آبنما کار: ایسنا/یزد رئیس سازمان جهاد دانشگاهی استان یزد و موسس مقطع دکترای گردشگری برای نخستین بار در استان یزد با اشاره به ذی‎نفعان اصلی صنعت توریسم، از گردشگر، جامعه محلی، کارافرینان، فرهنگ و محیط زیست بعنوان حلقه های مفقوده تصمیم‎‎گیری های برنامه ریزان صنعت گردشگری یاد کرد.
«مهدی باصولی» در نشست تخصصی گردشگری که چهارشنبه سی ام بهمن ماه با محوریت ارتباط شبکه ای ذی نفعان صنعت گردشگری در دانشگاه یزد برگزار شد، با بیان این که ذی نفع به معنای نفع برنده است، اظهار داشت: ذی نفع در مفهوم گرفتار چالش است اما در حالت کلی به افرادی که بیشترین اثرگذاری یا اثرپذیری را دارند، گفته می شود که شامل جوامع محلی، دولت و بخش خصوصی است اما هر کدام دارای اثرات مثبتی هستند و زمانی که توسعه رخ دهد، اثرات منفی آنها نیز کاهش پیدا می کند.
وی با بیان این که ذینفعان خواسته های متفاوتی دارند، اظهار داشت: هر چند ذی نفعان دارای خواسته های متفاوتی هستند اما الزاما این خواسته ها یکسان نیست و گاهی دارای تعارضاتی با هم هستند پس شناسایی هر کدام از آنها مهمست.
وی قدرت، مشروعیت و لزوم را از خاصیت های ذی نفعان دانست و اظهار داشت: فعالیت مطلوب و لزوم و خواسته های ذی نفعان با یکدیگر متفاوت می باشد و هر ذی نفع ممکنست در بعضی از این خاصیت ها با دیگری همپوشانی داشته باشد اما توریست ذی نفع نهایی سیستم گردشگریست پس باید در تدوین برنامه گردشگری مشارکت داده شود.
این مسئول با بیان این که تصمیمات گردشگری کجا و از طرف کدام ارگان متولی ستاندن و برنامه های این صنعت در کجا تدوین می شود؟ را از سئوالات مهم در این رابطه برشمرد و اظهار داشت: ذی نفعان زیادی در حوزه گردشگری هستند اما می توان برمبنای میزان اهمیت و حضورشان، آنها را به دو دسته اصلی ذی نفعان اولیه و ثانویه، دسته بندی کرد.
وی با تاکید بر این که شناسایی ذی نفعان در صنعت گردشگری از کلیدی ترین اقدامات است، عنوان کرد: بمنظور تحلیل ذی نفعان باید هر کدام از شاخصهای جامعه محلی، گردشگر، شبکه اجتماعی و سرمایه ها تحلیل شوند تا نقصها و میزان تاثیر گردشگری بر حوزه های اجتماعی، اقتصادی و زیست محیطی و تاثیرات ذی نفعان بر آنها مشخص شود.

