صدور ویزای توریستی ایران برای خارجی ها با همه گیری کرونا متوقف گردید. وزارت خارجه می گوید فقط به بیماران خارجی و هیأت های تجاری ویزای ایران را می دهد. اما رئیس انجمن صنفی دفاتر خدمات مسافرتی می گوید سایت ویزای الکترونیکی ایران به روی آژانس ها بسته است و فقط تسهیلگران وزارت بهداشت می توانند برای بیمار خارجی ویزا بگیرند. از جانب دیگر رئیس اداره گردشگری سلامت وزارت بهداشت معتقد می باشد صفر تا 100 کار بیماران خارجی را این وزارتخانه باید انجام دهد.
به گزارش آبنما کار به نقل از ایسنا، بنابر آمارهایی که وزارت بهداشت داده است هر بیمار خارجی که برای درمان به ایران سفر کرده بین ۲۰۰۰ تا ۲۵۰۰ دلار ارزآوری داشته است. بدین سبب در سال ۱۳۹۸ که حدود ۶۰۰ هزار نفر توریست سلامت به ایران وارد شده اند رقمی بین ۱، ۲ تا ۱، ۵ میلیارد دلار حاصل شده است. وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی هم حدودا همین آمارها را می دهد؛ آمارهایی که نشان از رقابت سایه به سایه دو وزارتخانه دارد و معلوم نمی کند کدام یک متولی اصلی گردشگری سلامت است.
با وجود امضای توافق نامه های گوناگون بین این دو وزارتخانه و تعیین وظایف هر یک بر طبق احکام سند استراتژیک توسعه گردشگری، اما کماکان اختلاف بین دست اندرکاران گردشگری سلامت حل نشده باقی مانده است و این میان، دلال هایی که هر دو وزارتخانه، اصلی ترین چالش گردشگری سلامت می دانند و بارها از ساماندهی آنها سخن گفته اند، از این اختلاف و ناهماهنگی ها سود می برند.
وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی طبق سند استراتژیک توسعه گردشگری مصوب هیأت وزیران به تاریخ ۱۳۹۹/۴/۲۹ موظف به «توسعه زیرساخت ­های گردشگری سلامت، توسعه و ترویج گردشگری طب سنتی، تهیه و ارایه داده و اطلاعات در رابطه با حوزه گردشگری و نظارت مؤثر بهداشتی برای ارتقای کیفی خدمات گردشگری» است.
این سند به وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی حکم کرده است:
۱. آمار و اطلاعات در رابطه با گردشگری سلامت را در اختیار دستگاه های ذی­ربط قرار دهد.
۲. امور تشخیص، درمان و پیگیری درمان گردشگران سلامت به عهده وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی است.
۳. بمنظور تمشیت امور گردشگری سلامت، تعیین ضوابط تخصصی و اطلاعات مربوط به توانمندی ­های کشور در زمینه پزشکی و بهداشتی بر عهده وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و صدور و تمدید مجوز تسهیل­گری در این خصوص به عهده وزارتخانه (میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی) است.
۴. وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی برای ارائه خدمات تشخیص، درمان و آمور پزشکی به گردشگران سلامت، با شرکت­ های خدمات مسافرتی و جهانگردی دارای مجوز از وزارتخانه همکاری کند.
۵. وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی نظارت­ های بهداشتی خودرا با هدف پشتیبانی از صنعت گردشگری اعمال نماید.
با وجود ضرورت اجرای این احکام، مطابق مصوبه هیأت وزیران اما اخیرا سعید هاشم زاده ـ رئیس اداره گردشگری سلامت وزارت بهداشت ـ گفته که صفر تا صدِ پذیرش بیمار در داخل کشور به سبب تخصصی بودن پروسه درمان باید به عهده این وزارتخانه باشد.
