آبنما کار: خدمات دهی به بیماران ۱۰۸ کشور در سال دوم کرونا با وجود درگیری ایران با این ویروس، پذیرش بیماران خارجی در بیمارستان های دولتی با وجود شلوغی و ازدحام بیماران داخلی، مشاجره دو وزارت گردشگری و بهداشت بر سر صدور مجوز گردشگری سلامت، ابهام در تعرفه و هزینه درمان و بیمه بیماران خارجی در ایران همچون مباحث طرح شده در نشست گردشگری سلامت بود که نمایندگان وزارت خانه های بهداشت و گردشگری به آنها پاسخ دادند.
به گزارش آبنما کار به نقل از ایسنا، در ششمین سلسه نشست های گردشگری سلامت که به همت معاونت فرهنگی جهاد دانشگاهی علوم پزشکی شهید بهشتی ۲۱ تیر ماه برگزار شد، محمدرضا ترجمان ـ سرپرست دبیرخانه گردشگری سلامت وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی ـ، یادآوری کرد: برپایه سند ۲۰ ساله چشم انداز گردشگری به صورت عام، جمهوری اسلامی ایران تا سال ۱۴۰۴ باید در جایگاه اول کشورهای منطقه، یعنی آسیای میانه، حوزه قفقاز و خاورمیانه قرار گیرد.
او با بیان اینکه گردشگری پزشکی، یعنی عرضه خدمات درمانی برای افراد غیرتابع ایران، اظهار داشت: هر ساله ورود اتباع غیرایرانی به کشور به چند شکل اتفاق می افتد، یکی از این روش ها به صورت هدفمند و انتخاب شده از راه افراد واسطه یا از راه شرکت هایی است که دارای مشخصات قانونی هستند.

کشورهایی ضد گردشگری جمهوری اسلامی ایران فعالیت می کنند
ترجمان با اشاره به اینکه عواملی که بر روی گردشگری درمانی یا مدیکال توریسم تأثیر دارند از مسائل ذهنی، سیاسی و فشارهای اقتصادی مستثنی نیست، اظهار نمود: مجموعه این مسائل منجر به ایران هراسی و هم اسلام هراسی شده و حتی کشورهایی هستند که ضد جمهوری اسلامی ایران در زمینه گردشگری فعالیت می نمایند و منجر به فشارهای زیادی بر این صنعت در کشور می شوند.
او ضمن اشاره به برخی حوادث پیشبینی نشده مانند کرونا، آمارهایی از روند سفرها و گردشگری دنیا عرضه کرد و اظهار داشت: کرونا ۷۳ درصد برنامه گردشگری جهان را کاهش داده و سهم آسیا از این مقدار ۷۹ درصد بوده است. در آسیا همچون ایران تأثیر و تبعات کرونا در صنعت توریسم بیشتر از میانگین کل جهان بوده است. همینطور لازم است تا مسائل مؤثر بر وضعیت جغرافیایی، سیاسی، اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی، مذهبی و سایر عوامل اثرگذار مدنظر قرار گیرد.
سرپرست دبیرخانه گردشگری سلامت وزارت بهداشت در ادامه با بیان اینکه صنعت توریسم پزشکی یک کار تک دستگاهی و مختص یک سازمان یا وزارتخاته نیست، اضافه کرد: بدین منظور شورای راهبری تشکیل شده است. اگر ما فرایندهای در ارتباط با یک کار همچون گردشگری را شناسایی نکنیم، در قسمتی از کار، حلقه مفقوده پیش می آید که کار را متوقف و ناقص می کند.
او خاطرنشان کرد: برنامه شورای راهبری بیشتر برای هم افزایی است تا بتواند سازمان ها و وزارت خانه های اثرگذار و مرتبط را در یک مسیر هدایت کند.
ترجمان سپس به این سؤال که وزارت بهداشت در باب زبان و هدف مشترک این صنعتِ چند دستگاهی چه کاری انجام داده است، پاسخ داد: در ۱۶ شهریور سال ۱۳۹۹ سند راهبری وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنابع دستی توسط معاون اول رئیس جمهور وقت برای اجرا ابلاغ گردید. در این سند در جدول شماره ۲ بند ۱۱ قسمت ب اشاره شده که دادن مجوز به شرکت هایی که می خواهند در زمینه گردشگری سلامت فعالیت کنند به وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی واگذار شده است و وزارت بهداشت هم موظف به تعیین ضوابط است.

۲۰۰ مرکز درمانی در ایران بیمار خارجی می پذیرند
او اضافه کرد: وزارت بهداشت دو آئین نامه یکی برای بیمارستان ها و دیگری برای مراکز درمانی سرپایی و بستری تدوین و به مجموعه های زیر پوشش خود ابلاغ نمود. تا کنون هم بیشتر از ۲۰۰ مرکز درمانی در زمینه پذیرش بیماران بین الملل فعال شده اند.
ترجمان ضمن اشاره به برگزاری جلسات و نشست های مشترک بین وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی و وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، اظهار داشت: با عنایت به استقبال میراث فرهنگی، گردشگری وصنایع دستی امید است تا برنامه ها با سرعت بیشتر و بهتر عملی شوند.

ایران در سال دوم کرونا به بیماران ۱۰۸ کشور خدمات داد
او ضمن اشاره به اینکه تابحال ۱۹۳ کشور از ۲۰۰ کشور دنیا داخل ایران خدمت درمانی دریافت کرده اند، اظهار داشت: در سال ۱۴۰۰ با وجود کرونا ۱۰۸ کشور از ایران خدمات درمانی گرفتند و این یعنی ایران پتانسل بالایی برای این صنعت دارد.
ترجمان با بیان اینکه کشور امارات متحده عربی و شهرهای دبی و ابوظبی با دانشگاه ها آمریکا قرارداد بسته اند و دهکده سلامت راه اندازی کرده اند، اظهار نمود: پزشکان این دهکده های سلامت هیچ کدام عرب زبان نیستند و آنها از پزشکان آمریکایی در این مراکز استفاده می نمایند.
او با یادآوری اینکه ایران از نظر آمار و ارقام در شاخص صنعت مدیکال توریسم در جایگاه پایین تری به نسبت امارات قرار دارد، اظهار داشت: کشورهایی مثل امارت از نظر توانمندی پزشکی بسیار از ما عقب تر هستند و ما از نظر علمی و پزشکان حاذق در جایگاه مطلوبی قرار داریم.
ترجمان در پاسخ به این نقد که چرا مجوزهای گوناگونی در راه صنعت توریسم پزشکی وجود دارد، اظهار نمود: همه جای دنیا این مجوزها وجود دارد و لازمه انجام کار است.
سرپرست دبیرخانه گردشگری سلامت وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی با بیان اینکه اعتباربخشی یک اصطلاح جهانی است، اظهار داشت: کشورهای همسایه ما شاکی بودند که بیماران را هرجایی نبرید. ما حق نداریم به هر مرکزی مجوز دهیم و بیمار را به آنجا هدایت نماییم، اگر اتفاق ناخوشایندی رخ دهد، برای کشور امری نامطلوب است و دیگر آن اتفاق از چشم آن مرکز درمانی دیده نمی گردد، بلکه از طرف کل کشور خواهد بود.

بیمارستان دولتی جای بیمار خارجی است یا داخلی؟
او به این نقد که بیمارستان های دولتی با وجود شلوغی و ازدحام بیمار داخلی، چرا همچنان عهده دار بیماران بین الملل می شوند، پاسخ داد: در بیمارستان های دولتی بار مراجعه، یعنی تعداد دفعاتی که بیمار به پزشک عمومی یا متخصص رجوع می کند، بین ۲/۲ تا ۳ بار رفتن به هر متخصص است. براین اساس ۲۴۰ میلیون بار رجوع مورد انتظار است که ۱۳۰ میلیون بار رجوع فقط در بیمارستان های ما ثبت شده است، درحالی که یک میلیون برآورد بار رجوع بیماران خارجی داریم که حدود ۲۹ درصدش در بخش دولتی اتفاق می افتد.
ترجمان افزود: باری که بیمار بین الملل به کشور و بخش دولتی وارد می نماید کمتر از نیم درصد است. ضریب اشغال بخش بیمارستان های دولتی و خصوصی در جهان ۷۲درصد است، در حالی ضریب این اشغال در بیمارستان های دولتی چند درصد بیشتر از بیمارستان های خصوصی ما است.
او با بیان اینکه خود بیمارستان های دولتی متقاضی عرضه این حجم از خدمات هستند، درحالی که به بیماران هم این دفعه تحمیل نمی گردد، اظهار داشت: نه تنها ورود بیمار خارجی بار اضافی به بیمارستان دولتی تحمیل نمی کند، بلکه از نظر نقدینگی به بیمارستان کمک کننده است.

