به گزارش آبنما کار، در حالیکه بخشی از هنرمندان به دنبال حوادث ماه های اخیر، با نگرانی ها و ابهاماتی در رابطه با آینده حرفه ای خود مواجهند، وزیر ارشاد همچنان از ضرورت گفتگو برای عبور از این شرایط سخن می گوید.
به گزارش آبنما کار به نقل از مهر، دوم آذرماه بود که وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در حاشیه جلسه هیأت دولت در جمع خبرنگاران بر این مسئله تصریح کرد: «سیاست قطعی ما در وزارت فرهنگ اینست که تا جای ممکن از اهالی فرهنگ و هنر که در اغتشاشات اخیر برای شان اتفاقاتی افتاده است، حمایت و مبحث آنها را پیگیری نماییم.»
محمدمهدی اسماعیلی در همین راستا خبر داد: «به صورت مرتب با نهادهای امنیتی و دستگاههای قضایی جلساتی داریم که تا حد امکان به کسانی که گرفتار مشکل شده اند، کمک برسانیم. روند کار به نحوی است که دوستان ما دقت لازم را به کار می برند تا جای ممکن با گفتگو و رفع ابهامات بتوانیم مسائل موجود در سطح جامعه را رفع و حل نماییم.» اما این مواضع وزیر ارشاد تازه نیست و از آغاز ناآرامی ها بر آن تاکید داشته، بستر گفتگویی که اسماعیلی به دنبال تحقق آن است تا به امروز چقدر محقق شده و چقدر میتوان به ثمره این وعده پشتیبانی از هنرمندان برای برون رفت از شرایط بحرانی فعلی امیدوار بود؟
گفتگو، صبوری و تعامل برای حل مشکلات
حالا بیشتر از دو ماه است که فضای کشور گرفتار التهاب شده و دامنه این التهابات، فضای در رابطه با فعالیتهای صنوف مختلف را هم تحت الشعاع خود قرار داده است. طبیعی و قابل انتظار هم بود که در چنین شرایطی، هنرمندان و فعالان حوزه های مختلف هنری نسبت به شرایط پیرامونی خود بی تفاوت نباشند و هر یک از زاویه نگاه خود، نسبت به شرایط موجود، اعلام موضع کنند.
بستر گفتگویی که وزیر ارشاد به دنبال تحقق آن است تا به امروز چقدر محقق شده و چقدر میتوان به ثمره این وعده پشتیبانی از هنرمندان برای برون رفت از شرایط بحرانی فعلی امیدوار بود؟ همین اعلام موضع که گاهی متأثر از هیجانات و سوگیری های حاکم بر فضای مجازی، از دایره اعتدال و انصاف هم خارج شد اما زمینه ساز ایجاد سوءتفاهم ها و گاه برخوردهایی شد که به صورت سلسله وار فضای ناامیدی و نگرانی نسبت به آینده را در فضای هنری ضریب داده است. در چنین شرایطی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی همواره بر ضرورت «گفتگو و صبوری و تعامل برای حل مشکلات» تاکید داشته است تا در این میان صدمه ای جدی متوجه جامعه هنری و آثار هنری به معنای عام آن نشود. او بارها در مقابل هجمه به هنرمندان هم در همین مدت ایستاده است.
به طور مثال وزیر ارشاد در مراسم گرامیداشت هفته دفاع مقدس، تاکید کرد: «هنرمندان و اهالی فرهنگ و هنر پای وحدت ملی و تمامیت ارضی ایستاده اند و امید است آوازه شوکت ایران همه دنیا را فرا گیرد. اگر فردی از اهالی فرهنگ و هنر در مورد اتفاقات اخیر گرفتار خطا شده، راه برای بازگشت باز است و در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در خدمتشان هستیم.»
اسماعیلی در جای دیگری در حاشیه جلسه هیأت دولت این مسئله را بار دیگر مطرح و تاکید کرد: «بنای ما بر رفع مشکل همه اهالی فرهنگ و هنر است مگر این که فردی به هر علت به این جمع بندی برسد که نخواهد در چهارچوب های تعریف شده، فعالیت داشته باشد. دشمن در اتفاقات اخیر، نهایت تلاش خویش را انجام داد که جامعه فرهنگی هنری را درگیر ماجرا کند اما بخش اصلی و عمده اهالی فرهنگ و هنر در این خصوص با هوشیاری عمل کردند که این مورد جای تقدیر دارد.»
وزارت ارشاد خانه همه اهالی فرهنگ و هنر است
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در عین طرح این مواضع، نیم نگاهی هم به جایگاه وزارت ارشاد در بین هنرمندان داشته و تلاش دارد تا در سخنان خود این گزاره را مورد تاکید قرار دهد که «وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، خانه همه اهالی فرهنگ و هنر است و قدم همه کسانی که در ذیل قوانین جمهوری اسلامی فعالیت کنند را بر دیده می گذاریم و در خدمتشان هستیم.» این سخنان نشان از همان راهبرد وزیر ارشاد برای جمع شدن همه دلسوزان فرهنگ و هنر ذیل سایه بان «گفتگو» برای شنیدن صدای همه فعالان این حوزه است.
در راستای تحقق این وعده ها تا امروز کمیته هایی با حضور نمایندگانی از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، قوه قضاییه و اصناف مرتبط شکل گرفته تا مشکلاتی که برای بعضی از هنرمندان ایجاد شده، حل و فصل شود اما این که چقدر این کمیته ها در زمینه رفع مشکلات و ایجاد بستری برای گفتگو در جهت حل سوءتفاهمات، موفق عمل کرده اند، احتیاج به عرضه گزارش های رسمی و قابل ارزیابی در فضای رسانه ای دارد.
واکنش به یک بیانیه تند و انتقاد از دوقطبی سازی
یکی از اتفاقات غیرمنتظره در تحولات اخیر، انتشار اطلاعیه ای تند و تیز همراه با چاشنی «تهدید به اعتصاب» از جانب هیأت مدیره «خانه سینما» بود که می توانست فضای رادیکال موجود در بین طیفی از فعالان این حوزه را رادیکال تر از قبل کرده و باب هرگونه گفتگو میان مدیران و هنرمندان را مسدود کند. البته محمدمهدی عسگرپور در مقام رئیس هیأت مدیره خانه سینما، بلافاصله پس از انتشار این بیانیه در گفتگویی رسانه ای تاکید کرد همواره به دنبال گفتگو بوده اند. وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی هم بعد از انتشار بیانیه خانه سینما تاکید کرد: «ما با دو قطبی سازی و افزایش تنش مخالفیم و دوست نداریم حتی برای یک نفر از اهالی فرهنگ و هنر مشکل درست شود.»
اسماعیلی در عین حال بارها بر این که رفتار هنرمندان هم باید بر مبنای تحلیل و شناخت درست از وقایع باشد تاکید کرده و در جهت تنش زدایی بارها سخن گفته، وی در یکی از صریح ترین اظهارنظرهایش گفته است: «ما بر این اعتقادیم که جریان اصلی هنر با مردم همراهی کرده است. ما بنا داریم با گفتگو با کسانی که ابهاماتی دارند، مسائل را حل نماییم. ما علاقه نداریم حتی برای یک نفر از اهالی فرهنگ و هنر مشکل درست شود. ازاین رو با این دوستان آمادگی گفتگو داریم. البته قبول دارم که فضای تروریسم رسانه ای، تلاش در ایجاد ابهام و دروغ داشته و چون اینها را می دانیم همچنان بر گفتگو و رفع ابهام تاکید داریم و از دوستان هنرمند خود هم می خواهیم اختلافات را دامن نزنند.»
یک بازخوانی؛ «قهر» چاره نیست
اما مسئله تاکید بر تعامل و گفتگو تنها موضع این روزهای وزیر ارشاد نیست. اسماعیلی زمانی که در ایام بعد از برگزاری جشنواره فیلم فجر سال گذشته، میهمان برنامه گفتگوی ویژه خبری تلویزیون شد، وقتی حمیدرضا مدقق از وی در رابطه با خداحافظی دو سینماگر سرشناس سینمای ایران از جشنواره فیلم فجر سوال کرد، اظهار داشت: «بعد از این که برخی از دوستان از جشنواره فیلم فجر خداحافظی کردند، با بعضی از دوستان هنرمند دیدار و گفتگوهایی داشتم و تمام تلاشم اینست که این عزیزان به خانه خود برگردند. بنده اینجا از آنها می خواهم که در جشنواره بمانند و اگر انتقادات واردی داشته باشند بنده حتما رسیدگی می کنم. من بر این باورم این حرکت عزیزان نمی تواند با استقبال مردم مواجه شود چون خاستگاه خیلی از این عزیزان هنرمند جشنواره ها و رویدادهایی بوده که به اعتبار حضور مردم، میزبان اهالی فرهنگ و هنر بوده اند. اما به هر حال بنده امیدوارم بتوانیم در یک فضای تعامل گونه هرچه سریعتر مشکلات اهالی فرهنگ و هنر را حل نماییم.»
جالب این که این نگاه وزیر ارشاد سوی دیگری هم داشت و درست زمانی که به واسطه حواشی یک فیلم، همه سینماگران مورد هجمه و افترا از جانب برخی افراد تندرو قرار گرفتند، در یک اظهارنظر صریح تاکید کرد «خطای یک فرد را نباید به جامعه هنری تسری داد» و باز هم اظهار داشت: «هنرمندان سرمایه های ما هستند و کسی حق ندارد به ادبیات غیرفرهنگی با این عزیزان صحبت کند. این ها در پیشانی فرهنگ ما حضور ما دارند که ما خادم آنها هستیم. نکته دوم تلاش دست اندرکاران جشنواره های هنری کشور است که در بدترین شرایط و مشکلات کارهای بسیار مهمی را در برگزاری جشنواره انجام دادند که انصاف نیست یک نقطه ضعف به همه بخش های این رویدادها و دستاوردها تسری بدهیم. این انصاف نیست.»
آنچه در این گزارش مختصر مرور شد را میتوان شمایلی کامل از هدف گذاری مرد شماره یک وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برای عبور از شرایط بحرانی فعلی دانست؛ وعده هایی که به درستی طرح شده اند اما باید منتظر ماند و دید در عرصه عمل چه دستاوردی را رقم خواهند زد. آیا محمدمهدی اسماعیلی و مدیران زیرمجموعه اش که حالا عهده دار تعامل، گفتگو و پشتیبانی از هنرمندان فعال در حوزه های سینما، تئاتر، موسیقی و هنرهای تجسمی هستند، بر محور همین وعده ها می توانند زمینه ساز رفع نگرانی ها و ایجاد فرصت هایی تازه برای غبارزدایی از فضای تولید و عرضه محصولات هنری شوند؟
منبع: آبنما کار