او که بزرگ ترین لطمه گردشگری سلامت در کشور را حضور دلال ها و افرادی با کمترین دانش و سابقه در حوزه پزشکی و گردشگری می داند، در توجیه این که چرا کل امورات گردشگری سلامت باید در اختیار این وزارتخانه باشد، توضیح داده است: «بیماری که وارد کشور می شود ممکنست در بدو ورود به کشور و پیش از پذیرش در بیمارستان نیاز به خدمات پزشکی داشته باشد. از طرف دیگر ما باید وضعیت بیمار بعد از بازگشت به کشور را نیز پیگیری نماییم. بنا بر این وزارت بهداشت باید از صفر تا ۱۰۰ این مساله را زیر نظر داشته باشد. موضوع بازاریابی پزشکی نیز وجود دارد و در آن تمام مسیری را که یک بیمار باید طی نماید تا به مقصد برسد و به کشور خود بازگردد روشن می کند، این یک پروسه تخصصی است و نمی توان آنرا بدون نظارت نهاد متولی سلامت انجام داد.»
این اختلاف ها تازه نیست. بارها برای رفع آن مذاکره و تفاهم نامه امضا شده است. ولی حتی احکامی که هیأت وزیران ابلاغ کرده راه به جایی نبرده است. بیشتر بیمارستان ها و کلینیک ها یا خودشان دفتر بین المللی و توریستی دارند و با بیمار خارجی ارتباط مستقیم می گیرند، یا ترجیح می دهند با تسهیلگرانی که وزارت بهداشت مجوز آنها را داده است کار کنند. هرچند که بنا به اظهارات هر دو وزارتخانه، بیشترین سهم را از گردشگری سلامت، دلال ها می برند.
حالا در شرایطی که وزارت خارجه به دستور ستاد ملی مقابله با کرونا صدور ویزای توریستی را متوقف کرده است، آژانس دارهایی که یک سال بیکار بوده اند و از هر نوع درآمدی محروم شده اند، در فرصتی که می توانند توریست سلامت یا همان بیمار خارجی را وارد کنند، نسبت به تک روی های وزارت بهداشت و شرکت های وابسته و زیرمجوعه و در زنجیره آن معترض شده اند و می گویند نمی توانند برای ویزای سلامت درخواست بدهند، چون دسترسی سایت ویزای الکترونیک ایران به روی آنها مسدود شده است، اما تسهیلگرانی که از وزارت بهداشت مجوز دارند می توانند ویزا بگیرند.
حرمت الله رفیعی ـ رئیس هیات مدیره انجمن صنفی دفاتر خدمات مسافرت هوایی و جهانگردی ـ به ایسنا می گوید: وزارت خارجه ویزای توریستی نمی دهد، تنها ویزایی که می توان گرفت برای درمان است، اما آژانس های گردشگری از آن محروم شده اند و به سایت ویزای الکترونیک برای ثبت درخواست دسترسی ندارند، درحالی که این دسترسی به برخی داده شده است؛ تسهیلگرانی که از وزارت بهداشت مجوز دارند. در این اوضاع که کرونا خیلی از فعالان گردشگری را زمین زده، با چنین تصمیم گیری و عملکردی فقط در حق ما جفا می کنند.
این اعتراض ها در یک مناظره رادیویی، درحالی که رئیس اداره گردشگری وزارت بهداشت از حضور در آن انصراف داد، نیز تکرار شد. رفیعی به حکم سند استراتژیک توسعه گردشگری اشاره نمود و اظهار داشت: همه وزرا این سند را امضا کرده اند و دولت هم ابلاع کرده است ولی باز کار خودرا می کنند. اگر قائل به این احکام و وظایف نیستند پس وزارت میراث فرهنگی و گردشگری را تعطیل نماییم. الان کل وزارت بهداشت وارد گردشگری سلامت شده است پس وظیفه و تکلیف وزارت میراث فرهنگی و گردشگری که متولی گردشگری این کشور است چه می شود؟
او افزود: آقایان مصاحبه می کنند و مشکل اصلی گردشگری سلامت را به گردن دلال ها و افراد کارنابلد می اندازند. آژانس های گردشگری دلال نیستند و مجوز و شناسنامه معتبر دارند. ما که فقط بیمار به کشور وارد نمی کنیم؛ این بیمار همراه دارد، خدمات دیگر می خواهد. بیمارستان این خدمات را می تواند بدهد؟ آیا مقرر است همراه بیمار را هم معالجه کند که صفر تا ۱۰۰ کار را خودش می خواهد انجام دهد؟ گردشگری سلامت که فقط در جراحی و بیمارستان خلاصه نمی گردد، کسی که برای آرامش می خواهد در ساحل قدم بزند یا از خدمات اسپا و آب درمانی استفاده نماید هم در شاخه گردشگری سلامت قرار می گیرد.
او افزود: بارها شاهد حضور افراد تابلو به دستی در قسمت کنترل گذرنامه مسافران فرودگاه بین المللی تهران بوده ایم، آنها چگونه و با چه مجوزی می توانند وارد این بخش شوند که بقیه نمی توانند؟
رفیعی اشاره کرد: آژانس های گردشگری بنا به مجوزهایی که از وزارت میراث فرهنگی و گردشگری گرفته اند می توانند در حوزه گردشگری سلامت کار کنند و هیچ محدودیتی دراین زمینه ندارند. این مجوز به قدری واضح است که حتی اگر وزارت میراث فرهنگی و گردشگری هم روزی بخواهد آژانس های فعال در حوزه گردشگری سلامت را از بقیه تفکیک کند، تخلف کرده است. در مجوز آژانس های گردشگری تمام کارهایی که باید صورت گیرد، خیلی واضح ذکر شده است. آژانس ها می توانند در مشارکت و همکاری با بیمارستان ها و مراکز درمانی، بیماران خارجی را جذب کنند.
رئیس هیات مدیره انجمن صنفی دفاتر خدمات مسافرت هوایی و جهانگردی درباره دلیل برخورد نشدن با دلال ها اظهار نمود: مگر این انجمن مجوز برخورد با متخلفان را دارد!؟ نهادهای نظارتی هستند که چنین مجوزی را بدهند. اتفاقا این انتقاد چندساله ما بوده که چرا برخورد نمی گردد و این دلال ها همین طور رشد کرده اند. از طرفی، ما مدعی هستیم که سرآمد پزشکی و درمان در منطقه هستیم، اما چرا می گویند آمارهای گردشگری سلامت در ایران ریزش داشته است!؟
اختلاف بر سر گردشگری سلامت، درحالی دامنه دار شده که کشورهای اطراف همچون امارات، ترکیه و عمان درحال ربودن گوی رقابت از ایران در حوزه گردشگری سلامت هستند. همچنان که رقبای کهنه تر همچون مالزی، تایلند، سنگاپور و هند، حضور پررنگ و قوی خودرا در بازار گردشگری سلامت حفظ نموده اند. با توجه به این که در ایران اعتقاد بر ارزانی هزینه های درمان است، اما کشورهای دیگر با جذاب کردن هزینه ها و معرفی امکانات و مهارت های پزشکی و درمانی، لغو ویزا، پیگیری وضعیت بیماران بعد از برگشت، در کنار متنوع سازی خدمات درمانی، درحال جذب بیمار از کشورهایی هستند که ما فکر می نماییم مشتریان ثابت ایران شده اند.
طبق اعلام وزارت بهداشت، درحال حاضر بیشترین بیماران ایران از کشورهای عراق، افغانستان، پاکستان، کویت و دیگر کشورهای حوزه خلیج فارس هستند اما همین وزارتخانه از ریزش درآمد گردشگری سلامت ایران تا ۳۰۰ میلیون دلار در شش ماه نخست امسال آگاهی داده که البته عامل آنرا ویروس کرونا اعلام نموده است.