آبنما کار: چوگان ایرانی برای دومین بار به صورت نمادین و در جمع مسئولان فرهنگی و ورزشی در قصر فیروزه اجرا و بر ضرورت احیای این بازی سنتی قدیمی تاکید شد تا توجه به این بازی سنتی بار دیگر در دستور کار مسئولان میراث فرهنگی و وزارت ورزش قرار گیرد.
به گزارش آبنما کار به نقل از ایسنا، اردیبهشت دو سال قبل و چند سال پس از ثبت جهانی پرونده ی «بازی آئینی چوگان با اسب قره باغی» توسط کشور آذربایجان و به صورت مستقل عرضه شده بود که سازمان میراث فرهنگی و وزارت ورزش به بهانه ی ثبت ملی چوگان ایرانی بازی آئینی در زمین سوارکاری مجموعه ی فرح آباد تهران بعنوان یک زمین قاجاری که بیش از صد سالِ قبل قاجارها در آن چوگان بازی می کردند، برای اولین بار چوگان به صورت نمادین اجرا شد و حالا پس از دو سال امروز دوشنبه ۲۲ مرداد در مجموعه فرح آباد تهران (قصر فیروزه) این دفعه به بهانه ی جهانی شدن چوگان ایرانی با نام «چوگان بازی سوار بر اسب همراه با روایت گری و موسیقی» همان کاررا تکرار کردند.
هر چند مسعود سلطانی فر که دو سال قبل بعنوان رئیس سازمان میراث فرهنگی به این زمین آمده بود امروز بعنوان وزیر ورزش و جوانان بار دیگر پای بازی چوگان ایرانی نشست، اما باید امیدوار بود که قول و قرارهایش برای احیای این بازی را که همان زمان هم بیان کرده بود، فراموش نکند.
علی اصغر مونسان، معاون رئیس جمهور و رئیس سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری، محمدرضا داورزنی معاون ورزش قهرمانی وزارت ورزش، عبدالحمید احمدی معاون فرهنگی وزارت ورزش و حجت نظری عضو شورای شهر تهران از حاضران این بازی بودند که در میانه ی آن از سند ثبت جهانی چوگانِ ایرانی رونمایی کردند.
برای آغاز بازی یک ساعته ی چوگان بازان ایرانی، برپایه رسم پیشکسوتان این بازی سنتی که باید یکی از بزرگان یا پیشکسوتان گوی نخست بازی را به زمین می انداخت، قرعه به نام مونسان افتاد تا با انداختن گوی سفید به زمین بازی، آغازگر مسابقه باشد.
علی اصغر مونسان، معاون رئیس جمهور و رئیس سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری پیش از آغاز این مراسم در جمع خبرنگاران اظهار داشت: چوگان یک ورزش گروهی است و ریشه ای آیینی دارد، حتی خیلی از خصلت های ما ایرانی ها در بازی چوگان به نمایش در می ایند.
او با بیان این که چوگان ریشه در تاریخ و تمدن ایران دارد و یکی از قدیمی ترین بازی های گروهی همراه با توپ است که خوشبختانه به ثبت جهانی رسیده، اضافه کرد: خوشبختانه ما از تمام سهمیه هایمان در حوزه میراث ناملموس بهره برده ایم و همکاران ما در این خصوص تلاش خوبی را انجام می دهند و پرونده های خوبی را به ثبت جهانی رسانده ایم.
وی همینطور در مورد پرونده های ثبت جهانی اظهار داشت: در بحث ورزش و موضوعات مشابه، معاونت میراث فرهنگی پیگیر این اتفاقات است، هر چند سهمیه بندی برای ثبت های جهانی وجود دارد، اما به صورت مشترک بخصوص با کشورهایی که اتفاقی مشترک با ایران دارند می توانیم از پرونده های مشترک استفاده نماییم و پتانسیل خویش را برای جهانی شدن آئین های این چنینی بالا ببریم.
مونسان تصریح کرد: با این وجود معاونت میراث فرهنگی تلاش خویش را جهت استفاده از سهمیه های مستقل برای ثبت های جهانی هم می کند.
محمد حسن طالبیان معاون میراث فرهنگی سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری نیز در این آئین گرامیداشت اظهار داشت: برپایه اسناد علمی و تاریخی چوگان یکی از قدیمی ترین بازی های دسته جمعی ایرانی ها است که حداقل از دوره ساسانیان به بعد رواج داشته و تا امروز نه تنها ادامه حیات یافته بلکه به تبع آن بازی های دیگری هم رواج پیدا کردند.
او بازی ” پلو” را سبک مدرن بازی ایرانی چوگان دانست و اضافه کرد: این بازی اکنون در سراسر دنیا اجرا می گردد و از محدودیت فراوانی برخوردار می باشند اما بازی چوگان سنتی ایرانی روایت گری و موسیقی را به همراه دارد که آن خصوصیت منحصر به فرد چوگان ایرانی است، هرچند به چوگان ختم نمی گردد.
وی با بیان این که چوگان با شوق زندگی روزمره مردم در ارتباط تنگاتنگ است، افزود: در همین ارتباط می توان به مشاغلی مانند خیاطان لباس مخصوص چوگان بازی، نجاران چوب دست بازی و تهیه کنندگان توپ بازی اشاره نمود.
او با اشاره به اینکه بخشی از ادبیات کلاسیک فارسی به این حوزه فرهنگی مربوط است و خیلی از شعرای ایرانی همچون رودکی و منصور حلاج در قرن سوم هجری و منوچهر آتشی در دوره معاصر همه در مورد چوگان شعر سروده اند، اظهار داشت: چوگان به علت ذات فرهنگی اش برخوردار از بینش و فرهنگ ایرانی است که هنوز در روح و جان ایرانی ها وجود داشته و تداوم دارد.
طالبیان با بیان این که چوگان یکی از پرونده های برجسته و شاخص ثبت جهانی در دوره خود بود، افزود: از منظر جنبه های گوناگون هنری، موسیقایی، از نمایش تا بازی نشان دهنده شکل گیری یک جریان فرهنگی با سابقه طولانی در ایران است.
وی اضافه کرد: چوگان بازی مشترک اسب و انسان است که هماهنگی بین دو موجود زنده را برجسته می کند در فرهنگ ایرانی چوگان سمبل مردانگی و هنر خلاق انسان بود.
معاون میراث فرهنگی با اشاره به اینکه مراحل پژوهش و مستندنگاری این پرونده حدود دو سال طول کشید، اضافه کرد: پس از گذراندن دوره ۱۸ ماهه ارزیابی در بخش میراث فرهنگی ناملموس یونسکو سرانجام در دوازدهمین نشست کمیته بین المللی یونسکو برای پاسداری از میراث فرهنگی ناملموس دنیا موفق به ثبت جهانی این پرونده شدیم و توانستیم در آذر ۹۶ با اکثریت آرا ۲۴ عضو کمیته در لیست معرف بشری یونسکو به ثبت برسانیم.
او تصریح کرد: آنچه مسلم است ثبت جهانی آثار نه تنها به لحاظ فرهنگی و انتقال دانش و تجربیات تاریخی، فرهنگی به نسل حاضر و آینده بسیار اهمیت دارد، بلکه علاوه بر مشخص کردن سهم ایران در ساخت تمدن جهانی، به معرفی دستاورد و نبوغ خلاق ایرانی ها در طول تاریخ به زبان های مختلف می پردازد و بطور قطع در گردشگری فرهنگی هم نقش بسزایی دارد.
وی افزود: علاوه بر اینکه به علت وصل شدن به ریشه های تاریخی فرهنگی کشور، این بازی به نسل آینده برخورد می کند، با اعتماد و تکیه برای آینده گام های استواری برمی دارد و کمتر به نسخه های غربی تکیه می کنند.
طالبیان با تاکید بر این که هم اکنون در نقشه های جهانی چوگان بعنوان بازیِ سنتی ایرانی با موسیقی و روایتگری ویژه نقش بسته است، اضافه کرد: در این حوزه معرفی شایسته حقوق ملی و جهانی باید صورت گیرد، همینطور از این به بعد ملزم به پاسداری از این فرهنگ هستیم.
همچنین در این آئین فرهنگی هنری؛ رژه چوگان بازان، بازی نمادین تیم های برگزیده چوگان، اجرای نوازندگی موسیقی چوگان، روایت چوگان بازی پهلوانان در شاهنامه فردوسی هم اجرا و نکوداشت خادمان آیین و فرهنگ چوگان از جانب بنیاد فردوسی انجام شد.
