به گزارش آبنما کار، موسیقی تیتراژ سریال شب آفتابی با ترانه ای از افشین یداللهی، آهنگسازی پیروز ارجمند و خوانندگی محمد اصفهانی همچون آثار موسیقایی معتبر حوزه تیتراژهای در رابطه با سریال های موضوعی است.
دریافت 9 MB
خبرگزاری مهر -گروه هنر-علیرضا سعیدی؛ کارکرد تیتراژ چیزی شبیه به جلد کتاب است که طراحش تلاش می کند با انتخاب عناصر، فرم ها و چینش ها با کمک گرافیک و موسیقی مخاطب یک اثر را در جریان مبحث قرار دهد. شرایطی که گاهی بسیار نکته سنج، اندیشمندانه و حساب شده پیش روی مخاطبان قرار می گیرد و گاهی هم به قدری سردستانه و از روی ادای یک تکلیف الزامی ایجاد می شود که بیننده را از اساس از یک اثر تصویری دور می کند.
آنچه بهانه ای شد تا بار دیگر رجعتی به کلیدواژه «تیتراژ» داشته باشیم، مروری بر ماندگارترین و خاطره سازترین موسیقی های در ارتباط با برخی برنامه ها و آثار سینمایی و تلویزیونی است که برای خیلی از مخاطبان دربرگیرنده خاطرات تلخ و شیرینی است و رجوع باردیگر به آنها برای ما در هر شرایطی می تواند یک دنیا خاطره به همراه داشته باشد. خاطره بازی بعد از آغاز و انتشار در نوروز ۱۴۰۰ و استقبال مخاطبان از آن، ما را بر آن داشت در چارچوب یک خاطره بازی هفتگی در ایام جمعه هر هفته، روح و ذهن مان را به آن بسپاریم و از معبر آن به سال هایی که حال مان بهتر از این روزهای پردردسر بود، برویم.
«خاطره بازی تیتراژهای ماندگار» عنوان سلسله گزارشی آرشیوی با همین رویکرد است که به صورت هفتگی می توانید در گروه هنر خبرگزاری مهر آنرا دنبال کنید.
درصد و بیست و دومین شماره از این روایت رسانه ای به سراغ موسیقی متن و تیتراژ سریال تلویزیونی «شب آفتابی» با ترانه ای از مرحوم افشین یداللهی، آهنگسازی پیروز ارجمند و خوانندگی محمد اصفهانی رفتیم که از آن میتوان بعنوان یکی از معتبرترین و پرمخاطب ترین آثار موسیقایی در رابطه با موسیقی تیتراژهای سریال های مناسبتی رسانه ملی بخصوص ایام محرم و صفر نام برد.
سریال تلویزیونی «شب آفتابی» مجموعه ای تلویزیونی به نویسندگی علیرضا بذرافشان و کارگردانی قاسم جعفری است که نخستین بار در بهار سال ۱۳۸۱ پیش روی مخاطبان قرار گرفت. هم زمانی ایام گرامی محرم و صفر و بهار آن سال ها فضای متفاوتی را برای ساخت سریال های نوروزی رقم زد و باعث شد تا مجموعه های پرطرفداری به واسطه داستان پردازی ها و قصه های متفاوتشان پیش روی مخاطبان قرار گیرد.
داستان این مجموعه در رابطه با دختری به نام لیلاست که به خاطر عشقش به پسر مورد علاقه اش درگیر کارهای خلاف می شود. لیلا به همراه نامزدش و ۲ نفر دیگر از یک مغازه سرقت می کنند، ولی در جریان فرار به دست ماموران گرفتار شده و راهی زندان می شود. لیلا در زندان هم با زندانیان قدیمی درگیر می شود و جلوی زیاده خواهی آنها می ایستد. در زندان وی با دیدن خوابی متحول شده و به فکر می افتد تا خانواده اش را پیدا کند. وی با گرفتن مرخصی از زندان خارج و با زنی خیّر و مهربان آشنا می شود که به وی پناه داده و زندگی اش را متحول می کند.

رزیتا غفاری، شهرام حقیقت دوست، فریبا متخصص، شراره رخام، سلیمه رنگزن، مجید مشیری، شهرام عبدلی، مهسا کرامتی، بهناز بستان دوست، علیرام نورایی، حسن اسدی، فلور نظری، نگار فروزنده و پروین میکده هم بازیگران این سریال تلویزیونی بودند که در آن سال ها توانست تبدیل به یکی از سریال های پرمخاطب تلویزیون شود.
