قزوین موزه کشاورزی قزوین با مشارکت سازمان های میراث فرهنگی و جهاد کشاورزی و اعتباری بیش از 700 میلیون تومان افتتاح شد و حالا بعد از گذشت ده سال این موزه تعطیل و عمارت با حکم قضایی توسط جهاد کشاورزی تصرف شده است.
در سالهای ۱۳۲۳ تا ۱۳۲۷ هجری قمری در دوران مشروطه محمدولی خان تنکابنی رئیس الوزرا دوره قاجار عمارتی شبیه کاخ چهلستون قزوین برای خود ساخت که به «عمارت سپهدار» معروف شد، محمدولی خان تنکابنی یکی از شخصیت های برجسته دوران قاجار بود که عمارتی شاهانه، به روایتی بزرگ ترین ساختمان کوشکی ایران و به یک روایت دیگر دومین ساختمان بزرگ کوشکی ایران را با ۱۴۰۰ متر زیربنا برای خود تأسیس کرد.
عمارت سپهدار دو طبقه مجزا دارد، در سمت شمال و جنوب این عمارت ۵ ستون و در قسمت شرق و غرب آن نیز ۷ ستون وجود دارد، نمای عمارت سپهدار از آجر و چهارچوب های آن از چوب های بسیار نفیس و قدیمی تولید شده اند.
پس از جنگ جهانی اول نظامیان روس و انگلیس عمارت را از آن خود کردند، اما پس از مدتی مالیاتش را نداند و عمارت توسط دولت غصب و به اداره کشاورزی رسید؛ از آن زمان تا حالا این عمارت در اختیار جهاد کشاورزی قرار دارد، عمارت در سال ۸۹ به موزه کشاورزی قزوین تبدیل شد که باتوجه به وسعت بزرگ ترین موزه کشاورزی کشور بود!
نگاهی به بزرگ ترین موزه کشاورزی کشور
موزه کشاورزی درواقع باهدف نشان دادن زندگی باغداران و دامداران طراحی شده بود، در طبقه همکف یک تراکتور قدیمی قرار داده بودند، زیر راه پله چوبی، انواع خم و تغار و صندوق های چوبی حمل محصولات کشاورزی کنار هم قرارگرفته بودند، در طبقه دوم انواع کدوها، فلفل ها، لوبیاها، ذرت ها و دیگر بذرهای کشاورزی روی میزهای چوبی به معرض نمایش گذاشته شده بود، اتاق ها نیز از انواع سماور، منقل، پنجره های ارسی و گلیم پوشانده شده بودند، کوزه ها، غربال ها، دیگ ها، صندوق آهنی حمل انگور و تبرها و تیشه ها، صندلی های لهستانی، ارسی ها و پنجره های قدیمی، فندک ها و چاقوها، چراغ های قدیمی، اتو و زنگ های زورخانه ای، وسایل خوشنویسی و کاغذهای دست ساز، آلات و ادوات کشاورزی سنتی و ملزومات باغی ازجمله سم پاشی، گاوآهن، خرمن کوب، ترازو، حوزهای سنگی جهت آبش خور چهار اختتام در باغستان های سنتی، انواع داس، اره، ظروف مسی، کوزه های سفالی، قفل و شیرآلات و سنگ های آسیاب نشان از زندگی کشاورزان داشت و تصاویری از زندگی کشاورزان روی دیوارها نصب شده بود.
موزه کشاورزی قزوین با مشارکت سازمان های میراث فرهنگی و جهاد کشاورزی و اعتباری بیش از ۷۰۰ میلیون تومان افتتاح شد و حالا بعد از گذشت ده سال این موزه تعطیل و عمارت با حکم قضایی توسط جهاد کشاورزی تصرف شده است.

به خاطر دست اندازی جهاد کشاورزی موزه را جمع کردم!
مرتضی تدین، مجموعه دار ابزار کشاورزی که از سال ۸۹ مسئولیت موزه را برعهده گرفته است، در واکنش به خبر تعطیلی موزه کشاورزی، می گوید: چند سالی بود که جهاد کشاورزی درب اصلی موزه را بسته بود و اجازه ورود به بازدیدکنندگان را نمی داد، افراد مختلف برای ورود به موزه باید از درب اصلی ساختمان باغستان وارد می شدند که عموماً حراست از ورود آنها ممانعت می کرد، درواقع دو سال است که جهاد کشاورزی این موزه را با محدود کردن بازدیدکنندگان تعطیل کرده است، از تابستان ۹۸ حتی یک بازدیدکننده نداشتیم و بطور کل موزه تعطیل بود.
وی تاکید می کند: از طرف دیگر هیچ تابلوی مشخصی برای این موزه وجود ندارد، حتی امکانات اولیه به موزه نداده بودند، خودم با هزینه شخصی و با کوشش های زیادی برق و تلفن برای موزه مهیا کردم، پس از گذشت ده سال هنوز هم موزه آب و سرویس بهداشتی ندارد، درگذشته نظافت و هزینه کارمند را جهاد کشاورزی تقبل کرده بود اما در دوره مدیریت جدید این ها حذف شد، مدیریت قبلی میراث فرهنگی نیز اینجا را به دوربین تجهیز کرد اما دیگر حمایتی صورت نگرفت.
این مجموعه دار ابزار کشاورزی می گوید: من عاشق جمع آوری ابزار کشاورزی و ابزار قدیمی هستم، سال ۸۹ رئیس جهاد کشاورزی وقت، من را دعوت کرد و به صورت شفاهی از من خواست که ابزارم را به اینجا منتقل کنم بدون این که قراردادی منعقد نماییم، میراث فرهنگی نیز ابزار محدودی داشت که به موزه اضافه کرد.
وی بیان می کند: باتوجه به این که بیش از ۸۰ درصد ابزار شخصی و متعلق به من بود کلید و مسئولیت موزه را به من سپردند، در همه جای دنیا و در تمام موزه ها کلید موزه در دست مدیریت آن است، هرزمانی که با من تماس گرفتند درب موزه را برایشان باز کردم حتی ساعت ۱۱ شب، اگر میهمان ویژه داشتند موزه را برایشان مهیا می کردم تا بازدید کنند، از طرفی هرروز از ساعت ۸ بامداد تا ۱۴ موزه برای بازدیدکنندگان به صورت رایگان باز بود، بااینکه من تمایل داشتم در طول روز باز باشد اما باید با ساعات کاری جهاد کشاورزی درب موزه را باز می کردیم.
جهاد کشاورزی و میراث فرهنگی در تلاش هستند موزه بسته شود
تدین یادآور می شود: به طور متوسط در روزهای عید روزانه ۵۰۰ تا هزار نفر بازدیدکننده حتی گردشگر های خارجی داشتیم که دفتر بازدیدکنندگان این امر را تأیید می کند، اما بیش از یک سال است که رئیس جدید جهاد کشاورزی کارشکنی می کند و عملاً درب موزه را به روی بازدیدکنندگان بسته است.
وی خاطرنشان می کند: از سال ۸۹ موزه با توافقی که بین جهاد کشاورزی و میراث فرهنگی کشور به امضا رسید آغاز به کار کرد، ولی حالا جهاد کشاورزی و میراث فرهنگی استان باهم در تلاش هستند که موزه بسته شود، امید ما سازمان میراث فرهنگی بود اما میراث فرهنگی ابزار خودرا جمع آوری کرد و به ما گفت شما هم جمع کنید.
مدیر موزه کشاورزی قزوین تاکید می کند: صفری رئیس قبلی جهاد کشاورزی به موزه کشاورزی باوجود ۱۹۰۰ ابزار و ادوات کشاورزی و دامداری افتخار می کرد، ما نه فقط ابزار را به معرض نمایش گذاشته بودیم بلکه در روزهای نوروز با تهیه غذای بر روی گردسوز یا عرق گیری عرقیات مردم را با آداب روستاهای قزوین آشنا می کردیم، قسمتی از وسایل نیز مربوط به سبک زندگی کشاورزان و دامداران بود.
وی عنوان می کند: برای نگهداری وسایل جایی ندارم ممکنست بعضی از ابزار به سبب نداشتن جا از بین برود، البته میراث فرهنگی پیشنهاد داده است که وسایل را در یک مغازه ای در سعدالسلطنه به نمایش بگذاریم اما توجه نمی کنند که حجم ابزار حداقل ۴ مغازه نیاز دارد، بااینکه ده سال زحمت بی ثمر من را خسته کرده است و این دندان لق را می خواهم دور بیندازم.
می خواهیم موزه جدید کشاورزی ایجاد کنیم!
فاطمه خمسه رئیس جهاد کشاورزی استان قزوین در این خصوص به ایسنا می گوید: موزه کشاورزی که به موزه باغستان مشهور است در دهه ۸۰ به راه افتاده است تا بتوانیم ادوات کشاورزی و باغداری را به نمایش بگذاریم، میراث فرهنگی و جهاد کشاورزی همکاری خوبی کردند و آقای تدین بعنوان مدیر موزه برگزیده شد.
وی ادامه می دهد: در سنوات مختلف درب سازمان باغستان باز بود و مردم از موزه بازدید می کردند، این عمارت ملک جهاد کشاورزی است اما عملاً از سال ۹۷ تا حالا آقای تدین از ملک بهره برداری شخصی می کرد، میراث فرهنگی و جهاد کشاورزی نمی توانست این فرد را قانع کند که در روزهای عید و تعطیلات درب موزه را باز کند و هر وقت که خودش دوست داشت، درب موزه را باز می کرد و به ما اجازه ورود نمی داد حتی در مواقعی که ما میهمان ویژه کشوری داشتیم نتوانستم وی را پیدا نماییم و پشت درب قفل شده ماندیم و به خودمان اجازه نمی دادیم درب را بشکنیم.
رئیس جهاد کشاورزی استان قزوین می گوید: عملاً درب موزه بسته بود و موزه در ید قدرت بهره بردار قرار داشت، مشکل ما با فرد بود چونکه در ساعت غیر اداری کارهای غیرقانونی در این فضا انجام می داد، ما بمنظور صیانت از حقوق بیت المال با مستنداتی که داشتیم توانستیم حکم تخلیه اموال این فرد را بگیریم.
وی تاکید می کند: ما به دنبال بستن موزه نیستیم، بهره بردار با ما همکاری نمی کرد و فقط از این فضا استفاده شخصی می کرد بدین سبب ما بمنظور حفظ آثار باستانی در تلاش هستیم که بهره بردار جدیدی برای موزه کشاورزی بیاوریم و موزه ای در شأن استان ایجاد نماییم.
میراث فرهنگی برای موزه تصمیم می گیرد
خمسه تاکید می کند: چندین جلسه با وی برگزار کردیم که باتوجه به سن بالا اگر نمی توانی به موزه رسیدگی کنی کلید را تحویل بده تا بهره بردار را تغییر دهیم اما نپذیرفت، ما تلاش می نماییم با تغییر بهره بردار اتفاقات خوبی رقم بزنیم، هرچند این ملک در تملک جهاد کشاورزی است اما میراث فرنگی می تواند به نحو احسن از ملک بهره برداری کند.
رئیس جهاد کشاورزی استان قزوین اظهار می کند: ساختمان جزو آثار تاریخی و قابل دیدن است بااین حال مجبور هستیم وسایل را احیا نماییم، تلاش می نماییم از روستاهای مختلف و کشاورزان پیشرو کمک بگیریم تا موزه را احیا نماییم، درگذشته هم عملاً موزه نداشتیم چونکه درب موزه قفل بود، درحالی که اعتبارات موزه ازجمله آب، برق، تلفن، نظافت، حراست و حفاظت بوسیله جهاد کشاورزی تامین می شد.
وی در پاسخ به این پرسش که چه برنامه ای برای موزه کشاورزی دارید، تاکید می کند: مقرر است جلسه ای با میراث فرهنگی بگذاریم و با نگاه کشاورزی موزه را احیا نماییم، بعضی از وسایل مربوط به روستا است و مربوط به بخش کشاورزی نیست باید منتظر تصمیم آقای خزائلی باشیم که ببینیم چه تصمیمی برای موزه می گیرد.

جهاد کشاورزی حکم قانونی دارد، ما مطیع قانونیم
علیرضا خزائلی، مدیرکل میراث فرهنگی استان قزوین نیز این تخلیه موزه را قانونی و بنابرحکم قضایی می داند و می گوید: عمارت تاریخی سپهدار از بناهای تحت پوشش سازمان جهاد کشاورزی استان است، با توجه به این که عمارت تاریخی سپهدار در اختیار سازمان جهاد کشاورزی قرار دارد، از مدت ها قبل درخواست تخلیه این عمارت و انتقال موزه باغستان به مکانی دیگر توسط این سازمان مطرح شده بود و درنهایت حکم تخلیه آن با رأی محاکم قضایی صادر شد.
خزائلی بیان می کند: ما با احترام به حقوق سازمان جهاد کشاورزی در انتخاب کاربری مناسب برای بنای تاریخی تحت پوشش خود و همین طور تمکین از رأی قضایی، با تخلیه موزه و انتقال اشیا به فضایی مناسب تا اتخاذ تصمیم قطعی برای مکان جدید موزه موافقت کردیم.
وی یادآور می شود: راه اندازی موزه باغستان در مکان جدید رویکرد جدی ما است که به سبب شرایط موجود درباب شیوع ویروس کرونا روند راه اندازی و تجهیز آن با کندی روبه رو شده و از سرمایه گذار این موزه نیز دعوت می شود تا مجموعه خودرا در کنار اشیای موجود به نمایش درآورد.
به گزارش آبنما کار به نقل از ایسنا در حالی مدیران میراث فرهنگی و جهاد کشاورزی مبادرت به تخلیه موزه کشاورزی استان قزوین کرده اند که به مفهوم واقعی هیچ برنامه ای برای آن ندارند، نه ابزاری برای نمایش باقی مانده است و نه برنامه جدی برای عمارت سپهدار مطرح است، گویا تخلیه موزه کشاورزی قزوین تسویه حساب شخصی است تا ید قدرت را از بهره بردار بگیرند و سپس فکر کنند که چگونه می توانند موزه را احیا کنند، موزه کشاورزی بزرگ ترین موزه کشاورزی کشور بود که درگرو بی تدبیری مسئولین هم اکنون به تعدادی اجناس عتیقه و قدیمی در پشت وانت ها تبدیل گشته است.