آبنما کار: نشست هم اندیشی دبیران ادوار جشنواره هنرهای تجسمی فجر با حضور محمود شالویی سرپرست معاونت هنری وزارت فرهنگ و ارشاد و هادی مظفری مدیرکل هنرهای تجسمی در موزه هنرهای معاصر اجرا شد.

به گزارش آبنما کار به نقل از ستاد خبری چهاردهمین جشنواره هنرهای تجسمی فجر، نشست هم اندیشی دبیران ادوار جشنواره هنرهای تجسمی فجر با حضور محمود شالویی سرپرست معاونت هنری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، هادی مظفری مدیرکل هنرهای تجسمی، سید عباس میرهاشمی دبیر چهاردهمین جشنواره تجسمی فجر، عبدالرحیم سیاهکارزاده، اردشیر میرمنگره و احسان آقایی در موزه هنرهای معاصر برگزار گردید.
در این نشست محمدعلی رجبی، ابراهیم حقیقی، جمشید حقیقت شناس، امیر عبدالحسینی، امیر راد، مسعود زنده روح کرمانی، مجتبی آقایی، علی اشرف صندوق آبادی و جمال عرب زاده بعنوان دبیران کل یا دبیران هنری سیزده دوره گذشته جشنواره هنرهای تجسمی فجر حضور داشتند.
اگرچه عده ای تصور می کردند جشنواره تجسمی فجر با هدف جایگزینی دوسالانه ها طراحی شده است اما اصلاً قرار بر این نبود و اهداف و روش اجرای جشنواره فجر و دوسالانه ها متفاوت استمحمود شالویی سرپرست معاونت هنری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، ضمن اشاره به شکل گیری جشنواره هنرهای تجسمی فجر اظهار داشت: جشنواره هنرهای تجسمی فجر در سال ۱۳۸۷ که مسئولیت اداره کل هنرهای تجسمی را داشتم افتتاح شد و آیین نامه این جشنواره با مشارکت برخی از هنرمندان تجسمی تدوین شد. رویکرد و نگاه این بود که جشنواره با عنایت به محتوای عمیق و در جهت انقلاب اسلامی با مشارکت و تعامل هنرمندان و حرفه ای برگزار گردد. بااینکه عده ای تصور می کردند جشنواره تجسمی فجر با هدف جایگزینی دوسالانه ها طراحی شده است اما اصلاً قرار بر این نبود و اهداف و روش اجرای جشنواره فجر و دوسالانه ها متفاوت می باشد و در این سال ها نیز دوسالانه ها و جشنواره فجر برگزار شده اند.
سرپرست معاونت هنری اضافه کرد: یک جشنواره زمانی می تواند باکیفیت و حرفه ای برگزار گردد که همه اختیارات به برگزارکنندگان سپرده شود و جشنواره بر مبنای آیین نامه موجود و با در نظر گرفتن مسائل تخصصی برنامه ریزی و اجرا شود.
هادی مظفری مدیرکل هنرهای تجسمی هم در این جلسه اظهار داشت: دوستان حاضر در این نشست در دوره ای که مسئولیت جشنواره به عهده آنها بوده است از جزییات آن با خبر بودند و در دوره های بعد هم بعنوان عضو شورای سیاست گذاری روند آنرا رصد کرده اند. در جشنواره هنرهای تجسمی فجر چندین خانواده زیر یک سقف قرار می گیرند و رشته های مختلفی که گاه تفاوت های جدی میان آنها وجود دارد وقتی پای جشنواره به میان می آید با یکدیگر هماهنگ می شوند.
مظفری افزود: در دوره های مختلف این جشنواره شاهد نگاههای متفاوتی بودیم. زمانی رشته های هنری تفکیک شده بود و پس از آن این مسأله عنوان شد که در دنیای امروز فاصله هنرها از بین رفته است و همه آنها باید در کنار همدیگر قرار بگیرند. اما برخی رشته های هنری با عنایت به مشخصه های آنها بار دیگر جدا از هم در جشنواره حضور داشتند. شاید دیدن این تغییرات از دور موجب شود که عده ای گمان کنند این جشنواره نقشه راه ندارد اما وقتی در یک خانواده هنرهای مختلف دور هم جمع می شوند و هنرمندان آنها باید اقناع شوند، به سادگی نمی توان در مورد این مسئله نظر داد و برای هر سوال پاسخ های زیادی وجود دارد.
مظفری اضافه کرد: نمی توان توقع داشت که این جشنواره مسئولیت بخش های مختلف را بر عهده داشته باشد و همه خواسته های جامعه تجسمی را پاسخ دهد، با این وجود جشنواره به میزانی که گنجایش دارد باید تلاش کند تا بهترین ها را برای هنرمندان فراهم آورد.
سیدعباس میرهاشمی دبیرکل چهاردهمین جشنواره هنرهای تجسمی فجر نیز در ادامه این نشست اظهار داشت: از روزی که عهده دار این مسئولیت شدم مروری کلی بر ۱۳ دوره گذشته جشنواره کردم تا ببینم در کدام بخش ها توانسته ایم برای هنرهای تجسمی آورده داشته باشیم. در مجموع احساس کردیم ترکیبی از ۲ نگاه متفاوت تک رشته ای و میان رشته ای می تواند در این دوره پاسخگو باشد و بر همین مبنا در فراخوان این دوره جشنواره هم رشته ها را به صورت تفکیک شده اعلام کردیم و هم بخش کیوریتوریال را ایجاد کردیم تا بتوانیم بحث میان رشته ای را بهتر دنبال نماییم. با افتخار می گویم که در بخش هایی از جشنواره دقیقاً جا پای دوره های قبل گذاشتیم، برای اینکه احساس کردیم قدم خوبی برداشته شده بوده و حالا باید آنرا دنبال می کردیم.
نیازمند این هستیم که ابعاد مختلف جشنواره هنرهای تجسمی فجر و نحوه تعامل آن با دوسالانه ها و جشنواره هنرهای تجسمی جوانان تبیین شود. در این صورت می توانیم قدم های خوبی برداریم و فرصتی فراهم نماییم که اثر هنری و هنرمند به خوبی دیده شوند.
میرهاشمی افزود: ما نیازمند این هستیم که ابعاد مختلف جشنواره هنرهای تجسمی فجر و نحوه تعامل آن با دوسالانه ها و جشنواره هنرهای تجسمی جوانان تبیین شود. در این صورت می توانیم قدم های خوبی برداریم و فرصتی فراهم نماییم که اثر هنری و هنرمند به خوبی دیده شوند. در این میان حضور استان ها را در جشنواره تقویت کردیم و با برنامه ریزی های گوناگون تلاش کردیم استان ها با همه توان در جشنواره حضور داشته باشند. این جلسه را گشایشی می دانم که در جمع های دیگر راهنمایی بیشتری از دوستان بگیریم تا شاهد اتفاقات خوبی در حوزه تجسمی باشیم.
در ادامه جلسه دبیران دوره های گذشته به بیان نظرات خود و ارائه راهکارهایی برای برگزاری هرچه بهتر جشنواره هنرهای تجسمی فجر پرداختند. موضوع هایی از قبیل نگاههای جشنواره، تقویت هنر معاصر، و برجسته کردن نقاط عطف آیین نامه جشنواره، تعیین مخاطبان جشنواره و همراه کردن نهادهای دیگر هنرهای تجسمی از قبیل گالری ها و انجمن ها به بحث گذاشته شد.
محمدعلی رجبی دبیرکل دوره چهارم اظهار داشت: نکته مهمی که در اکثر رویدادهای هنری مورد غفلت قرار می کرد این است که دستاوردهای آنها بررسی نمی گردد و فعالیت پژوهشی روی آنها صورت نمی گیرد. همه جشنواره ها و دوسالانه ها تنها در مدت برگزاری خود با هنرمندان در ارتباط هستند و در سایر زمان ها پیگیر فعالیتهای هنری نیستند. درحالی که باید بگونه ای برنامه ریزی شود که در سرتاسر سال فعالیتهای هنری و وضعیت هنرمندان رصد شود.
مجتبی آقایی دبیر کل ادوار هفتم تا دهم جشنواره در ادامه نشست اظهار داشت: جشنواره هنرهای تجسمی فجر به دلیلهای مختلف باید بسیار فراتر از آن چیزی که الان هست باشد. این جشنواره حمایتی را دارد که هیچ رویداد دیگری در حوزه هنرهای تجسمی ندارد. این جشنواره فرصت خیلی خوبی با داشته ها و سرمایه های زیاد است و جهت استفاده از آنها احتیاج به یک مانیفست درست و اثربخش دارد.
آقایی اظهار داشت: در نامگذاری جشنواره نیز باید دقت نماییم و همینطور باید بدانیم که با چه گونه از مخاطب در ارتباط هستیم واژه هنرهای تجسمی برای مردم بسیار نامانوس است و آنها متوجه نمی شوند که در این جشنواره مقرر است چه چیزی را ببینند. نکته ای که باید به آن دقت کنیم این است که آیا جشنواره را برای قشر نخبه برگزار می نماییم یا برای هنرمندان یا برای مردم؟
علی اشرف صندوق آبادی دبیرکل دوره سیزدهم جشنواره نیز اظهار داشت: به نظر من بازبینی مجموعه سالهای گذشته این جشنواره ضروری می باشد. باید همه توفیقاتی را که داشتیم یا نداشتیم مرور شود و به سمتی برویم که مسیر را عملیاتی نماییم. این جشنواره جوان است اما باید سرعت کار را با اضافه کردن افرادی که مؤثر هستند و همینطور انجام کارهای تحقیقاتی بالا ببریم.
ابراهیم حقیقی دبیر کل دوره های یازدهم و دوازدهم جشنواره در ادامه نشست اظهار داشت: من نمی خواهم آرمان گرایانه صحبت کنم برای اینکه همه آرمان ها در آیین نامه جشنواره موجود است، اما همیشه سلیقه جمعی و شرایط بیشتر تعیین کننده است. در دوره های مختلف بخش هایی از آیین نامه اجرا نشده است اما در آنچه که اجرا شده باید ضعف ها را ببینیم و نقاط قوت را شناسایی نماییم تا این جشنواره جوان را برای آینده بهتر تربیت نماییم. بخش مسابقه و رقابت یعنی طوبای زرین مهم ترین بخش جشنواره است که برای هنرمندان جوان ایجاد انگیزه می کند.
حقیقی اضافه کرد: به نظر من مخاطبان این جشنواره بیشتر هنرمندان و هنرجویان هستند و به ندرت می بینیم که مردم عادی از آن بازدید نمایند. حضور پیشکسوتان هم می تواند از راه گالری ها در جشنواره اتفاق بیفتد. البته در سایر جشنواره ها نیز همین گونه است و به تصور من بیشتر دوستداران فیلم و موسیقی و تئاتر هستند که به جشنواره ها می روند.
جمشید حقیقت شناس دبیر هنری دوره های هفتم تا دهم جشنواره اظهار داشت: مشکل بزرگ این جشنواره نداشتن یک مکان مناسب می باشد. در طول این سال ها هیچ کس فکری به حال این مسئله نکرده و ما ناچار هستیم هر سال از میان آثار فراوانی که به جشنواره ارسال می شود تنها تعداد اندکی را انتخاب نماییم.
زمانی که من دبیر هنری جشنواره شدم ۱۰ رشته با ۱۰ دبیر و چندین داور در جشنواره وجود داشت ولی ما آغاز به حذف کردیم تا قدرت حرکتمان بیشتر شود. از داوران خواستیم که به جای قضاوت در رشته تخصصی خود در همه رشته ها نظر بدهند. فکر می کنم مشکل ما در برگزاری هر رویدادی حذف نکردن است، درحالی که اگر آنچه را در طول زمان جمع شده است حذف نماییم فضا بازتر می شود و بهتر میتوان کار کرد.
جشنواره باید به سمتی برود که هنر معاصر امروز ایران در آن باشد
حکم یک ساله برای دبیر جشنواره هیچ فایده ای ندارد برای اینکه یک نفر باید ۵ سال برنامه ریزی کند تا راه مناسب برای جشنواره پیدا شود، درحالی که هر دوره آدم جدیدی با ایده های جدید می آید که فرصتی برای عملی شدن پیدا نمی نماید.
