به گزارش آبنما کار فاز نخست پروژه کاوش گورستان تاریخی «شُغاب» بوشهر با هدف آن چه ایجاد سایت موزه پویا و معرفی شایسته میراث پرارزش کرانه های خلیج فارس عنوان شده انجام شد.
به گزارش آبنما کار به نقل از روابط عمومی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری، مصطفی ده پهلوان ـ سرپرست هیأت دیرینه شناسی این گورستان تاریخی ـ اظهار داشت: گورستان تاریخی شغاب با پهنه ای در حدود ۵ هکتار در شهر بوشهر واقع شده که باتوجه به همجواری با محوطه ایلامی تَل پِی تُل و محوطه های ساسانی در بخش کرانه ای شهر بوشهر و ریشهر، به گورستان ایلامی نیز معروف است.
او اضافه کرد: بعد از انقلاب جمهوری اسلامی ایران، بررسی و جستجوهای محدودی در گورستان شغاب توسط استادان اسماعیل یغمایی (۱۳۶۲)، علی اصغر میرفتاح (۱۳۶۹)، مهدی رهبر (۱۳۷۶) و علی اکبر سرفراز (۱۳۸۳) انجام گرفته است.
این عتیقه شناس اظهارکرد: باتوجه به جستجوهای صورت گرفته، سه نوع تدفین شامل گورهای سنگ چین مستطیلی، گورهای چاله سنگی مستطیلی و خمره های اژدری در جهت شرقی ـ غربی این محوطه به دست آمده و باتوجه به پژوهش هایی که تا کنون انجام شده است، تمام باستان شناسان اتفاق نظر دارند بیشتر این تدفین ها در بازه زمانی از اواخر دوره اشکانی تا آخر دوره ساسانی قرار می گیرند.
ده پهلوان اظهار داشت: در تفسیرهای مختلف آمده است ابتدا جسد بصورت تاق باز در گورهای مستطیلی سنگ چین یا چاله های مستطیلی قرار می گرفته است. دسته ای از این گورها در سنگ های صخره ای و ساحلی از جنس صدف و ماسه با نام محلی «لوماشل» یا بوشهری، حفر و بعد از تجزیه جسد، استخوان ها به خمره های اژدری ـ بسیار رایج در تجارت دریایی و سرزمین های ساحلی جنوب ایران ـ منتقل و خمره ها نیز در موازات جهت گورهای سنگی و در پیرامون آنها در بین لایه های ماسه بادی (سیلت) ساحل دفن می شده اند که در تمام این گورها سر جسد و حتی دهانه خمره ها به سمت غرب است.

بگفته سرپرست هیأت کاوش مستقر در این گورستان تاریخی، این محوطه در دهه های گذشته محل دپو نخاله های شهری بوده و به کرّات توسط شهرداری مورد خاکریزی و تسطیح قرار گرفته، قسمتی از آن به پارک تبدیل گشته و بخش هایی نیز در زیر سازه های اداری، تفریحی و اقامتی شهری مدفون شده است، اما در ماه های گذشته مدیران شهری و اداره کل میراث فرهنگی استان بوشهر اقدامات و تمهیداتی برای نجات این گورستان تاریخی در دستور کار خود قرار دادند.
ده پهلوان اضافه کرد: نظر به تخریب، محو و آشفته سازی شدید عرصه گورستان شغاب توسط شهرداری، مردم محلی و سایر ارگان های نظامی و شهری و عدم ارائه اطلاعات دقیق و شفاف از محدوده اصلی گورستان در جستجوهای پیشین، هدف اصلی در پروژه کاوش گورستان شغاب پیگردی بخش هایی از این گورستان برای جلوگیری از اقدامات ساخت و سازهای شهری و عمرانی و اجرای سایت موزه بود.

او با اشاره به اینکه در این پروژه ۱۹ گمانه و ترانشه در ابعاد مختلف تعیین شد و مورد کاوش قرار گرفت و در ایام اولیه کاوش در بخش های زیادی از محوطه برداشت های الکترومغناطیس توسط ایمان خسروی انجام شد، اظهار داشت: تعدادی از ترانشه ها باتوجه به نتایج این عملیات تعیین شدند، در بعضی ترانشه ها شواهد مهمی از این گورستان به دست آمد که حاوی سبک های مختلف تدفینی و رایج در این محوطه است.
او بیان کرد: باتوجه به اینکه هدف اصلی کاوش فاز نخست گورستان تاریخی شغاب ایجاد سایت موزه است، ادامه کاوش در این گورستان و انجام امور حفاظتی و موزه ای به فاز ۲ کاوش موکول شد.

ده پهلوان اهداف اصلی و مهم در نظر گرفته شده برای ادامه کاوش در این گورستان را تعیین عرصه و حریم محوطه گورستان شغاب و حفاظت و صیانت از آن با حمایت و همکاری مستقیم دستگاه های متولی با نگاهی علمی، کاوش قسمتی از گورستان و ایجاد سایت موزه پویا، انجام پژوهش های انسان شناسی و باستان سنجی روی بقایای گورستان در صورت پشتیبانی و حمایت مالی، معرفی شایسته میراث باارزش کرانه های خلیج فارس و… ذکر کرد.