گالری های موزه ملی افغانستان که به تازگی تحت نظارت طالبان بازگشایی شده است، گنجینه ها و سایر آثار تاریخی مجموعه های آن از غارت در امان هستند اما شمار بازدیدکنندگان که نیروی حیاتی هر موزه ای محسوب می شوند کاسته شده است.
به گزارش آبنما کار به نقل از ایسنا و به نقل از نیویورک تایمز، خیلی از افراد تحصیل کرده که معمولاً از موزه ها بازدید می کردند از کشور گریخته اند، بعضی از مدارس تعطیل شده اند و توریست چندانی هم برای بازدید از کابل وجود ندارد.
این موزه که در ماه آگوست زمانی که طالبان کنترل را به دست گرفت تعطیل شد، در ماه نوامبر بازگشایی شد تا نشانه مثبتی باشد برای کسانی که امیدوارند این دفعه محدودیت ها کمتر باشد و تخریب صورت نگیرد.
آخرین باری که طالبان قدرت را به دست گرفت، یعنی در فاصله بین ۱۹۹۶ تا ۲۰۰۱، حدود ۷۰ درصد از مجموعه ۱۰۰هزار اثری موزه کابل غارت شدند. طالبان همینطور مجسمه های تاریخی تندیس های بودا در بامیان را که در دل صخره ای واقع در شهر تاریخی بامیان کنده کاری شده بودند منفجر کردند.
امید شریفی که یک هنرمند افغانستانی ساکن ویرجینا است می گوید خبر بازگشایی موزه ملی افغانستان سبب شادمانی او شده است. شریفی بیان می کند: «تاریخچه ارتباط طالبان با هنر و فرهنگ تاریک است… وقتی شنیدم موزه کابل باردیگر غارت نشده احساس آرامش کردم. گفتم خدایا شکر این دفعه دیگر شاهد آن اتفاقات نیستیم.»
با این وجود، هنوز موسیقی در اماکن عمومی ممنوع می باشد، نقاشی های دیواری پوشانده شده اند و برنامه های تلویزیونی و رادیویی محدود شده اند، بنا بر گفته بعضی از کارشناسان تصمیم بازگشایی موزه فقط تلاش طالبان برای به نمایش گذاشتن تصویری است که کمتر ناهنجار باشد.
«سمیع الله نبی پور» رئیس سابق دپارتمان سینما در دانشگاه کابل می گوید بازگشایی این موزه بیشتر از آن که برای اهمیت دادن به هنر و فرهنگ باشد، یک اقدام سیاسی است.
موزه ملی افغانستان در دوران آرامش، همچون جواهری در حوزه فرهنگی افغانستان می درخشید و شش روز در هفته مملو از بازدیدکنندگانی بود که علاقه داشتند از مجموعه باارزش آن بازدید نمایند. این موزه که در سال ۱۹۱۹ تاسیس شد از دهه ۳۰ میلادی در ساختمان کنونی قرار داشته است. مجموعه این موزه آثار تاریخی مختلفی از دوران مختلف تاریخ را در برگرفته است که از میان آنها به نسخه های خطی، سلاح ها و مجسمه ها میتوان اشاره نمود اما تمرکز اصلی این موزه بر گذشته افغانستان است و مجسمه ها و نقاشی های معاصر در آن نمایش داده نمی شوند.
حالا موزه فقط دوشنبه ها، چهارشنبه ها و جمعه ها باز است و بارها هم قطعی برق اتفاق می افتد. کارکنان موزه حقوق شان را دریافت نکرده اند و بازدیدکنندگان هم باید نامه مجوزی را که برای ورود به موزه از دولت دریافت کرده اند ارائه نمایند.
نگهبانان موزه در جریان گفت وگوهایی که این هفته صورت گرفت اعلام نمودند با بازدیدکنندگان به خوبی رفتار کرده اند و هیچ یک از آثار داخل موزه هم ربوده نشده و یا صدمه ندیده است.
اما در یک بازدید دوساعته از این موزه در بامداد یکی از روزهای هفته گذشته هیچ بازدیدکننده ای در موزه وجود نداشت و بازدید هم با قطعی برق همراه بود.
آسوشیتدپرس در ماه جاری اعلام نموده بود، روزانه بین ۵۰ تا ۱۰۰ نفر از این موزه بازدید می کنند.
«فابیو کولومبو» که یک مرمت گر است و در سالهای بعد از خروج طالبان پروژه مرمتی را در موزه ملی افغانستان اجرا کرد می گوید به خوبی به یاد می آورد که چطور در آن سال ها بازدید از موزه کم کم افزایش یافت. اما در سال ۲۰۱۹، آخرین سالی که کولومبو در موزه حضور داشت این موزه کاملا مملو از جمعیت بود.
کولومبو حتی هزاران تکه از آثار تاریخی را که در سرتاسر زمین موزه پخش شده بودند به یاد می آورد. او می گوید به همراه تیم تلاش کرده خیلی از مجسمه ها را مرمت کند.
شریفی بیان می کند که با یادآوری آن چه در آخرین حضور طالبان در افغانستان رخ داد، ناچار شد زمانی که طالبان در ماه آگوست به کابل رسید مجسمه های خودش را از بین ببرد و تابلوهای نقاشی را که خلق کرده بود پنهان کند.
شریفی در واکنش به پوشانده شدن دیوارنگاره هایی که دوستان هنرمندش خلق کردند و هنرمندانی که ناچار به گریز از کشور شدند می گوید: «هیچ خبر مثبتی برای هنرمندان یا هنر و فرهنگ وجود ندارد… اما بازگشایی موزه یک قدم بسیار کوچک در این شرایط نگران کننده است. این اقدام همچون نور یک شمع است. نمی دانیم ادامه این روند چطور خواهد بود اما تصمیم مثبتی است.»
جیل استین که استاد دانشگاه دیرینه شناسی در دانشگاه شیکاگو است اعتقاد دارد این را که طالبان اجازه داده محمد فهیم رحیمی در سمت خود بعنوان رئیس موزه باقی بماند باید نشانه مثبتی در نظر گرفت.
طالبان در اطلاعیه ای که ماه فوریه منتشر گردید عهد کرد از میراث فرهنگی طالبان حفاظت کند و مردم را از غارت کردن بازدارد.
بر مبنای تعبیر طالبان از اسلام، هنر غیراسلامی و هنری که تصویرگر موجودات زنده باشد غیرقابل پذیرش است و مردم نگران هستند این نگرش از آخرین بار تابحال تغییر نکرده باشد.

منبع: آبنما کار