به گزارش آبنما کار، «بهار» در فرهنگ ایرانی جایگاهی ویژه دارد و این جایگاه ویژه بهار در میان ایرانیان در حدی است که در ادبیات فارسی عبارتی مختص اشعار بهاری داریم و آنها را «بهاریه» می نامیم. شاعران بزرگی همچون مولانا، حافظ، سعدی، ملک الشعرای بهار، عطار و خاقانی در وصف بهار شعر سروده اند که بعضاً بعضی از این اشعار با موسیقی آمیخته شده اند؛ اشعاری مانند «بهار دلکش» از ملک الشعرای بهار.
به گزارش آبنما کار به نقل از ایسنا، عموما تصور می شود که قطعه موسیقی «بهار دلکش» درون مایه ای عاشقانه دارد، باآنکه که بر آمده از رنج و اندوهی تاریخی است و برپایه یک داستان عاشقانه توسط «محمدتقی بهار» خلق نشده است.
زمانیکه تصنیف «بهار دلکش» را گوش می نماییم شاید برداشت ما محتوایی عاشقانه باشد که جلوه گر شکوه های عاشقی است که مورد بی توجهی معشوق خود واقع شده است، ولی زمانیکه نسخه اصلی این قطعه را بررسی نماییم، متوجه می شویم که مضمون آن صدای مردم سختی کشیده و غمگینی است که از روزگار به ستوه آمده اند و دیگر برایشان فرقی نمی کند که بهار کی از راه می رسد.
گفته می شود که اطلاعات دقیقی از تاریخ خلق قطعه «بهار دلکش» در دست نیست اما بسیاری معتقدند که نخستین اجرای عمومی این قطعه در شهر آمل و در سال ۱۲۹۶ انجام شده است؛ یعنی ۱۱ فروردین این سال که آتشسوزی عظیمی بیشتر از نیمی از شهر آمل را با خاکستر یکسان می کند. در آن روز صدها خانه، کاروانسرا، مسجد و مغازه در شعله های آتش می سوزند و جان تعداد بی شماری از اهالی شهر گرفته می شود. گفته می شود که این حادثه سبب از بین رفتن هفتاد درصد آمل شده بود و ایران در آن روزها به عزاداری نشسته بود.
مردم مال باخته و غم زده آمل که دیگر توانی به منظور زندگی کردن نداشتند، دست به دامان دریافت کمک از دولت و سایر مناطق ایران شدند. در مدت زمان کوتاهی بعد از وقوع این حادثه تمام مردم ایران دست به دست هم می دهند و از سراسر ایران به کمک این مردم می شتابند.
به نظر می آید تصنیف «بهار دلکش» در همین روزها به نیت همدلی و همراهی با مردم آمل برای نخستین بار در تهران اجرا می شود. در رابطه با آهنگساز اثر هم شک و تردیدهایی وجود دارد؛ چونکه بعضی می گویند که این اثر ساخته درویش خان است و بعضی می گویند ساخته عارف قزوینی است. با این وجود روح الله خالقی، دوامی و پایور و دیگران تاکید داشتند که آهنگساز این قطعه درویش خان بوده است نه عارف قزوینی.
این تصنیف در آواز ابوعطا گوشه حجاز اجرا شده است و تا کنون خوانندگان زیادی همچون عبدالله دوامی، محمد رضا شجریان، سالار عقیلی، علیرضا قربانی و… این تصنیف را اجرا کرده اند. به عقیده بسیاری اجرای محمدرضا شجریان که با نوای تار محمدرضا لطفی همراهی شده، از بهترین اجراهای این قطعه است.
البته معلوم نیست که این تصنیف نخستین بار با صدای چه کسی اجرا شده است. اما همانطور که محمدرضا شجریان روایت کرده است، خود او روش اجرای درست این تصنیف را از عبدالله خان دوامی آموخته که هم عصر ملک الشهرای بهار بوده است.
البته به نظر می آید که قبل از شجریان، رشید بهبودف آذربایجانی این تصنیف را در مسافرت سال ۱۳۴۲ خود به ایران اجرا و ضبط کرده است.
از آنجاییکه عموما این قطعه را با صدای محمدرضا شجریان شنیده ایم، این دفعه شاید خالی از لطف نباشد که این اثر را با صدای خواننده دیگری یعنی علیرضا قربانی بشنویم: