موسیقی تیتراژ سریال تلویزیونی میوه ممنوعه به کارگردانی حسن فتحی یکی از مهم ترین سکوهای پرتاب احسان خواجه امیری برای تثبیت بعنوان یک خواننده پرطرفدار موسیقی پاپ بود.
دریافت 6 MB
خبرگزاری مهر -گروه هنر-علیرضا سعیدی: کارکرد تیتراژ چیزی شبیه به جلد کتاب است، که طراحش تلاش می کند با انتخاب عناصر، فرم ها و چینش ها با کمک گرافیک و موسیقی مخاطبان یک اثر را در جریان مبحث قرار دهد. شرایطی که گاهی بسیار نکته سنج، اندیشمندانه و حساب شده پیش روی مخاطبان قرار می دهد و گاهی هم به قدری سردستانه و از روی ادای یک تکلیف الزامی ایجاد می شود که بیننده را از اساس با یک اثر تصویری دور می کند.
آنچه در این روزها بهانه ای شد تا بار دیگر رجعتی به کلیدواژه «تیتراژ» داشته باشیم، بازخوانی از ماندگارترین و خاطره سازترین موسیقی های در ارتباط با برخی برنامه ها و آثار سینمایی و تلویزیونی است که برای خیلی از مخاطبان دربرگیرنده خاطرات تلخ و شیرینی است و رجوع باردیگر به آنها برای ما در هر شرایطی می تواند یک دنیا خاطره سازی کند. خاطره سازی که بعد از واکاوی و انتشار آن در نوروز ۱۴۰۰ و استقبال مخاطبان ما را بر آن داشت در چارچوب یک خاطره بازی هفتگی در ایام جمعه هر هفته، روح و ذهنمان را ببریم به سال هایی که حالمان بهتر از این روزهای پردردسر بود.
«خاطره بازی با تیتراژهای ماندگار» عنوان سلسله گزارشی آرشیوی با همین رویکرد است که به صورت هفتگی می توانید در گروه هنر خبرگزاری مهر آنرا دنبال کنید.
در نهمین گام از این روایت رسانه ای به سراغ موسیقی تیتراژ سریال «میوه ممنوعه» با ترانه مرحوم افشین یداللهی و موسیقی و خوانندگی احسان خواجه امیری رفتیم که در دهه هشتاد بطور حتم بعنوان یکی از چند اثر برتر موسیقی پاپ ایران هم به مخاطبان ارائه شد. ترانه ای که همچنان یکی از محبوب ترین آثار موسیقی پاپ حتی فراتر از یک موسیقی تیتراژ شناخته شده است.
سریال «میوه ممنوعه» به نویسندگی علیرضا نادری و علیرضا کاظمی پور از محصولات دوران درخشان رسانه ملی در عرصه سریال سازی بود که در ماه رمضان سال ۱۳۸۶ به کارگردانی حسن فتحی و بازی هنرمندان مطرحی چون علی نصیریان، گوهر خیراندیش، امیر جعفری، هانیه توسلی، طناز طباطبایی، عمار تفتی، الیکا عبدالرزاقی، نیما رئیسی، هرمز هدایت، شبنم فرشادجو، کاظم بلوچی، جواد انصافی، صدیقه کیانفر، وحید ترحمی، کیانوش گرامی، محمدرضا رهبری و تعدادی دیگر از هنرمندان از شبکه دوم سیما روی آنتن رفت.
داستان این مجموعه تلویزیونی که همچنان هم جزو پرطرفدارترین سریال های تلویزیونی سیما به حساب می آید، درباره فردی متدین به نام «حاج یونس تاجری معتقد به اصول دینی و اهل حرام و حلال بود. اما اتفاقاتی در زندگی اش پیش می آید که او را درگیر ماجراهایی می کند که حتی در نوع روایت داستانی و انتخاب سوژه دارای تفاوت های بسیار زیادی نسبت به سریال های مناسبتی تلویزیون تا آن سال ها بود و اتفاقاً همین خط شکنی هم سبب شد تا طیف بیشتری از این مخاطبان آنتن شبکه دو سیما را در آن سال ها بسیار بپسندند.

اما یکی از نقاط قوت سریال «میوه ممنوعه» در کنار همین رویکردهای ساختارشکنانه که به واسطه حضور نویسنده قدرتمندی چون علیرضا نادری و عیار کارگردانی هنرمندی چون حسن فتحی و هنرنمایی بازیگران شکل گرفته بود، موسیقی متن اثر بخصوص موسیقی تیتراژ اثر بود که با حضور افشین یداللهی بعنوان یک شاعر و ترانه سرای صاحب سبک و قدرتمند و احسان خواجه امیری بعنوان خواننده شکل و شمایل متفاوتی از موسیقی تیتراژ را به بینندگان معرفی نمود. شمایلی که آن قدر به دل و گوش مخاطبان نشست که طرفداران پرشمار خواجه امیری پس از پخش این سریال همچنان در کنسرت ها از او می خواهند که موسیقی تیتراژ سریال میوه ممنوعه را برایشان اجرا نماید.
یکی از نقاط قوت سریال «میوه ممنوعه» موسیقی متن اثر بخصوص موسیقی تیتراژ اثر بود که با حضور افشین یداللهی بعنوان یک شاعر و ترانه سرای صاحب سبک و قدرتمند و احسان خواجه امیری بعنوان خواننده شکل و شمایل متفاوتی از موسیقی تیتراژ را به بینندگان معرفی نمود احسان خواجه امیری در یکی از گفتگوهایش درباره خاطره سازی موسیقی تیتراژ این سریال در ذهن بینندگان آن روزهای تلویزیون اظهار داشته بود: «من اصولاً عاشق ماه رمضان هستم. زمانی که کوچک بودم، عاشق این لحظات افطار و سفره پهن کردن و خرید برای سفره افطار بودم. این علاقه بعدها که بزرگ تر شدم، رنگ و مزه ای دیگر پیدا کرد و این حس در چارچوب «میوه ممنوعه» و «برای آخرین بار» متجلی شد و زندگی من با این اتفاقات ازاین رو به آن رو شد. احساسم به این ماه چند برابر شد. البته صد در صد که ماجرا را خدا لطف کرده و اتفاق افتاده. خود من هم از آن قطعات خاطرات زیادی دارم و هر وقت آنها را گوش می کنم حالم خوب می شود و یاد آن لحظات می افتم.»
این خواننده موسیقی پاپ که در سریال «میوه ممنوعه» علاوه بر ساخت موسیقی متن و تیتراژ در چند سکانس هم تجربه بازیگری را از سرخود گذراند، درباره نحوه تعاملاتش با مرحوم افشین یداللهی پیرامون ترانه و موسیقی اثر توضیح داد: هر کار صرفا علمی یا هر اثر صرفا دلی لزوماً خوب نیست، مثلاً در سریال میوه ممنوعه ابتدا آهنگ تیتراژ با ترانه «به من مؤمن نگو وقتی که حتی واسه یه لحظه عاشق نبودم / به من که این همه از رستگاری فقط دم می زدم عاشق نبودم» ساخته شده و حدود بیست روز زمان صرف آن شده بود. اما بعد دیدم این اثر به اصطلاح دلی یا ذوقی چندان مورد قبول نیست بعد با دکتر افشین یدالهی هماهنگ کردم و بعد روی ترانه «می شه خدا رو حس کرد …» ملودی ساخته شد که اتفاقاً مورد پذیرش افشین یداللهی هم قرار گرفت.
این خواننده و آهنگساز درباره نحوه ترکیب بندی سازها پیرامون ساخت موسیقی «میوه ممنوعه» هم اظهار داشته بود: من وقتی طرح کلی داستان را آن وقت که چند بار تغییر نکرده بود خواندم، برای شخصیت های مختلف سازهای مختلفی تعریف کردم مثلاً برای حاج یونس فتوحی و زمانی که وی در تصویر می آید ساز سه تار را برگزیده بودم که سازی ایرانی و ملی است یا برای قدسی خانم ساز سنتور و ویولن را برای هستی. در این چارچوب تقریباً از ترکیب و سازبندی راضی هستم تمام قطعات این ملودی زده شده و هیچکدام آرشیوی نیست، هر قسمت هم ساخت قطعاتش بین پنج تا شش ساعت زمان برده است.

وی در گفتگوی دیگری هم به این نکته اشاره کرده بود که تیتراژ به تنهایی نمی تواند خودش را از دل یک سریال بیرون بکشد. تمام ارکان یک سریال برای موفقیت تیتراژ مؤثر هستند. «میوه ممنوعه» در سالهای بعد از انقلاب برای تلویزیون یک اتفاق ویژه بود که با حضور حسن فتحی قدرت فراوانی برای پرتاب همه ما داشت.
