آبنما کار: محل جدید فیلمبرداری اثر تازه نرگس آبیار در عمارت تاریخی «نصیرالملک» بار دیگر واکنش و نگرانی های فعالان و دوستداران میراث فرهنگی را برانگیخت.
به گزارش آبنما کار به نقل از ایسنا، ساخت فیلم و سریال خانگی «سووشون» به کارگردانی نرگس آبیار، تا کنون در سه مکان تاریخی باغ عفیف آباد، ارگ کریم خان زند و خانه نصیرالملک در شهر شیراز انجام شده است. فیلمبرداری در این لوکیشین ها با عنایت به جنبه های خاص تاریخی آنها خود به خود حساسیت ها و واکنش هایی را برانگیخته است؛ چونکه گروه فیلمسازی الزامات خویش را دارد حوزه میراث فرهنگی هم حساسیت ها و پروتکلهای خاص خویش را. این دو طبعا در جاهایی به انطباق نمی رسند.
این در حالی است که سازمان وقت (وزارت) میراث فرهنگی از سال ۱۳۹۳ ساخت فیلمهای سینمایی و سریال را در مکانهای تاریخی ممنوع کرده است. هرچند این قانون در چند سال گذشته به صورت کامل مانع از حضور گروههای فیلم ساز در اماکن تاریخی نشده است.
حدود یک سال پیش، وقتی ساخت دکور سریال «سووشون» در باغ عفیف آباد شیراز با رجوع به همان قانون با هجمه ای از انتقادها مواجه گردید، وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی مسؤولیت صدور مجوز ساخت این فیلم در مکانهای تاریخی شیراز را نپذیرفت و دربرابر آن، سکوت کرد. آن هم درحالی که کارگردان این اثر قبل از آغاز فیلم برداری دیداری با عزت الله ضرغامی داشت.
او در پاسخ به انتقادها قول داد که بخشی از الحاقات دکور ساخته شده در این باغ تاریخی را بردارد و اظهار داشت: «علی رغم نظر گروه تولید که به صرفه نبود این سریال را در شهر شیراز کار نماییم و بهتر بود در تهران کار نماییم، اصرار کردم در شیراز این سریال ساخته شود، به خاطر آن که معماری و اتمسفر شیراز بتواند در سریال نشان داده و ثبت گردد. به نظرم، تهران و شهرک های سینمایی برای تهران قدیم ساخته شده و معماری شیراز بسیار متفاوت، عجیب و اعجاب انگیز است و سریال سووشون که مالِ شیراز است باید در این شهر با بناهایی متعلق به همان دوره، فیلمبرداری می شد.»
پس از آن که فعالان میراث فرهنگی درخواست توقف ساخت این سریال را در باغ تاریخی عفیف آباد شیراز داشتند در ادامه که «ارگ کریم خانی» در اختیار گروه فیلم ساز قرار گرفت، با حمایت مقامات استانی بخصوص مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی همراه شد؛ بگونه ای که این مقام مسؤول بعد از آن که انتشار تصاویری از بسته شدن ارگ کریم خانی به روی مردم و گردشگران به علت فیلم برداری سریال سووشون با واکنش هایی همراه شد، اظهار داشت: «سریال سووشون اثر تاریخی ملی برای شناساندن فارس به مردم و ماهیت کار تبلیغ و تبیین جایگاه والای فارس در تاریخ کشور در دوران حساس است، ازاین رو شرایط مساعدت حداکثری برای تحقق مناسب اهداف تعیین شده در ساخت سریال در فارس ادامه می یابد.»

حالا بعد از خانه زینت الملک و فروغ الملک، قرعه «سووشون» به نام خانه «نصیرالملک» افتاده است؛ عمارتی که در تاریخ ۳۰ اردیبهشت ماه ۱۳۵۴ خورشیدی با شماره ۱۰۶۸ به ثبت ملی رسیده است و از شاهکارهای هنر و معماری شیراز به شمار می آید. البته این خانه که در اختیار پروژه سووشون و گروه کارگردانی نرگس آبیار قرار گرفته بود، سال هاست بازدید عمومی ندارد. طبیعتا این بیم را برای برخی پدید آورده است که در جریان ساخت پروژه فیلمسازی، به این بنای تاریخی صدمه هایی وارد شود.
سیاوش آریا ـ پژوهشگر و فعال میراث فرهنگی ـ در اینباره می گوید: در گام نخست و برپایه قوانین میراث فرهنگی کشور که آشکارا به آن اشاره شده است، فیلمبرداری و عکاسی حرفه ای در مکانهای تاریخی و فرهنگی “ممنوع است. ” این قانون در سال ۱۳۹۳ خورشیدی ابلاغ گردیده است و لغو آن هم راه کارهایی دارد و هیچ فردی نمی تواند و نباید این قانون را زیر پا بگذارد.
در این زمینه بخوانید:
فیلم های دردسرساز!
«خرابکاری» یک سریال تلویزیونی در حمام تاریخی
اجاره اماکن تاریخی از «معمای شاه» تا «خاتون» اکیدا ممنوع!
این پژوهشگر میراث فرهنگی ادامه می دهد: این خانه در سالهای گذشته از جانب وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی (سازمان وقت) مرمت شده است، با این وجود این عمارت برای مردم شیراز قابل بازدید نیست، چه برسد برای گردشگران؛ چونکه سال هاست که دفتر پایگاه پژوهشی بافت تاریخی شیراز در آن مستقر شده است. حالا این پرسش به میان می آید که چگونه مغایر قانون شفاف و روشن میتوان عمل کرد؟ اگر رخداد ناگواری در این خانه تاریخی که چشم و چراغ خانه های تاریخی شهرستان شیراز و کشور است، از جانب گروه فیلمبرداری مستقر روی می داد، چه کسی پاسخگو است و کدام نهاد یا ارگان یا وزارت خانه زیر بار آن می رفت؟ و پاسخ آیندگان را چطور خواهیم داد؟
او در رابطه با ارزش و اهمیت خانه نصیرالملک هم اظهار داشت: این خانه پرارزش باز مانده از دوران قاجار، در محله گودعربان، در مجاورت خیابان لطفعلی خان زند و در کنار مسجد نصیرالملک جای دارد که بخشی از مجموعه بزرگ جلوخان (فضایی شبیه به میدان)، گرمابه، آب انبار و مسجد بوده که از جانب حاجی میرزا حسنعلی خان نصیرالملک، فرزند سوم حاجی قوام الملک و از فرمانروایان فارس در دوره قاجار، ساخته شده و هم اینک جلوخان و گرمابه آن از میان رفته است.
این فعال میراث فرهنگی اضافه کرد: این خانه دارای دو حیاط شمالی و جنوبی است که یک محور اصلی طولی دارد که در جهت آن، اندرونی و اتاق بزرگ اُرسی آن و بیرونی و اتاق اُرسی بیرونی قرار گرفته است. از این مجموعه، تنها اندرونی خانه و اتاق اُرسی چلیپاشکل آن برجای مانده و بیرونی تبدیل به پاسگاه نیروی انتظامی شده بود که هم اینک متروک شده است. ورودی خانه در آغاز در یک جلوخان جای داشته که با ساخت خیابان، جلوخان، هشتی و بخشی از پله ارتباطی به اتاق های جانبی اندرونی هم ویران شده است.
به گفته او، آنچه هم اینک از خانه نصیرالملک به جای مانده است دربرگیرنده تالار اصلی (تالار آینه)، بخشی از حیاط اندرونی، بیرونی و زیر زمین است. بعد از گذر از یک راهرو کوچک با تزیینات گچبری به رنگ سبز یشمی اتاق کوچکی قرار دارد که به تالار آینه می رسد. تزیینات گچ و آینه بیشترین تزیینات خانه نصیرالملک را می سازند. اتاق های اشکوب دوم دارای دو ردیف تاقچه با تزیینات گچ و آینه است. تالار و اتاق ها در برگیرنده تاقچه ها، رفت ها با تزیینات گچ و آینه با نقش های ترکیبی ایرانی و اروپایی است. سقف در دو اشکوبه به گونه تخت کوبی دارای نقاشی هایی به شیوه و سبک اروپایی است. در نقاشی ها، نگاره های خانه ها، کلیساها و چهره های اروپایی دیده می شوند. در امتداد جنوبی راهرو شرقی کنار تالار اصلی گاوچاهی جای دارد که هنوز بخش هایی از حوض و راه جلو چاه برجای مانده است.
ایسنا همچنان پیگیر دریافت و انتشار توضیح احتمالی گروه سازنده سریال و فیلم سووشون در این حوزه است.
پژوهشگر میراث فرهنگی می گوید با عنایت به دسترسی محدود به داخل خانه، تصاویر اشتباهی زیادی از آن انتشار یافته

منبع: آبنما کار