اما یکی از مهم ترین مولفه هایی که در بهتر دیده شدن این سریال نقش موثری ایفا کرد، موسیقی تیتراژ پایانی این مجموعه تلویزیونی با ترانه ای از افشین یداللهی، آهنگسازی پیروز ارجمند و خوانندگی محمد اصفهانی بود که دربرگیرنده خصوصیت های محتوایی و موسیقایی با کیفیتی برای معرفی یک سریال مناسبتی بود. مسیری که پیروز ارجمند بعنوان آهنگساز کوشش کرد تا با استفاده از ترانه های ترانه سرای مهم و صاحب سبکی چون افشین یداللهی و همینطور بهره مندی از صدای دارای شناسنامه ای چون محمد اصفهانی موسیقی تیتراژ متفاوتی را تولید و عرضه نماید.
این آهنگساز که با قاسم جعفری کارگردان سریال «شب آفتابی» تجربه های دیگری را هم از سرگذرانده، چندی قبل بود که در گفت و گو با روزنامه جام جم در رابطه با ساخت موسیقی روی سریال های مناسبتی بخصوص سریال هایی که در روزهای عزاداری حضرت سیدالشهدا (ع) تولید می شود، توضیح داد: هنگامی که می خواستم موسیقی سریال «شب آفتابی» را بسازم نباید برای انجام دادن کاری که پیش رو داشتم تلاش و تقلایی آن چنانی می کردم، چونکه همه ارکان و اجزای مورد نیاز برای ساخت این موسیقی را در درون خود داشتم و شاید برایتان جالب باشد که من بیشتر از «شب آفتابی»، از این ارکان و اجزا در فیلم دیگری استفاده کردم که باآنکه عاشورایی نیست اما در ساخت موسیقی آن به وفور از نغمات عاشورایی بهره برده ام و آن، فیلم سینمایی «سفر به چزابه» است یا بعنوان مثال در «پسر مریم» به نویسندگی و کارگردانی حمید جبلی از موسیقی تعزیه استفاده کردم و در سکانس بسیار زیبای نهایی که دسته تعزیه به روستا برمی گردد موسیقی تیتراژ را برپایه تم «امشب شهادت نامه عشاق امضا می شود» بازسازی و اجرا کردم و در مجموع، بهره گیری از موسیقی عاشورایی را در بسیاری از کارهایم انجام داده ام، حتی کارهایی که مبحث شان عاشورایی هم نبوده است چونکه این موسیقی بخشی از هویت من بوده و هست.

وی اضافه کرد: وقتی عنوان عاشورا می آید نخستین تصویری که در ذهن مان، از لحاظ بیانگری شاخه های متعدد هنر، نقش می بندد موسیقی است و به بیان دیگر موسیقی جزو لاینفک تصویر ما از عاشورا است. تصویری ذهنی که شکل گیری آن به حضور موسیقی بعنوان رکنی اصلی در نوحه خوانی ها، روضه خوانی ها، تعزیه ها و شبیه گردانی ها باز می گردد. این موسیقی عاشورایی برای ما بعنوان شنونده شامل چندین تعریف است؛ یکی از این تعاریف از کارکردی برمی آید که موسیقی سازی چون نی، کرنا، سرنا، ترومپت و موسیقی آوازی چون اولیاخوان، اشقیاخوان و حرخوان در تعزیه دارند و همینطور دستگاه هایی که این آوازها در آنها خوانده می شوند و آداب پیروز ارجمند: هنگامی که می خواستم موسیقی سریال «شب آفتابی» را بسازم نباید برای انجام دادن کاری که پیش رو داشتم تلاش و تقلایی آن چنانی می کردم، چونکه همه ارکان و اجزای مورد نیاز برای ساخت این موسیقی را در درون خود داشتم و آیین های نمادپردازانه موسیقایی آنها که جملگی برای ما از وجوه شناخت موسیقی عاشورایی به شمار می آیند. تعریف بعدی از موسیقی عاشورایی از نوحه خوانی برمی آید و شامل نوحه هایی که از دیر باز در ایران خوانده می شده و از شکلی کلاسیک برخوردار بوده است تا نوحه های جدید، می شود و همینطور روضه خوانی که آن هم بار موسیقایی دارد و نغماتی از موسیقی در آن شنیده می شود.
این آهنگساز باسابقه عرصه سینما و تلویزیون در پاسخ به سوالی دیگر که هنگام ساخت موسیقی برای یک اثر تصویری عاشورایی چه کنش و واکنش هایی در اندیشه آهنگساز رخ می دهد و منابع الهام او چه مواردی می تواند باشد، توضیح داد: اگر موسیقی را یکی از ارکان تصویر ذهنی مان از واقعه عاشورا در نظر بگیریم پس هنگام آهنگسازی برای یک اثر تصویری چون سریالی تلویزیونی با مبحث عاشورا با دشواری چندانی روبه رو نیستیم، چونکه زمینه های موسیقی این واقعه آن قدر قوی است که با رفتن به هرکدام از آنها با دریایی از ملودی روبه رو شویم. از این جهت زمانیکه من می خواهم بعنوان آهنگساز برای اثری عاشورایی موسیقی بسازم کافی است به آرشیو ذهنی و خاطراتم از تعزیه خوانی ها، نوحه خوانی ها، روضه خوانی ها رجوع کنم. به شخصه، در مورد من، با عنایت به اینکه پدرم تعزیه گردان و نوحه خوان بودند و من فرزند یک تعزیه خوان هستم بخشی از هویت موسیقایی ام توسط موسیقی عاشورا شکل گرفته است.
ارجمند در ادامه این مصاحبه بود که به خاطره ای از دیگر آثاری که با مبحث محرم و صفر ساخته، اشاره نمود و اظهار داشت: خاطرم هست چند سال پیش در کنار بهنام صبوحی آهنگسازی آلبومی را به نام «خطبه خوان رستاخیز» بر عهده داشتم. آلبومی که برپایه بازآفرینی وقایع عاشورا از زبان امام سجاد (ع) شکل گرفت و موسیقی آن وامدار نواهای تعزیه و نوحه ها بود و رضا حیدری، از تعزیه خوانان شناخته شده تفرش هم در آن حضور داشت. از این آلبوم یاد کردم تا بگویم هنگام کار کردن روی آن بعنوان یک اثر عاشورایی آن قدر همه چیز برایم آشنا بود که گویی پا به خانه خودم گذاشته بودم و موسیقی ای را خلق می کردم که بخشی از هویت من است و این، هم به خاطر سابقه خانوادگی ام و هم به علت علاقه مندی شخصی ام به موسیقی تعزیه و نوحه خوانی بود و برگرفته از این عقیده که در دوران صفوی، بخشی از موسیقی ایران به تعزیه خوانان و نوحه خوانان امانت داده شد و همپوشانی موسیقی دستگاهی با موسیقی تعزیه و نوحه بسیار است.

به هر ترتیب جایگاه موسیقی در مجموعه ها و سریال های داستانی از جایگاه بسیار مهم و بالایی برای انتقال مفاهیم یک اثر برخوردار می باشد. جایگاهی که طبیعتاً هم در موسیقی متن و هم تیتراژ یک مجموعه داستانی، می تواند دربرگیرنده ملاحظات و آدابی باشد که طی دهه های اخیر با تغییر فرایند تولید و عرضه آثار موسیقایی گرفتار تغییرات زیادی شده اند. تغییراتی که بعضی از آنها به سمت و سوی کارهای اقتصادی و بده بستان های مالی میان خواننده و تهیه کننده اش با تهیه کننده سریال و حتی واسطه ها هدایت شده و البته برخی هم وارد مسیر درست و اصولی شدند که هم منجر به محبوبت سازندگانش و هم منجر به معرفی هرچه موثرتر اثر مورد نظر شده است.
چارچوبی پرچالش که تا همیشه بحث و نقد در آن زیاد است و می تواند منبع خوبی برای پرداخت های رسانه ای متفاوت باشد. شرایطی که این دفعه در موسیقی تیتراژ سریال «شب آفتابی» بخش کوتاهی از فرایند تولیدش روایت شد و باید دید تاریخ در رابطه با آن چه در این عرصه وجود دارد، چه قضاوت و قصه دیگری دارد.

منبع: abnamakar.ir