هزینه درمان بیمار خارجی با نرخ ارز تغییر می کند!
ترجمان با تکیه بر اینکه برای تعرفه ها نمی توان مقدار حداکثری تعیین کرد، اما باید دارای مقدار مشخص حداقلی باشد، اظهار نمود: دفتر ارزیابی فناوری و تعرفه وزارت بهداشت تعرفه ای برای بیماران بین الملل تعیین کرده و به دانشگاه های علوم پزشکی کشور ابلاغ کرده است. این مبلغ هم متناسب با تغییرات ارزی تغییر می کند.
سرپرست دبیرخانه گردشگری سلامت وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی با بیان اینکه ایران از نظر صنعت توریسم پزشکی جایگاه ویژه ای دارد و جزو قطب های گردشگری سلامت در دنیا است، تصریح کرد: بازاریابی بعنوان نقطه کلیدی و یکی از مهم ترین موضوع هایی است که باید بیشتر نسبت به آن فعالیت نماییم، چه از راه فضای مجازی و رسانه ای و چه شرکت در نمایشگاه ها و… باید خویش را به جهان معرفی نماییم. همینطور باید زیرساخت ها را ساماندهی، بیمارستان ها را تجهیز کرده و اساتید خوب و پزشکان حاذق، سیستم های برقراری ارتباط مناسب، تبادل ارزی خوب، نقل و انتقالات مناسب فراهم نماییم.

یک بیمار خارجی دو نیم برابر یک طبیعتگرد و توریست خرج می کند
دیاکو عباسی ـ نماینده وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی ـ با اشاره به رتبه ۴۶ ایران در شاخص مدیکال توریسم، اظهار داشت: در حقیقت به لحاظ آماری، تعداد گردشگران ورودی، حجم اقتصادی و جذابیت ها ایران رتبه بالاتری دارد.
او افزود: صنعت توریسم پزشکی یکی از بخش های به سرعت در حال رشد و رقابتی در سطح بین الملل است، یک تجارت نیم میلیون دلاری که ایران هم از این رقابت مستثنی نیست، بخصوص که کشورهایی همچون اردن، ترکیه، هند، امارت متحده از رقیبان اصلی ایران محسوب می شوند.
نماینده معاونت گردشگری با بیان اینکه هزینه ای که یک توریست پزشکی می پردازد دو و نیم برابر هزینه ای است که یک توریست خارجی با اهداف طبیعت گردی و فرهنگی وقتی وارد یک کشور می شود، می پردازد، بیان نمود: از منظر تجارت بین المللی و بخصوص از لحاظ اقتصادی این صنعت تاثیرات بسیاری برای یک کشور دارد.
عباسی ضمن اشاره به بالا بودن ظرفیت و توانمندی علمی ـ پزشکی ایرانی ها، خاطرنشان کرد: ایران ظرفیت خوبی برای فعالیت در این عرصه دارد و برنامه های گردشگری سلامت هم به لحاظ هزینه کرد می تواند نقش خوبی داشته باشد.
نماینده معاونت گردشگری وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی ضمن اشاره به اقداماتی که در حوزه گردشگری سلامت در ایران انجام شده است، اظهار نمود: شورای راهبری گردشگری سلامت متشکل از وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی، وزارت امور خارجه، اتاق بازرگانی ایران و سازمان نظام پزشکی بوده که با همکاری و همفکری یکدیگر سیاستگذاری کرده و در حوزه برندینگ، بازاریابی، آموزش، انجمن ها و تشکل ها اقدامات خوبی انجام دادند.

او ضمن اشاره به مشکلی که مانع هم افزایی و نیروی پیشران شده است، بیان نمود: متاسفانه این شورای رهبری تحت یک برنامه راهبردی، ساختار مدیریتی و یک سیستم اجراییِ متمرکز قرار نداشت. ازاین رو هم افزایی به خوبی شکل نگرفت.
عباسی درباره رفع این موانع توضیح داد: لازم است تعریف باردیگر و درستی از سازمان مدیریت و سیستم اجرایی و راهبری گردشگری سلامت داشته باشیم تا از این طریق بتوان نقش های کلیدی هر کدام از این ذی نفعان را ترسیم نماییم. زمانی این امر میسر می شود که مبنا و شالوده سیستم یک راهبرد پیش برنده باشد.
او همینطور تصریح کرد: اگر می خواهیم شاهد نهادینگی شدن این شورا باشیم، باید یک ضمانت قانونی برای آن درنظر گرفته شود.
نماینده معاونت گردشگری ضمن اشاره به راه اندازی بخشی در وزارت گردشگری به نام گردشگری سلامت، اظهار داشت: باید به این بخش اولویت داده شود. بخش های دولتی و ذی نفعان کلیدی به این امر اولویت ببخشند، باید کارگروه اجرایی تعریف شود. همینطور اگر لازم است بودجه ای تخصیص داشته شود.

