ماجرای محراب حاشیه ساز چه بود؟

آبنما کار: همه چیز از یک غواصی شروع شد، وقتی مربی غواص و شاگرد او که از قضا عتیقه شناس هم بود برای تمرین به دل آب های خلیج فارس در محدوده قشم زدند و با شی ء محراب مانندی مواجه گشتند که بواسطه قرار گرفتن آن روی تکه های مرجانی ته دریا و لایه های جرم و جلبک های پوسته شده روی آن، احتمال قدیمی بودن آن برایشان عنوان شد.
به گزارش آبنما کار به نقل از ایسنا، با طرح این احتمال که چنین شیئی در خلیج فارس می تواند یک شی ء نویافته باشد که نیاز به بررسی های طولانی مدتی دارد و بدون هیچ اظهارنظر رسمی درباره قدمت این شی ء، خبر آن به نقل از سمانه لشگری، دانش آموخته دیرینه شناسی که آنرا به چشم دیده و روی آن انجام بررسی داده بود و بگفته خودش، با پیگیری هایی که از منطقه آزاد قشم و میراث فرهنگی انجام داده بود و هیچ کدام از این دو دستگاه آنرا آشنا نمی دیدند، منتشر گردید.
بعد از انتشار این خبر، اسنادی از ساخت این شی ء در سال ۹۲ ازطریق یک جانباز در استان هرمزگان منتشر گردید که حالا خودش هم معتقد می باشد درباره آن درست اطلاع رسانی درستی انجام نشد. غواص یابنده این محراب می گوید این مساله و همین طور سکوت مسئولان محلی سبب شد تا او آنرا بعنوان یک شی ء نویافته معرفی نماید.
حالا با دو شخص در رابطه با این شی ء، که یکی آنرا ته دریا انداخته و دیگری آنرا بالا آورده، گفت و گو شده و توضیح آنها درباره این شی ء محرابی شکل ارائه می شود.
این اشتباه متوجه مسئولانی است که پاسخ درستی ندادند
سمانه لشگری، دانش آموخته کارشناسی ارشد دیرینه شناسی که پس از دیدن این شی ء و بررسی های مورد نیاز و اطلاع رسانی به میراث فرهنگی قشم و مسئولان منطقه آزاد قشم، وجود آنرا بعنوان شی ء ناشناخته در آب های خلیج فارس خبری کرد، در توضیح جداگانه ای پس از اعلام معاصر بودن این سازه که توسط اسماعیل دلشاد در سال ۱۳۹۲ تولید شده به ایسنا اظهار داشت: ما غواصیم، در محوطه غواصی می کردیم که آن شی ء را بصورت اتفاقی دیدیم. ما باستان شناسان هر چه را می بینیم و فکر می نماییم که از نظر تاریخی اهمیت دارد، بررسی و در صورت رسیدن به قطعیتی نسبی، آن مورد را اطلاع رسانی می نماییم.
او با اشاره به اینکه ممکنست هزاران غواص قبل تر از او آن شی ء را دیده باشند و شاید برای برخی جذاب نبوده که هیچ بحثی درباره آن مطرح نکرده اند توضیح داد: با این وجود طبیعی است که وجود چنین شیئی برای افراد دیگری مانند من کنجکاوی برانگیزد. نخستین کار این بود که تصاویر و فیلم هایی را که گرفته بودم به اساتید عتیقه شناس و غواص خود نشان دادم؛ اما هیچ کس نمی دانست آن چیست. پس از این قضیه من این گزارش را مکتوب کردم و باتوجه به تصاویری که داشتم، با آقای دشتی زاده – رئیس میراث فرهنگی منطقه آزاد قشم – و آقای زارعی – معاونت گردشگری میراث فرهنگی قشم – ارتباط گرفتم، با آنها در جلسات حضوری صحبت کردم و عکس ها و فیلم ها کاملا مشخص و واضح بودند و تمام اطلاعات، سایز، متریال و… را گفتم. اما آنها گفتند نه چنین چیزی را تا کنون دیده اند و نه شنیده اند و درباره آن هیچ اطلاعاتی ندارند.
لشگری با اشاره به جست وجوهایی که در شبکه های جست وجوگر مانند گوگل داشته تا شاید بتواند پیش از رسانه ای کردن آن، اطلاعاتی به دست آورد، اما تلاش هایش بی نتیجه بوده است، اظهار داشت: این قصور و کم کاری میراث فرهنگی و منطقه آزاد قشم است که هیچ نام و نشانی از این شی ء را در اختیار پژوهشگر قرار ندادند. در این شرایط من گزارش خودرا مکتوب کردم، اقدامی که در دیرینه شناسی طبق چیزی که آموخته ام، یک شیوه کارِ درست و مناسب می باشد. چون یک اثر را دیده ایم که ظاهرا قدمت دارد و هیچ کس اطلاعی از آن ندارد و المان های موجود روی آن مذهبی و فرهنگی هستند که می تواند این مفهوم را برساند؛ “در دیرینه شناسی مدرن دنیا، این اثر باستان شناسانه است”.
