آبنما کار: قزوین از محله بلاغی همیشه بعنوان محله ای که در مقابل طرح های توسعه شهری ایستاده و همچنان اصالت خودرا حفظ نموده یاد می شد و همه معتقد بودند که بافت تاریخی محله بلاغی بافتی باارزش است، این روزها ساختمان های چندطبقه در حال ساخت بافت تاریخی را به نابودی کشانده است، حال باید این سوال را پرسید که باتوجه به مصوبات شورای عالی معماری و شهرسازی فروش بافت تاریخی توسط مدیریت شهری بر چه اساسی صورت گرفته و زمین ها توسط چه افرادی خریداری شده است؟
قرنطینه های سخت کرونائی تمام و مغازه ها بازگشایی شده اند؛ مردم برای خرید و به قول خودشان نفس کشیدن به خیابان آمده اند، در حوالی سه راه خیام قدم می زنم هیاهوی خیابان به قدری زیاد است که تصمیم می گیرم ازآنجا دور شوم؛ وارد محله قدیمی بلاغی می شوم، اینجا محله ای با پیشینه تاریخی۱۲۰۰ ساله یکی از کهن ترین محلات قزوین که درگذشته با نام محله پنبه ریسه معروف بود.
محله بلاغی از شرق دولت خانه صفوی شروع و تا آرامگاه حمدالله مستوفی و بقعه متبرکه امامزاده آمنه خاتون ادامه دارد، آثار تاریخی منحصربه فردی همچون مسجد – مدرسه حیدریه اثر تاریخی متعلق به دوره سلجوقی، مسجد بلاغی، بقعه آمنه خاتون، آب انبارهای تاریخی، خانه شعاع السلطنه، گذر ساعتچی، خانه معروف آقا نجفی که آب انباری هم در آن وجود دارد، خانه آقازاده، خانه های ارامنه، خانه ارباب، خانه باارزش کسمایی میرمیران (که با مجوز شهرداری و سکوت میراث فرهنگی نابود شد و بجای آن آپارتمانی بی هویت سربرآورد) و برخی از خانه های پلاک به پلاک محله بلاغی؛ آثار تاریخی باارزش این محله هستند.
علاوه بر آثار تاریخی، محله بلاغی انسان های بزرگی را در خود پرورش داده که در شکل گیری شهر قزوین نقش مهمی داشته است، بطوریکه خیلی از بزرگان معاصر شهر قزوین همچون آقا سیدرحیم سیاه پوش مدیر روزنامه نجات قزوین، شهید ابراهیم مقبل، شهید یدالله فتاحی مؤذن مسجد بلاغی، شهیدعلی شالی، شهیدسیدحسن موسوی، شهید فرّخی، دکتر هوشیار، دکتر آقازاده، دکتر صفاری زاده، دکتر محمود سیاهپوش، دکتر ابوتراب سیاه پوش، دکترمحمد حکاک، دکتر نورالدین قاضی از این محل برخاسته اند.
بلاغی همچنان اصالت دارد
از محله بلاغی همیشه بعنوان محله ای که در مقابل طرح های توسعه شهری ایستاده و همچنان اصالت خودرا حفظ نموده یاد می شد و همه معتقد بودند که بافت تاریخی محله بلاغی بافتی باارزش است، از کنار ساختمان هایی که هنوز فرصت قد کشیدن پیدا نکرده اند و نفس می کشند گذر می کنم، خانه های قدیمی به زمینی برای ساخت وساز تبدیل گشته اند، وجود ساختمان های چندطبقه، بافت تاریخی را به محله ای بی هویت تبدیل نموده است، برای از میان رفتن این همه تاریخ و هنر تأسف می خورم.
زمینی با وسعتی که نمی دانم چقدر است توجهم را به سمت خود جلب می کند، زمین در نظر گرفته شده حدوداً ۲ برابر ساختمان های مجاورش است، عمقی گودبرداری شده که با حساب سرانگشتی حدوداً ۷ متر است و با یک حساب سرانگشتی تصور می کنم که اینجا مقرر است برجی حداقل با ۷ طبقه، مجتمع تجاری و یا سالن ورزشی ساخته شود، می دانم که طبق مصوبه شورای معماری و شهرسازی ساخت وساز بیشتر از ۲ طبقه در این محله مغایر با قانون است، همین که زمین بی سروصدا و بدون تابلو اطلاعاتی که سازنده و صاحب بنا را مشخص نماید در حال گودبرداری است نشان میدهد که صاحب بنا پای خودرا فراتر از قانون گذاشته است، یقین دارم هیچ مجوزی به او اجازه گودبرداری ۲ طبقه زیرزمین در این محله را نمی دهد.

سراغ سازنده اش را می گیرم پسر کوچکی که اهالی آنجاست نام یکی از بزرگان شهر را می برد که مدتی است از دنیا رفته است، می گوید اینجا به همسرش ارث رسیده و او خانه را می سازد.
