آبنما کار: آلبوم آوازهای زورخانه ای ذره مشتمل بر آوازهای مرشد پیشکسوت ورزش های باستانی استاد بهرام غرقی به کوشش خشایار طیار و مهدی تفکر در بازار موسیقی منتشر گردید.
به گزارش آبنما کار به نقل از مهر، مجموعه صوتی – تصویری «ذره» مشتمل بر یک فیلم مستند و یک آلبوم موسیقایی از آوازهای زورخانه ای مرشد پیشکسوت ورزش های باستانی استاد بهرام غرقی به کوشش خشایار طیار و مهدی تفکر از پژوهشگران و هنرمندان فعال موسیقی و تئاتر کشورمان به همت مؤسسه «شهر آفتاب» توسط نشر و پخش «جوان» به صورت محدود منتشر گردید.
طبق اعلام توزیع کنندگان، این مجموعه قرار بود طی ماه های گذشته به صورت سراسری پخش شود که به سبب ماجرای شیوع ویروس کرونا پخش آن متوقف گردید و مقرر است پس از آغاز خرید آثار موسیقایی توسط مؤسسات شهر کتاب به آنها برای فروش و عرضه ارسال شود.
مرشد پیشکسوت بهرام غَرقی همچون هنرمندانی است که در نوجوانی با فرهنگ پهلوانی و ورزش زورخانه ای آشنا شد. وی در محضر مرشد عزیز اوجی فنون ضرب و آواز را فرا گرفت و نزد پهلوان حبیب طیاری اصول ورزش زورخانه ای و فرهنگ جوانمردی را آموخت. وی الان از مرشدهای به نام و صاحب سبک است که در زورخانه «آستانه» و «هاشمیه» شهر شیراز مرشدی می کند.
در قسمتی از توضیح مشروحی که پیرامون آلبوم صوتی «ذره» پخش شده، آمده است: «بامدادان که خورشید از فراز قله های سر به آسمان کشیده البرز برآمد جوانی زیبا به ظاهر، پاک در باطن، از دل تخته سنگی بیرون شد. بالا تنه ای برهنه ای که شجاعانه در مقابل پرتوهای خورشید سینه سپر کرد و دم از پهلوانی زد. دشنه ای از جنس قدرت در دست راست و مشعلی از نور آگاهی در دست چپ. میترا؛ خداوند مهر و جوانمردی، عهد و پیمان.
در اولین لحظه ورودش به جهان هستی، خورشید را به زورآزمایی فراخواند و با آن کشتی گرفت. میترا پشت خورشید را به زمین آورد، سپس از دست راست خودرا به سمت حریف شکست خورده دراز و آنرا از زمین بلند کرد. با این منش نهال جوانمردی، پهلوانی، افتادگی و گذشت را برای همیشه در جان و خرد ایرانیان کاشت.
در چنین فرهنگ و بستر اندیشگانی بود که زورخانه و آئین پهلوانی شکل گرفت. با ظهور اسلام، اندیشه ها و اساطیر یکدیگر را تحت تأثیر قرار دادند. ایرانیان که از دریچه حکمت خسروانی به اسلامی نگریستند، نمادهای خودرا وارد این اندیشه کردند و توانستند درک منحصر به فردی از اسلام به دست آورند که حاصل آن متفکرانی چون پور سینا، سهروردی و ملاصدرا شد. این ماجراها بر آیین پهلوانی هم تأثیر فراوانی گذاشت. پهلوانانی که در سپاه ساسانی بعنوان صف شکن، صفوف نخست اعراب را در هم می شکستند اینک از علی (ع) بعنوان پهلوان پهلوانان یاد می کردند و صفت مردانگی و جوانمردی را به امیرالمومنین نسبت می دادند.
آئین فتوت با ورود اسلام رنگ عرفان و تصوف نیز گرفت. واعظ کاشفی در کتاب فتوت نامه سلطانی می نویسد: «تصوف می خواست راه خودرا در بین مردم کوچه و بازار نیز بگشاید. برای این کار آئین فتوت پدید آمد.»
چه آن تصوف و فتوت هر دو یک چیزند؛ یکی در سطح علمی اندیشه ها را می پروراند و دیگری آنها را به کنش های اجتماعی تبدیل می کند تا در جامعه نظر و عمل یکدیگر شوند که هر آینه صورت رنج بیهوده خواهد برد، آن کس که آموخت و نکرد. […] حاصل این دست به دست شدن جریان های فکری، از زورخانه پدیده ای ساخته قابل تأمل، سرشار از نماد و اسطوره و بستری برای پژوهش؛ پدیده ای که در آن پهلوانان با ذکر یا علی وارد گود می شوند تا آئینی تمام ایرانی را انجام دهند؛ مرشد از خدا و حضرت محمد (ص) رخصت می طلبد و ورزش را با اشعار فردوسی و توصیف شکوه ایران آغاز می کند و در نهایت برای پایداری ایران و ایرانی و زنده نگه داشتن منش پهلوانی صلوات می فرستند و ورزش یا دقیق تر بگوییم آئین تمام می شود.
آواز، کلام و موسیقی مرشد هم از این قاعده مستثنا نیست. گاهی دستگاه همایون و حماسی خوانی و اشعار فردوسی و شرح آئین پهلوانی، گاهی شور عرب و حجاز و مقام راست و مناجات خوانی با ذکر یا علی، گاهی نیز خراباتی خوانی و سه گاه و بیات راجه، ذکر احوال دنیا و حرف دل مردم کوچه. به همین دلیل در این لوح فشرده به انواع این آوازها با صدای مرشد پیشکسوت بهرام غرقی پرداخته ایم.
این مجموعه گاهی با هم جملات مشخصی را برای تولید حجم صوتی بیشتر اجرا می کنند و گاهی نیز هرکدام جملات جدا و متفاوتی برای ایجاد تنوع ریتمیک می نوازند. از دمام و دهل، بمنظور رنگ آمیزی صوتی، ایجاد پلی ریتم و دست یابی به صدای بم مناسب استفاده شده است. در قسمتی از آهنگ تلاش شده با الهام گرفتن از سنت «ذکر گفتن در زورخانه» بجای ساز با ذکر «یا علی» الگوی ریتمیک ایجاد شود.»
در توضیح فیلم مستند «ذره» هم آمده است: «این فیلم بر پایه اندیشه شهید راه آگاهی، «عین القضات همدانی» شکل گرفته است. ایشان بیان می دارد، راه «حقیقت» نه سیاه است و نه سفید بلکه بی رنگی است. فیلم از تاریکی مطلق شروع می شود که نمادی است از «احدیّت»، آنگاه که هیچ نبود جز «او، بی الف و واو». سپس پرده کنار می رود، «تماشا» و از پِی آن «حرکت» آغاز می گردد. آنچه می بینیم آب زلال است و سیب های غرق در آن. «هوس». نوپهلوان ابتدا از هفت در و هفت پله عبور می کند، سپس دست می شوید و از هفت پیچ می گذرد. از بازار گذر می کند چونکه بازار در عرفان ایران نماد قیل و قال است و از میان پارچه های رنگارنگ رد می شود برای اینکه عین القضات باور دارد برای رسیدن به مرحله ی «سیاهی و سپیدی» از رنگ ها باید گذر کرد و بطور کلی نقوش پارچه در تعبیر خواب، نماد وهم و خیال است.
رهرو در اینجا بعد از کسب پختگی هایی چند، این دفعه استوار در دالانی از سروهای آزاده به سمت نور حرکت می کند. به «گود» وارد می شود. همان جایی که آنجاست. مبارزه ی سیاهی و سپیدی را می بینیم و بالاخره رها شدن از تعلقات و برگزیدن بی رنگی. این رنگ همه هوس بود یا پنداشت / او بی رنگ است رنگ او باید داشت»
منبع: آبنما کار