باصولی با تاکید بر تاثیر بیشتر گردشگری انبوه بر ذی نفعان، اشاره کرد: البته لزوما این اثرات یکسان نیست چونکه توسعه گردشگری یک پروسه است و توسعه گردشگری مطلوب باید با شناخت همه ذی نفعان و اهمیت، نیازها و اولویت آنها رخ دهد و ساز و کاری در این راستا ایجاد شود تا ذی نفعان بتوانند با هم به شکل مطلوب تری ارتباط داشته و به توسعه گردشگری منجر شوند.
وی با بیان این که اگر جامعه محلی بعنوان یکی از ذی نفعان در صنعت گردشگری درگیر شود، با تاکید بر اشارات سازمان جهانی گردشگری بر مشارکت این ذی نفعان بسیار موثر خواهند بود، اظهار داشت: البته این مسئله را در حالی شاهد می باشیم که اکثراً تصمیمات برنامه ریزان و سیاست گذاران از بالا به پایین انجام می شود و تصمیمات نهایی منعکس کننده جامعه محلی نیست پس غالباً نیز سیستم تصمیم گیری با منافع ذی نفعان متعارض است بطوریکه قدرت ها در نمود تصمیمات غلبه یافته و جامعه محلی دیده نمی گردد.
وی به اهمیت مشارکت همه ذی نفعان بعنوان از بین برنده تعارضات اشاره و اشاره کرد: تا زمانی که جوامع محلی در تصمیمات حوزه گردشگری مشارکت داده نشوند، توسعه مطلوب نخواهد بود.
وی در ارتباط با حلقه مفقوده برنامه ریزان صنعت گردشگری شامل بخش های تجاری، دولتی، غیردولتی و دانشگاهیان نیز اظهار داشت: گردشگر، جامعه محلی، کارآفرینان، فرهنگ و محیط زیست مسائلی هستند که در تصمیم ها مغفول مانده اند در صورتیکه تعامل باید بین ارکان کلیدی ذی نفعان با اثرات مثبت و منفی شکل بگیرد.
وی به تنوع مشارکت ها و مزایای آنها اشاره و اشاره کرد: توجه به این مهم موجب می شود ایده های جدید و نظریات مختلف شکل بگیرند و به دنبال این اعتماد، تعارضات و شکایات کاهش و مسئولیت های مشترک رواج پیدا کند.
این مسئول اشاره کرد: البته معمولا تعداد کمی از ذی نفعان مشارکت دارند و در خیلی از مواقع، مباحث و رویکردها غالباً سیاسی می شوند که با منافع ذی نفعان منافاتی ندارد.
وی با بیان این که دولت بعنوان یکی از برنامه ریزها کمتر حاضر به اشتراک قدرت و برقراری دیالوگ مشترک با ذی نفعان است، اظهار داشت: بعضاً دغدغه ها در این صنعت شخصی شده و روابط نادرست شکل گرفته و منجر به کناره گیری بعضی از ذی نفعان می شود و ذی نفعانی که دارای قدرت بیشتری هستند، تصمیم گیری می کنند.

باصولی توسعه درون زا را برای رشد گردشگری ضروری خواند و اظهار داشت: یزد تاریخی، امروز نمونه بسیار مناسبی از مشارکت مردم و جامعه محلی است که به حفظ شهر منجر گردیده است.
سرفصل های دروس کارشناسی رشته گردشگری متنوع هستند ولی ایراداتی نیز خصوصاً در ارتباط با نقش جوامع محلی و مشاغل در رابطه با مهارت های کسب و کار و کارهای عملی، بر آنها وارد است.وی در بخش دیگری از سخنان خود به نقصها موجود در سرفصل های دروس کارشناسی رشته گردشگری اشاره و اشاره کرد: سرفصل های دروس کارشناسی گردشگری متنوع هستند اما ایرادشان این است که فارغ التحصیل دوره کارشناسی مقرر است در بازار کسب و کار مشغول شود و پرسش این است که این سرفصل ها تا چه میزان می تواند بازار فارغ التحصیل را تامین کند؟ جامعه محلی و مشاغل در رابطه با مهارت های کسب و کار و کارهای عملی در کجای این سرفصل ها دیده شده است؟
وی اضافه کرد: گلایه بخش خصوصی از عدم به کارگیری نیروهای فارغ لاتحصیل دانشگاهی به همین علت است که دانشگاه نیرویی را پرورش داده که بازار فعلی نمی طلبد.
وی با طرح این سوالات که میزان ارتباط دانشگاه و گردشگری چقدر است و آیا صنعت، دانشگاه را قبول دارد؟ اظهار داشت: با مقایسه دروس دانشگاهی رشته گردشگری کشور با دیگر کشورهای دنیا، متوجه تفاوت های قابل توجهی می شویم؛ نیازهای جدید دنیای کسب و کار که در دروس ما دیده نشده است.
این عضو هیات علمی دانشگاه با اشاره به این که تصمیم گیران در مورد بافت قدیم یزد نمایندگانی از ارگانهای میراث فرهنگی، شهرداری و شورای شهر هستند، اظهار داشت: در این تصمیم گیری ها، نمایندهای از جامعه محلی وجود ندارد و همین مسئله نیز منجر به وجود گلایه ها و نارضایتی های ساکنان از وضعیت بافت تاریخی می شود.
باصولی درانتها نیز به دغدغه های جدی اداره کل میراث فرهنگی در زمینه گردشگری اشاره و اشاره کرد: دانشگاه، کانون های تفکر و میراث فرهنگی هر کدام دغدغه هایی جدی در ارتباط با صنعت گردشگری دارند اما دغدغه ی ذی نفع اصلی که همان جامعه محلی است در این میان فراموش شده است.

منبع: آبنما کار