کمی آن طرف تر در جوار مسجد محل ساختمان ۴ طبقه در حال ساخت توجهم را جلب می کند ساختمانی که سازنده اش مشخص است، ساخت این ساختمان درست در مقابل مسجد تاریخی ثبت شده در لیست ملی کشور، آن هم ۴ طبقه آشکارا مغایر با قانون است. محله بلاغی یکی از محله های تاریخی است که حفظ بافت تاریخی آن همیشه مورد تاکید بوده است.

اگرچه بیشتر ساکنان محله موافق می باشند که ملک خودرا بتوانند ۳ یا ۴ طبقه بسازند، بفروشند و بروند؛ اما شورای عالی معماری این اجازه را نمی دهد، بااین حال چه می شود که فردی بدون مجوز مبادرت به ساخت وساز چندطبقه در این محله انجام می دهد؟
ساخت چندطبقه در این محله ممنوع است
اهمیت بافت های تاریخی به قدری بالا است که قرار بود رویکرد حفاظت محور در محله های تاریخی در مدیریت شهری و میراث فرهنگی موردتوجه قرار بگیرد، ضمن این که محله بلاغی واجد ارزش های انسانی، تاریخی و اجتماعی زیادی است و از همین رو شورای عالی معماری و شهرسازی مصوبه ای را در قالب ۱۲ بند درباب ساماندهی محله بلاغی به دستگاه های در رابطه با طرح شهید انصاری در استان اعلام نمود.
مدیریت شهری پیش ازاین نیز برای حفظ محله بلاغی همتی از خودش نشان نداده است، سال ۹۶ مدیرکل میراث فرهنگی وقت ضمن تاکید بر اهمیت محله بلاغی بیان کرده است که این گذر تاریخی از عالی قاپو تا مقبره حمدالله مستوفی بعنوان یک محله توریستی سنگفرش و احیا خواهد شد و بناهایی که به جهت اجرای این طرح خریداری و تخریب شدند با الگوی معماری سنتی قزوین بازسازی و به مراکز عرضه سوغات و پذیرایی تبدیل می شوند اما اکنون در سال ۱۴۰۰ نه فقط خبری از گذر نیست بلکه مجوزهایی برای ساخت وساز چندین طبقه ارائه می شود.
وفق مفاد بند ۴ ـ ۳ مصوبه مورخ ۱۳۹۴/۴/۲۲ شورای عالی شهرسازی و معماری در مورد طرح جامع قزوین، تعداد طبقات در محدوده بافت تاریخی قزوین ۲ و ۳ طبقه روی زیرزمین است. (مطابق طرح مصوب محله بلاغی ۲ طبقه) تعداد طبقات در پهنه های مسکونی و محورهای پیرامون محله، با رویکرد اجتناب از تغییرات اساسی در جمعیت محله (با توجه به کمبود سطوح خدماتی و ظرفیت تأسیسات شهری)، تاب آوری محله در هنگام بحران (با توجه به خاصیت های کالبدی محله) و رعایت ضوابط عمومی حفاظت از بافت های تاریخی و ضوابط حرایم آثار تاریخی بر روی نقشه تدقیق شود. تعداد طبقات در پهنه های مسکونی حداکثر ۲ طبقه روی زیرزمین و در مورد محورهای پیرامون محله حداکثر ۳ طبقه روی زیرزمین است.
همچنین صدور مجوزهای تخریب، مرمت، نوسازی و اختتام کار، منوط به ستاندن مجوز استعلام از سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری می باشد، حال باید دید این ساختمان ها با مجوز چه کسی در حال بالا رفتن است؟ بااینکه می دانم ضابطه ساختمانی مورد تاکید مصوبه کمیسیون ماده پنج (سه طبقه روی پیلوت) است که با الگوهای معماری در بافت های تاریخی و معماری بومی قزوین هماهنگ نیست.
سمیه مراقی، دبیر انجمن دوستداران یادمان ها در گفت و گو با ایسنا با اشاره به بافت تاریخی تصریح می کند: در همه شهرها ازجمله قزوین به تعدادی از حوزه هایی که از قدیم شکل گرفتند بعنوان بافت تاریخی نگاه می نماییم، اگر بخواهیم بافت تاریخی را با دهه های معاصر مقایسه نماییم، بارزترین تفاوت مسئله دسترسی ها است.
وی ادامه می دهد: در بافت تاریخی دسترسی ها انسان محور است و مقیاس و اندازه هایی که تعریف شده و طبقات در رابطه با تناسباتی است که یک فرد دارد اما در بافت های جدید دسترسی اصلی را با ماشین تعریف می نماییم، همین طور در مقام مقایسه این بافت ها در حاشیه قرار می گیرند و همه چیز با ماشین تعریف می شود یعنی امکاناتی که مقرر است به بافت تاریخی ارائه نماییم مانند مواقع بحران و آتش سوزی را با ماشین می سنجند اگر دسترسی ما با ماشین فراهم باشد این بافت ها ارزش دارد در غیر این صورت واجد ارزش نیستند بدین سبب بافت های توسعه یافته شهرها باید دسترسی سواره داشته باشند.
حفظ بافت تاریخی یا توسعه شهری؟
این کارشناس ارشد مرمت بنا و بافت های تاریخی تاکید می کند: این مفاهیم با بافت تاریخی در تضاد است، ما باید ارزش ها را حفظ نماییم از طرف دیگر باید توسعه پیدا نماییم، این اختلاف نظر جریان همیشگی بین میراث فرهنگی و مدیریت شهری است چونکه برای شهر یک سازمان و ارگان تصمیم گیرنده نیست.
وی یادآور می شود: در بافت های تاریخی که ثبت می شود تنها میراث فرهنگی نیست که می تواند دخل و تصرف کند، وقتی صحبت از بافت شهری می شود باید مدیریت شهری را بررسی نماییم و ببینم مواجهه مدیریت شهری با بافت های تاریخی چه بوده است.
مراقی خاطرنشان می کند: در استان قزوین نیز مانند سایر استان های کشور نگاه متفاوت نسبت به بافت تاریخی و توسعه یافته شهر اعمال نشده است، ما بسیاری از ارزش های بافت تاریخی را از دست دادیم، مهم ترین سرمایه ها که ابعاد اجتماعی بافت تاریخی بود را باسیاست هایی که برای توسعه داشتیم از دست دادیم.
وی یادآور می شود: هم اکنون در بعضی محلات بااینکه بافت نوسازتر و پهلوی تر است و دخل و تصرف صورت گرفته است اما به لحاظ اجتماعی انسجام داریم مانند محله بلاغی، اما در بسیاری از بافت ها بااینکه هنوز هم قسمتی از ارزش ها باقی مانده است اما به قدری درگیر مشکلات اجتماعی هستیم که عموماً اولویت چیز دیگری است، هر حرفی که می خواهیم بزنیم معضلات اجتماعی پیش می آید و مابقی اقدامات و مطالبات به حاشیه می رود.
این کارشناس تصریح می کند: طبق ضوابط در بافت هایی که در لیست میراث ملی ثبت می شود یا در حریم مجموعه یا بنایی قرارگرفته باشد ارتفاع ساخت مجاز ۲ طبقه و نیم است، اما از دید کارشناسان میراث فرهنگی بافت های تاریخی ارزش دارد حتی اگر ثبت نشده باشد باید آنرا حفظ نماییم و اقدامات حفاظتی که زیرمجموعه مرمت است صورت گیرد.
بی توجهی مدیریت شهری به مصوبات شورای عالی معماری
دبیر انجمن دوستداران یادمان ها یادآور می شود: مصوبات شورای عالی معماری شهرسازی بعنوان مصوبات بالادستی باید اعمال شود، مشکل ما این است که نظارت بر قوانین نداریم شورای عالی معماری بعنوان تصمیم گیرنده کلان کشور تصمیمی درست در مورد بافت تاریخی قزوین می گیرد اما مدیریت شهری به آن پایبند نیست، چه کسی باید این مساله را بررسی کند؟
این کارشناس خاطرنشان می کند: مدیریت شهری قزوین ضعف بزرگی دارد و به حفظ بافت تاریخی پایبند نیست و زیرپوستی کارهایش را انجام می دهد؛ اتفاقاتی که نباید پیش بیاید را پیش می برد درنهایت راهی باقی نمی ماند، مثلاً می گوید برای فلان پروژه این همه هزینه شده است و راه دیگری نداریم و باید بقیه را هم هزینه کنیم؛ بافت انصاری شرقی یکی از بافت های تاریخی بود که کمترین معضل اجتماعی را داشت اما با بی تدبیری قسمتی از آنرا خریداری، تخریب و رها کردند حالا مردم مطالبه می کنند بیایید ساماندهی کنید و مدیریت شهری هم می گوید ساماندهی انصاری شرقی مطالبه مردمی است و باید رسیدگی شود.
وی تاکید می کند: شهرداری باید با کارهای نرم افزاری و مشارکتی، نارضایتی مردم را حل کند نه این که مجدداً کار را ادامه دهد، درواقع به صورتی شهرداری به مردم می گوید اگر می خواهید کارتان راه بیفتد باید میراث فرهنگی مجوز بدهد و مردم را به سمت میراث فرهنگی سوق می دهد.
به گزارش آبنما کار به نقل از ایسنا، نه فقط در محله بلاغی قزوین بلکه در بخش های دیگری از از شهر که گاه حتی در حریم آثار تاریخی ثبت ملی شده هم قرار دارد بدون توجه به مصوبات شورای عالی معماری و شهرسازی مدیریت شهری تراکم می فروشد و با این روش ساخت وساز را رواج می دهد و در مقابل برای حفظ بافت تاریخی فرهنگ سازی صورت نمی گیرد، باید مدیران شهری به افکار عمومی پاسخ بدهند که فروش بافت تاریخی بر چه اساسی صورت گرفته و زمین ها توسط چه افرادی خریداری شده است و شهر چگونه فروخته می شود.
مرورگر شما از ویدئو پشتیبانی نمی کند.
فایل آنرا از اینجا دانلود کنید: video/mp4

منبع: آبنما کار