خواجه امیری در گفتگوی دیگری هم پیرامون موسیقی تیتراژ سریال «میوه ممنوعه» توضیح داده بود: بدون شک میوه ممنوعه بهترین کار تیتراژ من بوده است و بیشتر از تمام کارهایم دوستش دارم. خوشبختانه با استقبال خوب مخاطبان هم توأم شد و در زمان خودش کلی طرفدار پیدا کرد. خود سریال هم که کلی خوب و تماشایی بود. در این سریال من برای نخستین بار جلوی دوربین رفتم و نقش خودم را در چند سکانس کوتاه مقابل نیما رئیسی بازی کردم. دکتر یداللهی شعر زیبایی سرود و من خیلی روی موسیقی زحمت کشیدیم. تلاش مان این بود که موسیقی الکترونیک را با سازهای سنتی تلفیق نماییم و همین سبب شد که کار به دل مخاطبان بنشیند و مورد توجه قرار گیرد. از همه این بحث ها هم که بگذریم این قطعه از لحاظ کاری هم خیلی برای من خوش یمن بود و سبب اتفاقات خوبی در زندگی هنری ام شد.
مرحوم افشین یداللهی هم در یکی از مصاحبه های رسانه ای اش که به واسطه حضور پر رنگ نام وی در ترانه تیتراژهای مختلف سریال های تلویزیونی صورت گرفته بود در پاسخ به پرسشی در خصوص علل همکاریهای مستمر خود با احسان خواجه امیری برای تولید موسیقی تیتراژ به نسبت دیگر خوانندگان اظهار داشته بود: من قبل از همکاری با احسان خواجه امیری ترانه های زیادی داشتم و تیتراژها و آلبوم های زیادی از من منتشر و شنیده شده بود. در مقطعی ایشان برای نوشتن ترانه های آلبوم شأن نزد من آمدند و دیدم با وجود سن کم صدای خوبی دارد و تسلط و رنگ صدا و توانایی هایش خیلی خوب است. فکر کنم پس از اینکه نخستین ترانه را برای آهنگ سازی و اجرا به ایشان سپردم، قاسم جعفری- که دیگر آن زمان ترانه سرای ثابت سریال هایشان شده بودم- از من خواست برای سریالی به نام «غریبانه» خواننده مناسبی به ایشان معرفی کنم و من هم خواجه امیری را معرفی کردم. آقای جعفری از احسان خواجه امیری نمونه کار خواست واو هم چند اجرای آماده اش را عرضه کرد و در نهایت مورد پسند آقای جعفری قرار گرفت و قرار شد آهنگ سازی ترانه پایانی را هم خودش انجام دهد.

وی اضافه کرد: تیتراژ پایانی سریال «غریبانه» با عنایت به مضمون غمگینی که داشت فضایی اندوهناک با فرمی کلاسیک ساخته بود و بنابراین تصمیم گرفتیم ترانه ای پاپ برای بخشی که خلاصه قسمت های قبل را پخش می کنند، بسازیم. این ترانه با عنوان «هر چی آرزوی خوبه مال تو» ساخته شد و روی آن بخش قرار گرفت. در واقع این نخستین ترانه ای بود که با صدای احسان خواجه امیری به شهرت رسید و بسیار هم موفق بود به صورتی که آقای جعفری می اظهار داشت: «زمانی که این ترانه به دلایلی روی آن قسمت پخش نمی شد، بسیاری با صدا و سیما تماس می گرفتند و تقاضای پخش آنرا داشتند.» موفقیت این ترانه آغاز همکاریهای من و آقایان خواجه امیری و جعفری برای سریال های بعدی بود.
به هر ترتیب موسیقی تیتراژ سریال «میوه ممنوعه» به واسطه حضور شاعر و ترانه سرای توانمندی چون افشین یداللهی و خوانندگی احسان خواجه امیری یکی از نمونه های درست و اصولی موسیقی تیتراژ برای سریال های تلویزیونی بود که بعد از انتشار توانست تأثیرات مثبتی را در جریان تولید موسیقی تیتراژ مجموعه های داستانی سیما بگذارد. تأثیرات مثبتی که باآنکه به جهت نقش بی بدیل تیتراژها برای افزایش محبوبیت خوانندگان وارد لابیرنت های مافیایی و اقتصادی حوزه موسیقی شد، اما حداقل نشان داد که با در نظر گرفتن مؤلفه های ساختاری و تکنیکی میتوان به فضای قاعده مندی رسید که هم مخاطب و هم منتقد در یک نقطه متمرکز حداکثری هم سو با هم حرکت کنند.

منبع: آبنما کار