آبنما کار: جای خالی باستان شناسان ایرانی در محوطه های تاریخی ایران فرهنگی و سرزمین های همجوار ایرانِ امروزی سال هاست احساس می شود؛ نکته ای که در طول سال های گذشته و حتی در همایش های مختلف دیرینه شناسی کمتر کسی به آن اشاره کرده بود تا هفتمین همایش بین المللی «باستان شناسان جوان ایران و سرزمین های همجوار» که رئیس انجمن علمی دیرینه شناسی دانشگاه تهران رسما به این مساله اشاره نمود.
به گزارش آبنما کار به نقل از ایسنا، سیدمهدی موسوی کوهپر در آن همایش این پرسش را بیان کرد که «چرا باستان شناسان و جوانان ما در افغانستان، پاکستان و عراق در چارچوب هیات های دیرینه شناسی یا بعنوان عتیقه شناس مستقل کار پژوهشی انجام نمی دهند؟» او اصرار کرد «باستان شناسی ایران باید چنین برنامه هایی را در اولویت کارهایش قرار دهد و از باستان شناسانی که فرضیاتی برای کار در این عرصه ها دارند، حمایت کند.»
برنامه ریزی برای حضور باستان شناسان ایرانی در ایران فرهنگی الزامی است
روح الله شیرازی – رئیس پژوهشکده دیرینه شناسی – در گفت و گو با ایسنا، این پرسش را این طور پاسخ می دهد: یکی از برنامه های ما این بود که چنین پروژه هایی را در کشورهای همجوار مانند ترکمنستان، عراق و افغانستان عملیاتی نماییم. البته که سابقه حضور باستان شناسان ایرانی را در سال های گذشته در عمان یا کردستان عراق داشته ایم که بعنوان عضو هیات کاوش به محوطه های تاریخی این کشورها رفته اند.
او اما حضور باستان شناسان در این محوطه ها را هم اکنون به صورت سیستماتیک نمی داند و ادامه می دهد: آنها در گذشته قالب تیم های مشترکی که نمونه های آن حالا در ایران اجرایی می شود، فعالیت داشته اند.
شیرازی با تاکید بر ضرورت حضور باستان شناسان ایرانی در محوطه های شاخصِ پایتختِ ایران در دوره ساسانی یعنی «تیسفون در عراقِ امروزی»، بیان می کند: همین طور در محوطه های تاریخی سرزمین های همجوار دیگر مانند ترکمنستان و افغانستان و همین طور بلوچستان در بخشِ پاکستان هنوز کارهای مشترک زیادی باید صورت گیرد، حتی تیم های کاوش فرانسوی هم اکنون در آن محوطه ها کار می کنند، درحالی که ما اطلاعات چندانی از آنها نداریم.
رئیس پژوهشکده دیرینه شناسی با بیان این که بیشتر محوطه های تاریخی در سرزمین های همجوار از نظر فرهنگی و گاه نگاری و موارد دیگر نزدیک به محوطه های تاریخی ایران هستند، اظهار می کند: نمی توان این محوطه ها را از یکدیگر تفکیک کرد، بدین سبب حضور باستان شناسان ایرانی در این محوطه های تاریخی لازم و مهمست.
او با تاکید بر این که ایران فرهنگی شامل برخی سرزمین های همجوار می شود، ادامه می دهد: این سرزمین ها حتی فراتر از ایران فرهنگی است، مانند حوزه سند که در شبه قاره هند است و می تواند جزء ایران فرهنگی باشد. هرچند آن منطقه از نظر فرهنگی کاملا مستقل است، اما در ارتباط با ایران نیز بوده است، چون تا ۲۰۰ سال قبل زبان رسمی دربار هند، فارسی بوده؛ بدین سبب نمی توان این محوطه ها را از یکدیگر جدا کرد.
منبع: آبنما کار
