دستور جدید تار چاپ شد؛ بازنشر نخستین اثر تالیفی آموزش نوازندگی ساز ایرانی بعد از ۸۴ سال

آبنما کار: نخستین کتاب آموزش نوازندگی یک ساز ایرانی که سال 1315 توسط علینقی وزیری از پیشگامان آهنگسازی موسیقی ایران تالیف شده بود، بار دیگر در دسترس مخاطبان قرار گرفت.

به گزارش آبنما کار به نقل از مهر، کتاب «دستور جدید تار» مرحوم علینقی وزیری از نوازندگان و آهنگسازان پیشگام موسیقی ایرانی که به گمان و ادعای برخی از کارشناسان حوزه موسیقی نخستین اثر تالیفی برای آموزش یک ساز ایرانی است توسط موسسه فرهنگی هنری «ماهور» منتشر گردید.
در توضیحات این کتاب آمده است: «کتاب حاضر اولین اثر چاپ شده در داخل کشور است که به آموزش نوازندگی یک ساز ایرانی (تار) اختصاص دارد. قبل از این تاریخ در دوره قاجار نمونه آثاری تنها در حوزه نظریه موسیقی در ایران ترجمه و چاپ شده بود. علینقی وزیری نیز که قبل از سفر به اروپا بخش زیادی از کتاب «دستور تار» را تدوین کرده بود آنرا در سال ۱۳۰۰ شمسی در برلین چاپ کرد.
وی چند سال بعد از بازگشت به ایران کتاب های «سرودهای مدارس»، «دستور ویولن» و «نظریِ موسیقی» را حد فاصل سالهای ۱۳۱۲ و ۱۳۱۳ در تهران به چاپ رساند اما «دستور جدید تار» که بخش دوم و تکمله ای بر «دستور تار» ِ چاپ برلین است را می توان اولین اثری دانست که برای آموزش یک ساز ایرانی در داخل کشور تدوین و نت نویسی شده و در سال ۱۳۱۵ شمسی به چاپ رسیده است.»
علینقی وزیری مشهور به کلنل وزیری از موسیقیدانان و پیشگامان آهنگسازی برای اجرای ارکستر موسیقی ایرانی بود که از وی بعنوان یکی از تأثیرگذارترین هنرمندان این عرصه در تاریخ موسیقی کشورمان یاد می کنند که ایجاد روشی برای نت نویسی و شیوه تدوین ردیف همچون آنهاست.
وزیری در تهران به دنیا آمد و به واسطهٔ پدرش در نوجوانی وارد ارتش شد و از همین طریق با موسیقی نظامی آشنا شد. بااینکه در باقی عمرش مدت ها در مناسب مختلف نظامی کار کرد و حتی به درجه کلنل هم رسید، اما علاقهٔ او به موسیقی نهایتاً بر علاقه اش به امور نظامی چیره شد و بیشتر عمرش را صرف موسیقی کرد.

این هنرمند که از دانش آموختگان مدرسه سن لویی تهران بود، در حوالی سی سالگی به اروپا رفت و در کشورهای آلمان و فرانسه آموزش موسیقی به روش غربی دید. وزیری بعد از بازگشت به تهران، «مدرسه عالی موسیقی» را برای آموزش موسیقی به روش غربی بنا کرد. وی همین طور نت نویسی را در موسیقی سنتی ایرانی را ترویج و دو علامت «عرضی سری» و «کرن» را به همین دلیل ابداع کرد. وزیری برای نخستین بار ردیف موسیقی ایرانی را به صورت مکتوب به نت درآورد و از این طریق و نیز به واسطهٔ شاگردان بسیاری که تربیت کرد، تأثیراتی ماندگار بر موسیقی سنتی ایران گذاشت.
وزیری چندین کتاب مهم در زمینهٔ موسیقی ایرانی همچون کتاب موسیقی نظری و راجع به زیبایی شناسی نوشت. البته از این هنرمند فقط چند قطعهٔ ضبط شده روی صفحه باقی مانده است.
این هنرمند فقید موسیقی ایرانی بعنوان نخستین کسی که اعتدال مساوی را در موسیقی سنتی ایرانی ترویج کرد شناخته می شود. ابداعات وزیری و علاقه اش به ترویج روش غربی آموزش موسیقی، مورد انتقاد موسیقی دانان هم عصر او و بعد از او بوده است، اما منتقدان در اینکه وزیری تأثیری ماندگار بر موسیقی ایرانی گذاشته هم نظر هستند.

منبع: