به گزارش آبنما کار سیدابوالقاسم مهاجری، بنیانگذار اولین آژانس مسافرتی در ایران دارفانی را وداع گفت.
حرمت الله رفیعی ـ رئیس هیات مدیره انجمن صنفی دفاتر خدمات مسافرت هوایی و جهانگردی ایران ـ با تایید این خبر به ایسنا اظهار داشت: سیدابوالقاسم مهاجری متولد سال ۱۳۰۳ بود که بر اثر کهولت سن، بامداد امروز (شنبه ۱۱ اردیبهشت ماه) درگذشت.
مهاجری داستان راه اندازی اولین آژانس مسافرتی در ایران را این گونه روایت کرده بود: «از سال ۱۳۲۱ بعنوان حسابدار یک شرکت تجاری به نام حاج شیخ فیض مجد و پسران آغاز به کار کردم. شرکت حاج شیخ فیض مجد و پسران در شهر زاهدان با اجازه وزارت خواربار (در دهه ۲۰ وزارت خواربار در ایران وجود داشت) به ارتش اشغالگر انگلیس گندم می فروخت و اینجانب بعنوان حسابدار، سروکارم با افسران هندی بود. در سالهای ۲۱ تا ۲۳ نزد یکی از کارکنان بانک شاهنشاهی که در کلکته هندوستان درس خوانده بود به یادگیری زبان انگلیسی پرداختم که به علت سابقه کاری ام بسیار موفق بودم و می توانستم متون انگلیسی را بخوانم و به راحتی بفهمم و صحبت کنم. در آن دوران نشریات و مجلات انگلیسی زبان از هندوستان به دستم می رسید. در آنها تبلیغات تورهای مسافرتی شرکتی به نام Thomas Cook دهلی به چشم می خورد که بسیار برای من جالب بود، اما نمی دانستم آژانس مسافرتی چیست و ماهیت کارش چگونه است. در اوایل سال ۱۳۲۴ از یکی از افسران هندی همکارم در این مورد اطلاعاتی کسب کردم و با آدرسی که در آگهی درج شده بود مکاتبه کردم و از این راه اطلاعاتم به تدریج زیاد شد.
در همان سال همان افسر هندی که متوجه علاقه من به این کار شده بود، گفت تو که به این کار علاقه داری بیا تا نمایندگی فروش بلیت راه آهن هندوستان را که هفته ای دوبار بین کویته و زاهدان رفت و آمد داشت و مسافر و بار حمل می کرد برایت بگیرم. در آبان ماه ۱۳۲۴ مرا به رئیس راه آهن آن جا معرفی نمود و من اطلاعات زیادی را از ایشان به دست آوردم. اول دیماه ۱۳۲۴ رئیس راه آهن در زاهدان به من گفت دفتر راه آهن در دهلی نو نسبت به واگذاری نمایندگی به تو موافقت کرده، در حالیکه من تا آن تاریخ از جریان کار بی خبر بودم و در اینباره درخواستی هم نکرده بودم، از این پیشامد بسیار متعجب شدم و در ابتدا به علت این که در جایی مشغول به کار بودم، تصمیم گرفتم با مدیر شرکت مشورت کنم شاید که ایشان با این کار مخالفت داشته باشند. فردای آن روز پس از رفتن به دفتر مدیر شرکت، پیش از آغاز هر مکالمه ای ایشان نمایندگی راه آهن را به من تبریک گفت و گفتند چنان چه به کمک مالی نیاز است، همراهی می نماییم. همان روز عصر دفتری جنب مسجد اصلی شهر اجاره کرده و با همکاری برادرم محمد مهاجری و کارمند هندی زبان آن دفتر را افتتاح کردیم. این آغاز بعدا بنیانگزار آژانس شد.»
تاریخ آغاز به کار این آژانس مسافرتی در ایران ۱۱ دیماه ۱۳۲۴ اعلام شده است.
مهاجری در این این گفتگو که سال ۱۳۹۸ در نشریه صنعت و توریسم انتشار یافته، درباره امتیاز فروش بلیت هواپیما در آژانس مسافرتی توضیح داده بود: در اردیبهشت ماه سال ۱۳۲۳ خبر آغاز فعالیت و پرواز هواپیمایی ایران در روزنامه ها به چاپ رسید. این شرکت (ایران ایر) در آن سال توسط عده ای از بازرگانان و اشخاص سرشناس آن روز که غالبا سیاستمداران معروف و سرمایه داران بنام بودند پایه گذاری شده بود. شرکت هواپیمایی ایران در بدو امر هفت یا هشت فروند هواپیمای داکوتا DC3 را که باقی مانده از جنگ دوم جهانی بود از شرکت TWA آمریکا خریداری نموده بود. در این زمان من از آقای مهدی ارباب یزدی که نماینده مجلس شورای ملی از زاهدان بود، تقاضا کردم به مدیران شرکت هواپیمایی ایران سفارش لازم را کرده تا نمایندگی هواپیمایی ایران در زاهدان را که قرار بود هفته ای یک پرواز داشته باشد به ما واگذار کنند. سفارش ایشان موثر افتاد. به زاهدان برگشتم تا فعالیت در این حرفه نو را آغاز کنم. در آن زمان فرودگاه زاهدان دارای باند بسیار خوبی باقی مانده از جنگ جهانی دوم، ولی فاقد تجهیزات ساختمانی بود، یعنی در واقع بیابانی بود که هفته ای یک پرواز مشهد – زاهدان در آن انجام می شد. در اثر کمبود امکانات، مشکلات زیادی وجود داشت.
در آن زمان شایع شده بود که نمایندگی شرکت هواپیمایی ایران قراردادش را با نمایندگی آبادان فسخ کرده و به دنبال یافتن نماینده مطمئن است. فورا خودم را به تهران رساندم و با رفتن به هواپیمایی ایران و مذاکره طولانی موفق به کسب نمایندگی آبادان شدم.»
مهاجری در سال ۱۳۳۷ ورود توریستهای خارجی به ایران را شروع کرد. نخستین گروه خارجی او شش نفر بود اما تا ۱۰ سال بعد، جمعیت این گردشگران به ۳۰ هزار نفر رسید. از سال ۱۳۴۲ اجرای تور در خارج از کشور را شروع کرد. او اظهار داشته بود: نخستین تور خارجی به کشور مصر با حدود پنج نفر توریست ایرانی برگزار شد.