مسعود زنده روح کرمانی دبیر هنری دوره های چهارم تا ششم در ادامه نشست اظهار داشت: جشنواره باید خلوت شود و نباید در آن رشته های مختلف وجود داشته باشند، برای اینکه در هنر معاصر چیزی به نام رشته وجود ندارد. جشنواره باید به سمتی برود که هنر معاصر امروز ایران در آن باشد، چیزی که برگرفته از همه دوسالانه ها و جشنواره جوان باشد. به نظر من حکم یک ساله برای دبیر جشنواره هیچ فایده ای ندارد برای اینکه یک نفر باید ۵ سال برنامه ریزی کند تا راه مناسب برای جشنواره پیدا شود، درحالی که هر دوره آدم جدیدی با ایده های جدید می آید که فرصتی برای عملی شدن پیدا نمی نماید.
جمال عرب زاده دبیر هنری دوره دوازدهم جشنواره اظهار داشت: هنرمندان تجسمی به علت این که وابستگی حرفه ای به جشنواره ندارند و همیشه مستقل کار می کنند، امکان دارد چندان در آن حضور پیدا نکنند. اما باید این جشنواره بعنوان جشن تجسمی در ذهن هنرمندان جا بیفتد. اداره کل تجسمی با رفتن به سمت انجمن ها سبب شده است که تا حدودی فاصله ها برداشته شود. حرکت صحیح این است که انجمن ها و گالری ها این جشن را از آن خود بدانند و در آن حضور پیدا کنند. نکته دیگر آنکه جشنواره جوان پتانسیل زیادی دارد و فرصتی برای گسترده شدن جشنواره هنرهای تجسمی فجر است. آثار برگزیده این جشنواره هیچگاه به شکل خوبی نمایش داده نمی شوند اما جشنواره فجر فرصت مناسبی برای این کار است.
امیر راد دبیر هنری دوره اخیر جشنواره (چهاردهم) اظهار داشت: به نظر من مهم ترین مسئله این است که تکلیف ما مشخص شود تا بدانیم در این جشنواره با چه چیزی مواجه هستیم. در ۱۳ سال قبل هر بار تغییرات جدیدی در جشنواره رخ داده و چیزهایی به آن اضافه شده است. امسال سعی شده که مسئله رسانه محور بودن کم رنگ شود تا به مرور به سمت تعریفی از هنر معاصر برویم تا جوانان هنرمند متوجه شوند نگاه دست اندرکاران این حوزه نیز به هنر معاصر است. با عنایت به این که نمی توان رسانه محور بودن را به شکل ناگهانی تغییر داد، باید این اتفاق کم کم رخ می داد و بخش کیوریتوریال فرصت مناسبی برای این کار است.
کوچک تر شدن جشنواره موجب افزایش کیفیت آن می شود
راد اضافه کرد: به نظر من اگر بخش های جنبی در جشنواره وجود نداشته باشد بهتر است، برای اینکه کوچک تر شدن جشنواره موجب افزایش کیفیت آن می شود. ما برای برگزاری جشنواره نیازمند این هستیم که چند سال فکر نماییم اما این که هر سال افراد جدیدی تصمیمات جدید و کوتاه مدت بگیرند نتیجه خوبی نخواهد داشت.
اردشیر میرمنگره دبیر هنری دوره گذشته جشنواره (سیزدهم) نیز اظهار داشت: تعداد مطالبات جامعه هنری زیاد است و درخواست ها و مشکلات زیادی در حوزه هنرهای تجسمی وجود دارد که می خواهیم از این جشنواره برای حل همه آنها استفاده نماییم. گرامیداشت هنرمندان پیشکسوت، نمایش آثار شهرستان ها، حضور هنر نو و… در یک جشنواره نمی گنجد. فکر می کنم جشنواره باید به سمت خالص شدن برود و برای بخش های دیگر راهکارهای دیگری پیدا شود. امکان ندارد جشنواره فجر همه نیازهای جامعه هنرهای تجسمی را رفع کند و در سیاستگذاری وزارت خانه باید برای این تعدد مطالبات چاره ای پیدا شود.
در اختتام نشست، حکم دبیرکلی جشنواره چهاردهم به سیدعباس میرهاشمی اعطا شد و همینطور لوح های یادبود و تندیس طوبای زرین جشنواره به دبیران دوره های گذشته اهدا شد.
نشست دبیران ادوار جشنواره هنرهای تجسمی به پیشنهاد سید عباس میرهاشمی دبیرکل چهاردهمین دوره جشنواره روز چهارشنبه ۱۹ آبان در موزه هنرهای معاصر تهران برگزار گردید.

منبع: آبنما کار