به گزارش آبنما کار، آیین های «رمضان خوانی» و «سحرخوانی» همچون میراث ناملموس استان سیستان و بلوچستان است که هر سال در ماه رمضان برگزار می شده و در سال 1391 به ترتیب با شماره های ثبت 921 و 920 در لیست میراث ناملموس کشور به ثبت رسیده اند.
علیرضا خسروی ـ کارشناس میراث فرهنگی سیستان و بلوچستان ـ درباره ی آیین «رمضان خوانی» یا «رمضونیکه» به ایسنا اظهار داشت: این مراسم با چارچوب و شکل خاصی در ماه رمضان اجرا می شده است. در این مراسم گروهی از بزرگان روستا جمع می شدند و به در خانه ها می رفتند و ترانه هایی که اشعاری در وصف ماه رمضان داشت، می خواندند. شعرهای رمضان خوانی در بعضی از کتاب ها چاپ شده است، به عنوان مثال در کتاب «مردم شناسی محمد اعظم سیستانی» این اشعار گردآوری شده است.
«رِمَضو الله الله/ رِمَضو رمضو الله/ خوش نوم خدا، ماه رمضان آمد میهمان خانه هایتان کنید/ خروس یک ساله را برایش قربانی کنید، خروس یک ساله که در مقابل عظمت این ماه هدیه ای ناقابل است/گاو و گوساله را برایش قربانی کنید» نمونه ای از اشعاری است که بگفته این کارشناس میراث فرهنگی، در مراسم رمضان خوانی به زبان محلی خوانده می شود.
خسروی افزود: شعر «رمضان خوانی» برای هر خانه ممکن بود که متفاوت باشد و بسته به موقعیت خانه‌ی مورد نظر، ابیاتی را به شعر اضافه می کردند، بطورمثال اگر خانه، پسر دم بخت داشت، شعری در وصف دامادی او خوانده می شد. اهالی خانه ها نیز هدیه هایی به گروه رمضان خوان پیشکش می کردند. یکی از افراد گروه نیز «جُلی کش» نام داشت که هدایا و نذری های مردم را جمع آوری می کرد. این هدایا بطور معمول بین نیازمندان توزیع می شود.
بگفته او، کله قند، خرما، گندم و جو از اقلامی بود که در گذشته به «جولی کش» داده می شد، اما این روزها بیشتر پول یا شیرینی جمع آوری می شود. از گذشته تا امروز هم اگر خانواده ای نمی توانست هدیه ای پیشکش کند کاسه آبی به رمضان خوان ها می داد که نشانه سرزندگی و تازگی است.
کارشناس میراث فرهنگی سیستان و بلوچستان درباره ی ماهیت «رمضونیکه» اظهار داشت: در باورهای اسلامی ماه رمضان ماه مهمانی خداست، اما مردم سیستان و بلوچستان براین باورند رمضان نام خوش خداست و با فرارسیدن رمضان، باید آنها میزبان رمضان باشند و به پیشواز آن بروند. بدین سبب با آیین رمضونیکه یا رمضان خوانی به استقبال این ماه مبارک می روند تا آنرا میهمان خانه هایشان کنند و این ریشه در میهمان نوازی مردم این خطه دارد.
او افزود: البته آیین «رمضان خوانی» این روزها کمرنگ شده و شاید فقط در چند شب آن هم تا پیش از نوزدهم ماه مبارک رمضان اجرا شود.
در این زمینه بخوانید: «رمضونیکه» آیینی با سابقه ۱۴۰۰ ساله
خسروی با اشاره به اینکه «سحرخوانی» نیز از آیین های دیگر سیستانی ها در ماه رمضان بوده است، اظهار داشت: در گذشته پیدا کردن زمان سحری برای مردم دشوار بوده است، مُلا یا بزرگ دِه بوسیله ستاره ها زمان سحر را تشخیص می داد و با خواندن اشعار یا آیات قرآن روی پشت بام مردم را از مان سحر باخبر می کرد تا مردم بیدار شوند تا پیش از اذان سحری بخورند. یا گاهی عده ای با طبل به کوچه ها می رفتند تا مردم را بیدار کنند.
او افزود: یکی دیگر از روش های تشخیص سحر بوسیله دیوارهای کاه گلی خانه ها بود، مُلای دِه هر زمان که می توانست در تاریکی شب کاه گل ها دیوارها را ببیند، یعنی هنگام سحر بوده و آسمان کمی روشن شده است و آغاز به «سحرخوانی» می کرد.
خسروی اظهار داشت: امروز هم با آمدن تلویزیون و رادیو دیگر مراسم «سحرخوانی» اجرا نمی گردد، اما به سبب اهمیت برگزاری آن در گذشته و یادآوری این رویداد خاص که برای پاسداشت «سحر» برگزار می شد، در لیست آثار ناملموس به ثبت رسیده است.

منبع: آبنما کار