متولی گردشگری سلامت کجاست؟
عباسی در پاسخ به این سؤال که متولی گردشگری سلامت در کشور کجاست و این سیاستگذاری ها بیشتر در چه سازمانی تدوین و اجرا می شود؟ توضیح داد: گردشگری سلامت را صرفاً نمی توان به یک وزارت خانه خاص ربط داد. باید یک عزم و توافق بین بخشی وجود داشته باشد. شورای راهبری با این هدف شکل گرفت تا پازل گردشگری سلامت را پر کند تا سازمان ها و وزارت خانه های مختلف با همکاری و همفکری یکدیگر به یک سیاست گذاری مشترک برسند و معضلات و مشکلات این مسیر را حل کنند. صرفاً با یک نگاه نقطه ای نمی توان به موفقیت در این صنعت رسید.
او با اشاره تجربه کشورهای موفق در حوزه گردشگری سلامت، اظهار داشت: برای موفقیت به سیاست منسجم بین بخشی نیاز است. خوشبختانه در ایران مبانی فکری و نگرش شکل گرفته و امیدواریم این مسأله ادامه داشته باشد، اما همچنان به همکاری و حمایت های بیشتر نیاز است.

انتظار اول شدن نداریم
عباسی با تکیه بر اینکه برخی مسائل همچون بیمه ها و بیمه نکردن بیماران خارجی، تعرفه گذاری ها و قیمت ها، باید در شورای راهبری مطرح شود و سیاست های مناسب اتخاذ شود، اظهار نمود: بازاریابی و تصویرسازی ذهنی هم مهم می باشد. نباید چشم انداز و افق غیر واقع بینانه داشت. نمی توان انتظار رسیدن به رتبه اول را داشت. باید با قدم های کوچک مسائل را حل نماییم. راه سختی است و کارهای بسیار مهمی در این خصوص باید صورت گیرد.
او در پاسخ به این سؤال که آیا بهتر نبود دولت فقط نقش نظارت و تصدی گری را برعهده بگیرد و سیاستگذاری را به ذی نفعان و بخش خصوصی واگذار کند، اظهار داشت: متاسفانه بخش خصوصی هم در این خصوص خوب عمل نمی نماید. مستندانی از چنین همکاری هایی وجود دارد که در حرف عالی، اما در عمل آنچه باید اتفاق نمی افتد.
نماینده معاونت گردشگری با بیان اینکه توانمندسازی کردن و آموزش نقش بسیار مهمی در پیشرفت و ارتقاء این صنعت در کشور دارد، اضافه کرد: تا هم اکنون به فکر کمیت مجوزها بودیم، از اینجا به بعد باید در جهت کیفیت مجوزها گام برداریم. مبنای همه این ها همدلی و کمک در جهت منافع ملی است؛ چون که منافع ملی بر منافع سازمانی ارجحیت دارد.

درباره یک مشاجره قدیمی
سعید هاشمی ـ عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی و فعال در حوزه گردشگری پزشکی ـ در ادامه این نشست، با بیان اینکه در گردشگری پزشکی یک مجموعه، بیمار را وارد می نماید و گروهی دیگر خدمات درمانی را عرضه می دهند، اظهار داشت: اگر تصمیمات به جای تسهیل مسیر، آنرا سخت تر کند به هدف مدنظر نخواهیم رسید. باید نوع نگاه ما به این حوزه مشخص باشد. برخی فقط نگاه فرهنگی یا اقتصادی دارند و برخی هم هر دو را. هر کدام از این ها تسهیلات متفاوتی را می طلبد. بهترین دیدگاه، نگاه دوجانبه با اولویت اقتصادی و در کنار آن توسعه مسائل فرهنگی باید باشد.
او ضمن اشاره به مشاجره قدیمی بین وزارت بهداشت و میراث که چه کسی مجوز فعالیت در گردشگری سلامت را باید صادر کند، اظهار نمود: وقتی یک بیمارستان مجوز درمان بیمار دارد، باید به آن مجوز درمان بیمار خارجی هم داده شود. این یکی از همان مسیرهایی است که به جای تسهیل سخت تر شده است. گاهی شرایط متفاوت می شود، مثلاً بیمار خارجی احتیاج به مترجم دارد، احتیاج به فراهم کردن تسهیلاتی در بیمارستان دارد که این عوامل نه تنها بد نیستند، بلکه چون جنبه رقابتی دارند خوب و مفید هستند.

به خاطر دلار حقوق بیمار داخلی را ضایع نکنید
هاشمی با بیان اینکه با نگاه اقتصادی بیمارستان می داند اگر تسهیلات بیشتری بدهد می تواند بیمار بیشتری جذب نماید و درآمد بیشتری کسب کند، اضافه کرد: شخص ناظر برای تشویق به بیمارستان هم کمک هایی می کند تا بتواتد بیمار بیشتری جذب نماید، اما بیمارستان های دیگر که اقدام مثبتی انجام ندادند را نباید محروم از دریافت بیمار خارجی کنیم؛ چون که خود بیمار هوشمند است و وقتی متوجه عرضه خدمات ضعیف شود، باردیگر به آنجا رجوع نخواهد کرد.
عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی ضمن اشاره به شلوغی بیمارستان های دولتی در شرایط عادی، اظهار داشت: به بیمارستان های دولتی نباید مجوز پذیرش بیمار خارجی داده شود. باید در شورای راهبری به چنین مسائلی پرداخته شود و برای آنها سیاست تدوین کنند.
این فعال صنعت توریسم پزشکی ضمن اشاره به اینکه تعرفه گذاری برپایه نوع دریافت خدمت امری معقول است، اظهار نمود: در هیچ جای دنیا دیده نشده که بیمارستان ها تعرفه خویش را در سایت بیمارستان به نمایش بگذارند؛ چون که تعرفه گذاری یک سیاست رقابتی است. هر بیمارستانی با عنایت به میزان خدمات و تسهیلاتی که عرضه می دهد، این تعرفه را تعیین می کند.
او با بیان اینکه سقف تعرفه برای بیماران خارجی معنا ندارد، اظهار داشت: سقف قیمت را رقابت بازار تعیین می کند، اما کف قیمت نباید از حدی پایین تر باشد که نه تنها منفعت اقتصادی برای کشور نداشته باشد، که باعث ضرر شود. همینطور ما نباید اجازه بدهیم مجموعه ای برای گرفتن دلار سبب تضییع حق بیماران داخلی شود.

گرفتن ویزای سلامت سخت است
هاشمی ضمن اشاره به اینکه گرفتن ویزا و آن هم ویزای سلامت سبب سختی گردشگران پزشکی می شود، مداخله در این مورد رو ضروری دانست و در ادامه اظهار داشت: وقتی به بیمار گفته می شود با نامه از فلان مرکز رجوع کنید، مسیر را برای بیمار سخت و گاه او را منصرف می کنید.
عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، معرفی حوزه های گردشگری سلامت را امری الزامی دانست و خاطرنشان کرد: در بخش معرفی خود در دنیا آخر هستیم. در همه نمایشگاه های خارجی همیشه در اول نمایشگاه یک غرفه بزرگ وجود دارد که مراکز گردشگری آن کشور را معرفی می کند، اما متاسفانه ما این مورد را نداریم.
او درباره لزوم بیمه برای بیماران خارجی به مشکلات احتمالی در جریان درمان، اشاره نمود و اضافه کرد: وجود بیمه به اطمینان خاطر توریست کمک بسیار می کند. از طرفی، ارتباطات بیمه بین کشوری است، بیشتر کشورهای اروپایی بیمه طولانی مدت و پرهزینه دارند، حال میتوان با سنجیدن همه جوانب، فرد را با هزینه کمتری بیمه کرد.
هاشمی با تکیه بر اینکه شورای راهبری در بحث های منسجم باید این مشکلات را حل کنند، اظهار نمود: شورای راهبری و حوزه ناظر باید چنین زیرساختی فراهم نمایند تا شخص اجرایی بتواند از آنها استفاده نماید. متاسفانه در برنامه های راهبری از مسائلی که می تواند گردشگری پزشکی را ارتقاء دهد، خیلی سخنی به میان نمی آید.
این فعال گردشگری سلامت همینطور اظهار داشت: همیشه یک استاندارهایی که مبین حداقل ها هستند، لازم است. بعد از آن احتیاج به ارزشیابی داریم تا مشخص شود در چه مراحله ای قرار داریم، برای اینکه موانع را رفع نماییم و مداخله های درستی انجام دهیم.

منبع: آبنما کار