به گزارش آبنما کار، مجموعه موسیقی شمال بوشهر مشتمل بر موسیقی شهرستان دیلم، بلوکات ایراوی و حیات داود با پژوهش و گردآوری محسن شریفیان پیش روی مخاطبان قرار گرفت.
به گزارش آبنما کار به نقل از مهر، آلبوم پژوهشی «موسیقی شمال بوشهر» با تدوین و گردآوری محسن شریفیان مشتمل بر موسیقی شهرستان دلیم، بلوکات ای راوی و حیات داود از توابع شمالی استان بوشهر توسط موسسه ماهور منتشر گردید.
«یاریار ۱» با نوازندگی نی جفتی مصطفی ظرافت، خوانندگی محسن بوعلی و تمبک ماشالله اکبری و وحید اژدری، «سرتراشون» با نوازندگی نی جفتی مصطفی ظرافت، تمبک ماشالله اکبری و وحید اژدری، «آقای ابوذر، حالو حالو ۱» با نی جفتی میلاد خواجه گیری، خوانندگی محسن بوعلی و تمبک ماشالله اکبری و وحید اژدری، «آی شیرین آی شیرین» با نی جفتی میلاد خواجه گیری، خوانندگی سید امیر محمدی مطلق و نوازندگی تمبک ماشالله اکبری و وحید اژدری، «حالو حال و۲» با جفنی محسن بوعلی، خوانندگی سید امیرمحمدی مطلق و نوازندگی تمبک ماشالله اکبری و وحید اژدری، «ای یار مبارک بادا» با خوانندگی سید امیرمحمدی مطلق و نوازندگی تمبک ماشالله اکبری و وحید اژدری عنوان قطعات بخش اول آلبوم هستند.
در بخش دوم هم آهنگ های «تیرمه، المان» با جفتی محسن بوعلی، خوانندگی سید امیرمحمدی مطلق و نوازندگی تمبک ماشالله اکبری و وحید اژدری، «مجنون شدم» با نی جفتی رحیم محمد پور، خوانندگی سید امیر محمدی مطلق و نوازندگی تمبک ماشالله اکبری و وحید اژدری، «جومه زرد» نی جفتی رحیم محمدپور، خوانندگی سید امیر محمدی مطلق و نوازندگی تمبک ماشالله اکبری و وحید اژدری، «یا لیل» با نوازندگی نی جفتی رحیم محمد پور خوانندگی سید امیر محمدی مطلق و نوازندگی تمبک ماشالله اکبری و وحید اژدری، «سوار کاری» با نوازندگی نی جفتی مصطفی ظرافت، «چوپی» با نی جفتی بامصطفی ظرافت خوانندگی سید امیر محمدی مطلق و نوازندگی تمبک ماشالله اکبری و وحید اژدری، «سرور» با نی جفتی رحیم محمدپور، خوانندگی محسن بوعلی و سید امیر محمدی مطلق و نوازندگی تمبک ماشالله اکبری و وحید اژدری، «یاریار ۲» با نوازندگی نی جفتی محسن بوعلی، خوانندگی با مصطفی ظرافت و نوازندگی تمبک ماشالله اکبری و وحید اژدری، «خرپه گوش، ای داپه داپه» با نوازندگی نی جفتی محسن بوعلی، خوانندگی سید امیرمحمدی مطلق و نوازندگی تمبک ماشالله اکبری و وحید اژدری در دسترس علاقه مندان قرار گرفته است.
محسن شریفیان پژوهشگر و نوازنده شناخته موسیقی بوشهر که کار پژوهش این آلبوم موسیقایی را به عهده گرفته، در رابطه با اثر نوشته است: در استان بوشهر موسیقی بلوکات حیات داود، و لیراوی در دو شهرستان گناوه و دیلم نسبت به دیگر مناطق آن بسیار متفاوت می باشد و با عنایت به حضور فعال نوازندگان شهرستان دیلم، این شهرستان منطقه مناسبی برای ضبط و معرفی این نوع موسیقی است.
آواز یاریار بعنوان مهم ترین فرم آوازی و دواره ای و چوپی بعنوان برجسته ترین قطعات ریتمیک موسیقی دیلم که به آن بیدگونی هم گفته می شود، آغازگر موسیقی شادمانی و بزمی دیلم است. نام این قطعه از تکرار کلمه یاریار در ابتدای هر آواز آمده است. مطلعین محلی ریشه اشعار و آواز یاریار را از «شُلیل» بختیاری و هم از مرسوم بودن آن در استان همسایه و لر نشین دیلم؛ کهگیلویه و بویراحمد می دانند. برخی از ترانه ها و شیوه های موسیقی در میان مناطق مختلف لرنشین به صورت مشترک متداول می باشد. قطعاتی مانند «چوپی» و «چهار دستمال»، ترانه های «اشکه» با تلفظ «هوشکله» و «خوشگله» و یا اجرای «یار یار» یا «بیدگونی»، «دی بلال» و «یار مبارک بادا» از این دست هستند.
اقوام لُر بیشترین تعداد مهاجرین به استان بوشهر را می سازند، حضور آنها در مناطق دیلم، گناوه، دشتستان و دهستان انگالی در شهرستان بوشهر کاملاً مشهود است. ازاین رو موسیقی شمال استان بوشهر و به صورت ویژه موسیقی شهرستان دیلم، با عنایت به سیطره زبان و فرهنگ لری، روایتی متفاوت نسبت به جنوب شرق استان و مناطقی نظیر سیراف و کنگان دارد، همینطور با موسیقی مرکز استان یا بندر بوشهر هم متفاوت می باشد.
ساز برجسته موسیقی دیلم نی جفتی است که به همراه تمبک نواخته می شود، انواع نی جفتی با نام ها و شکل های متعدد در سرتاسر جهان وجود دارد، تنها در ایران میتوان از دوزَله یا جُفتان در بین کردها، قُشمه در خراسان، نی جفته در خوزستان، کَلَم جفتی در هرمزگان و نی جفتی در بوشهر نام برد.
نی جفتی دو عدد نی است که در کنار هم قرار رفته و به هم متصل شده اند، طول این ساز با عنایت به بم یا زیر بودن آن، متغیر و معمولا بین ۲۰ تا ۲۵ سانتی متر است. روی هرکدام از نی ها، شش سوراخ بوجود آمده و هریک از نی ها دارای قمیشی یک زبانه و مستقل از دیگری است که به آن «فیکک» می گویند. برای ایجاد زبانه بر روی قمیش آنرا از بالا به پایین برش می دهند. بنابراین نخ تنظیم این ساز در پایین آن قرار دارد. نوازنده پیش از نواختن فیکک را خیس کرده تا پایان در دهان خود قرار می دهد و با دمیدن و تنفس از طریق بینی به شکل «نفس برگردان» آنرا به صدا در می آورد.
باید تصریح کرد که برخی از ترانه ها و شیوه های موسیقی در مناطق مختلف لرنشین به صورت مشترک متداول می باشد. ضمن این که از مشخصات بارز موسیقی بزمی دیلم، شباهت ملودی ها و نوع نواختن جفتی به ساز کرنا و بعضاً سرنا در بین لرهای بختیاری و ترک های قشقایی تا جایی است که به وضوح تاکیدها و آرایه های ساز کرنا و سرنا در نواختن نی جفتی شنیده می شود. این مورد در آثار قدیمی نوازندگان این منطقه بیشتر مشهود است. همین گونه تاثیرپذیری ریتم های مرسوم در موسیقی دیلم از دهل های رایج در موسیقی لری قابل تشخیص می باشد. همینطور نباید تاثیر دریا و دریانوردی و هم موسیقی بندری خوزستان و بوشهر و در نتیجه رواج نی انبان و ملودی های این ساز در موسیقی دیلم نادیده گرفت.
بخش غالب موسیقی فعلی دیلم، موسیقی لری و بخش دیگر آن برداشتی از موسیقی قشقایی است و به نطر می رسد تأثیر ترک های قشقایی بر موسیقی شهرستان دیلم از یک سو به حضور مستقیم و فصلی آنها در این شهرستان و از طرفی دیگر و بشکلی غیر مستقیم بر مبنای حضور و همزیستی دیرین آنها در بین لرهای کهگیلویه وبویراحمد است.
منبع: abnamakar.ir
