مرور بتوان به این سمت حرکت کرد که شاهد آثار بکرتری باشیم. مبحث این است که استنباط از آیات قرآنی و بعد به تصویر کشیدن آن با استفاده از نشانه ها می تواند از فردی تا فرد دیگر متفاوت باشد و در جشنواره ها داوری آثار اینچنینی سخت می گردد. به نظرم می توان در جشنواره ها یک مبحث را بعنوان تم جشنواره، از دل آیات قرانی استخراج و آنرا معرفی نمود. مثل مهربانی، بخشش، اسراف و… اما باید این را در نظر گرفت که این تِم باید قابلیت عکاسی داشته باشد.
داور جشنواره ملی «عکس آیات» در انتها اظهار داشت: معتقدم باید در جشنواره ها بدانیم دقیقا به دنبال چه چیزی هستیم، آیا می خواهیم به مردم آگاهی بدهیم یا آنها را ترغیب نماییم الگوی درستی از آموزه های دینی در زندگی به کار ببرند و با استفاده از عکس آنها را ترویج دهیم یا می خواهیم جشنواره ای متشکل از تصاویری داشته باشیم که نشانه های مستقیم قرآنی را نشان می دهند. اگر به دنبال دوری از کلیشه ها هستیم باید مطالعات و شناخت عمیقی نسبت به مبحث داشته باشیم و پیشینه فرهنگی آنرا بررسی نماییم و از اندیشمندان و قرآن پژوهان استفاده نماییم. ضمن اینکه به گمانم چیزی که جایش در تصاویر جشنواره ای ما خالی است ذکر یک کپشن و توضیح عکاس درباره عکس هایش است که ما را به متن عکس نزدیک تر کند.