او با اشاره به اینکه المان های قرارگرفته کنار یکدیگر روی این شی ء برای استادان او بسیار عجیب بوده است، اضافه کرد: برخی المان های استفاده شده روی این شی ء اصلا عُرف نبوده اند، مانند المانی که برای اسلام مشخص شده بود. بطور معمول زمانی که بخواهیم برای نشان دادن شیعه المانی انتخاب نماییم از کلمات مقدسی مانند «الله» یا «علی» استفاده می نماییم، یا اگر قرار باشد طبق رسوم سنی گری کلمه ای استفاده شود، تصویر ماه کشیده می شود، اما در این شی ء طاق ضربی کشیده اند. در صحبت هایی که با رئیس پژوهشکده دیرینه شناسی داشتم، برای وی نیز بسیار عجیب بود که چطور چنین المان هایی کنار هم قرار گرفته اند.
او با اشاره به اینکه در فیلم های منتشرشده از طرف آقای دلشاد، فرم و شکل کامل معین نیست و همه تصاویر از کنار گرفته شده اند، بیان کرد در صحبت با اسماعیل دلشاد به وی اعتراض کرده که چرا هیچ خبر یا نکته درستی از اقدام وی منتشر نشده که وی نیز این اشتباه را متوجه مسئولان سابق منطقه آزاد قشم دانسته است.
مسئولان سابق منطقه آزاد قشم برای نهایی شدن کار سنگ اندازی کردند
​​
اسماعیل دلشاد – مسئول سابق کمیته غواصی استان فارس – که سال ۱۳۹۲ این شی ء را ساخته و در منطقه ای مشخص در آب های خلیج فارس قرار داده است، به ایسنا اظهار داشت: به دنبال ایده ای که در ذهن خود داشتم، فکر کردم بواسطه آن چه در قرآن آمده که «ما کل حیات را از آب آفریدیم»، ادیان مختلف چطور می توانند دور یکدیگر نیایش کنند، آن هم باتوجه به دیدی که در بعضی از کشورهای اروپایی نسبت به دین اسلام به وجود امده است، با اجازه مراجع تقلید برای اولین بار در تاریخ اسلام، نماز جماعت را در زیر آب برگزار کردیم که برای انجام این کار، نیاز به انجام اقداماتی بود.
او اظهار داشت: این محراب پس از ساخته شدن در سال ۱۳۹۲، به وسیله جرثقیل تا پلاژ زیتون در منطقه منتقل شد و همان جا داخل آب قرار گرفت و جلو کلوب های غواصی نصب گردید، بنا بر این نیز به غواصان عضو این کلوب اطلاع دادیم که این محراب این جاست، در آن زمان تعدادی از شبکه های خارجی و شبکه قرآن هم خبر آنرا منتشر نمودند.
دلشاد انجام این اقدامات را نخست ساخت محرابی با دو و نیم تن وزن دانست که نشان دهد نمایندگان چهار دین معرفی شده در قرآن کریم در کنار یکدیگر درحال عبادت هستند و توضیح داد: محرابی مشخص به شکل کره زمین و در وسط طرح ساخته و قرار شد تا نماد چهار دینِ معرفی شده در قرآن یعنی یهودیت، مسیحیت، دین زرتشت و اسلام در دو گروه سنی و شیعه را دور یک محراب جمع نماییم و آنها عبادت دینی خودرا دور این محراب به جا آورند، به همین واسطه و در قدم دوم در مکاتبه با مسئولان این چهار دین از آنها خواستیم تا هر کدام یک نماینده معرفی کنند، که این کار نیز انجام شد، بدین سبب به نمایندگان معرفی شده در جزیره قشم آموزش غواصی دادیم.
او با اشاره به اینکه هر کدام از نمایندگان ادیان با پوشیدن ردای دین خود به زیر آب رفته و در محراب این جسم که در مرکز دایره قرار گرفته است، عبادت کردند، اظهار داشت: نماینده کلیمی ها کتاب تورات خودرا که پرس شده بود، زیر آب برده و نماز خواند، نماینده مسیحی ها صلیب کشید و دعا کرد و نماینده زرتشتی ها نیز به روش خود و نماینده مسلمانان در دو بخش شیعه و سنی هر کدام به روش خود در زیر آب نماز خواندند.
دلشاد افزود: هدف این بود که یک کار مذهبی صورت گیرد، سختی های زیادی برای اجرائی شدن این کار به ما وارد کردند، به ویژه مدیران منطقه آزاد سابق و دیگر مسئولان که هیچ همکاری ای با ما نداشتند و فقط برای اجرائی شدن کار سنگ اندازی کردند، در نهایت شاید بنا بر این هم اطلاع رسانی درستی انجام نشد.

منبع: