آبنما کار: موسیقی تیتراژ پلنگ صورتی بی هیچ مبالغه ای یکی از شنیدنی ترین و ماندگارترین تیتراژهای خاطره ساز مخاطبان در همه جای دنیاست که بینندگان ایرانی نیز با آن حس و حال متفاوتی را تجربه کرده اند.
دریافت 6 MB
خبرگزاری مهر – گروه هنر – علیرضا سعیدی: کارکرد تیتراژ چیزی شبیه به جلد کتاب است که طراحش تلاش می کند با انتخاب عناصر، فرم ها و چینش ها با کمک گرافیک و موسیقی مخاطبان یک اثر را در جریان مبحث قرار دهد. شرایطی که گاهی بسیار نکته سنج، اندیشمندانه و حساب شده پیش روی مخاطبان قرار می دهد و گاهی هم به قدری سردستانه و از روی ادای یک تکلیف الزامی ایجاد می شود که بیننده را از اساس با یک اثر تصویری دور می کند.
آنچه بهانه ای شد تا بار دیگر رجعتی به کلیدواژه «تیتراژ» داشته باشیم، مروری بر ماندگارترین و خاطره سازترین موسیقی های در ارتباط با برخی برنامه ها و آثار سینمایی و تلویزیونی است که برای خیلی از مخاطبان دربرگیرنده خاطرات تلخ و شیرینی است و رجوع باردیگر به آنها برای ما در هر شرایطی می تواند یک دنیا خاطره به همراه داشته باشد. خاطره بازی که بعد از آغاز و انتشار آن در نوروز ۱۴۰۰ استقبال مخاطبان، ما را بر آن داشت در چارچوب یک خاطره بازی هفتگی در ایام جمعه هر هفته، روح و ذهنمان را به آن بسپاریم و از معبر آن به سال هایی که حالمان بهتر از این روزهای پردردسر بود، برویم.
«خاطره بازی با تیتراژهای ماندگار» عنوان سلسله گزارشی آرشیوی با همین رویکرد است که به صورت هفتگی می توانید در گروه هنر خبرگزاری مهر آنرا دنبال کنید.
در شصت و ششمین شماره از این روایت رسانه ای به سراغ موسیقی تیتراژ کارتون «پلنگ صورتی» رفتیم که بی شک یکی از فراموش نشدنی ترین، خاطره سازترین و شنیدنی ترین موسیقی تیتراژهایی است که نه تنها مخاطبان دهه شصت تلویزیون، بلکه مخاطبان فعلی کارتون ها و انیمیشن های رنگارنگ برنامه های تلویزیونی ایران و جهان با آن نزدیکی و حس و حال متفاوتی را تجربه کرده اند که اساسا در جعبه خاطرات ذهن شنیداری آنها دربرگیرنده یادگاری های فراموشی نشدنی است و تا ابد آنرا برای خود حفظ می کنند.
ملودی سرشار فانتزی و حس خوب که چه با تماشای آن پلنگ صورتی جذاب و چه بدون تماشایش می توانیم به دنیا رویاهای فانتزی و خیال گونه ای سفر نماییم که این روزها بسیار به آن محتاجیم و دلمان می خواهد با تماشا و شنیدن چنین آثاری از روزگار پرالتهاب و غمگین کمی فقط کمی دورتر باشیم.

موسیقی به شدت نوستالژیک با تصاویر کهنه و قدیمی که همه نسل های جامعه ایرانی با آن خاطره بازی می کنند و حتی اگر هفتاد ساله هم باشند، دوست دارند به تماشای شیرین کاری شبه پلنگی بنشینند که در جدال با آن مامور پلیس نادان اما بامزه همچنان خالق لحظات ناب و خنده داری هستند که یک ملودی جادویی با روح و فانتزی های یک ذهن درگیر درهر جای دنیا با آنها چه کارها که نمی نماید.
موسیقی «پلنگ صورتی» سرشار از خاطره و رویا و همذات پنداری است که وظیفه اش در فرایند انتقال اندیشه به مخاطب را به بهترین شکل ممکن انجام می دهد و آن قدر هم مشتمل بر تکنیکها و خلاقیت ها و تاکتیک هایی در حوزه طراحی و آهنگسازی است که نه تنها همچنان جزو محبوب ترین قطعات موسیقایی برای حوزه های آموزشی موسیقی است، بلکه سرمنشا تولید انواع و اقسام موسیقی هایی که با هر سازی میتوان روی آن متمرکز شد. موسیقی که با محتوای قابل اتکایش اساسا و حتما یکی تاریخ سازترین و موثرترین انیمیشن های تاریخ می تواند لقب بگیرد و بعنوان یک مرجع مهم در این حوزه مورد توجه باشد.
«پلنگ صورتی-pink panther» یک شخصیت کارتونی در مجموعه فیلمهای پلنگ صورتی که محبوبیتش سبب تولید چندین سری از فیلمهای کوتاه و کارتون های تلویزیونی شد. گرچه بسیاری براین باورند محبوبیت این شخصیت کارتونی فارغ از محتوا و قصه هایی که برایش تعریف شد، بیشتر مرهون موسیقی و آهنگی است که هنری مانچنینی برای این اثر ساخت. البته جالب است بدانید که بر مبنای آنچه در گزاره های رسانه ای و تالیفی در رابطه با این شخصیت نوشته شده اینکه: «پلنگ صورتی در واقع پلنگی حاصل یک جهش ژنتیکی بسیار نادر است که رنگ زیبایی به این جانور می بخشد و این کارتون در واقع برای آشنایی بیشتر با این گونه بوده است.»

اوایل دهه ۱۹۶۰ فریز فرلنگ و دیوید پاتی شرکتی به نام «دپاتی – فرلنگ اینترپرایزز» را تاسیس کردند. در همان دوران بود که روزی بلیک ادواردز (کارگردان فیلمهای پلنگ صورتی) با حضور فردی به نام پیترسلرز به دپاتی پیشنهاد کرد تا از شخصیت پلنگ صورتی در عنوان بندی یکی از فیلمهای این مجموعه به کار گرفته شود.
دپاتی و دستیارانش نزدیک به ۱۰۰ طرح از این شخصیت را مورد آزمایش قرار دادند که در نهایت همین پلنگ لاغر اندام صورتی مورد توجه قرار گرفت که طرح اصلی شخصیت آن فردی به نام هالی پرات بود. دقیقا در همین مجال بود که این تکه کوچک روی یکی از فیلمهای پلنگ صورتی با حضور این شخصیت کارتونی قرار گرفت و بسیار مورد توجه بینندگان قرار گرفت.
اینجا بود که فریز و دپاتی عزم خویش را جزم کردند که یک سریال کارتونی از این شخصیت به وجود آورند. البته فریز اوایل ناراضی بود و وقتی صحبتهای دپاتی با هرالد میریش و رضایت یونایتد آرتیست به نتیجه مطلوب رسید او هم در میدان بود. آنها تصمیم گرفتند ۱۵۶ قصه را از این مجموعه بسازند و البته تعهد شد ۲۵ درصد فروش به دپاتی و فریز بازگردد.
اولین قسمت این مجموعه (همان قسمت که پلنگ صورتی با شخصیتی دیگر سر رنگ خانه دعوا دارند) برنده اسکار ۱۹۶۴ شد و گروه با عزمی راسخ تر هر ماه یک قسمت از این مجموعه را تولید کرد که در سرتاسر جهان و بخصوص اروپا با استقبال خیره کننده ای رو به رو شد.

اما همان گونه که پیشتر هم توضیح داده شده، یکی از عاملهای مهم و کلیدی در موفقیت چشم گیر و جهانی پروژه «پلنگ صورتی» موسیقی بی نهایت جذاب این انیمیشن بود که توسط هنری مانچنینی برای مجموعه فیلمهای این اثر ساخته و حتی در سال ۱۹۹۴ نامزد دریافت جایزه اسکار بهترین موسیقی متن فیلم شد. این در حالی بود که بنیاد فیلم آمریکا (اِی اف آی) موسیقی متن پلنگ صورتی را بعنوان بیستمین موسیقی متن برتر یک صد سال گذشته معرفی نمود.
بسیاری معتقدند محبوبیت این شخصیت کارتونی فارغ از محتوا و قصه هایی که برایش تعریف شد، بیشتر مرهون موسیقی و آهنگی است که هنری مانچنینی برای این اثر ساخت «انریکو نیکولا مانچینی» مشهور به هنری مانچینی که به سال ۱۹۹۴ در هفتاد سالگی از دنیا رفته، از آهنگسازان و رهبران ارکستر آمریکایی ایتالیایی تباری بود که در طول فعالیتهای هنری خود توانست برنده چهار جایزه اسکار، یک جایزه گلدن گلوب و دو جایزه گرمی شود.
والدین هنری مانچینی از مهاجران ایتالیایی بودند که از منطقه ابروتزو کشور ایتالیا به آمریکا آمده بودند. پدر هنری آهنگر بود و برای هنری کوچک یک فلوت پیکولو ساخته بود. وی ۱۲ ساله بود که آموختن پیانو را آغاز کرد. بعد از دبیرستان به مدرسه جولیارد نیویورک رفت ولی بعد از یک سال به نیروی زمینی آمریکا پیوست. وی در سال ۱۹۴۶ وارد حرفه موسیقی و بعنوان نوازنده و تنظیم کننده ارکستر گلن میلر مشغول به کار شد. البته بعد از درخشش مانچینی در موسیقی فیلم «ابوت و کاستلو» در سال ۱۹۵۲، بعنوان آهنگساز فیلم شهرت یافت. به صورتی که کمپانی فیلمسازی یونیورسال او را تمام وقت برای برنامه های خود به کار گرفت.

مانچینی برای فیلمی از اورسن ولز به نام «نشان شر» در سال ۱۹۵۸ موسیقی متن نوشت که به قول خودش، موسیقی متن این فیلم یکی از بهترین کارهای وی در آن دوره بوده است. اورسن ولز از او خواسته بود تا یک اثر واقع گرایانه را خلق کند و مانچینی در این فیلم با به خدمت گرفتن چند نوازنده خیابانی در سبک موسیقی جَز، به بهترین نحو ممکن واقع گرایی را با تمرکز بر هسته اصلی فیلم و تطبیق موسیقی بر آن ایجاد کرد.
حال دیگر همه دنیا هنری مانچینی را بعنوان یک موسیقیدان و آهنگساز مشهور می شناختند. از آثار دیگر موسیقی فیلم او میتوان به «صبحانه در تیفانی»، «ویکتوریا»، «روزهای شراب و رز»، «هاتاری»، «پیاده روی بچه فیل»، «پلنگ صورتی»، «معما» نام برد.
اما همه می دانند که یکی از مشهورترین آثار وی، موسیقی متن سریال کارتونی «پلنگ صورتی» است که جزو ۲۰ موسیقی متن برتر قرن اخیر انتخاب گردید. موسیقی متن فیلم و تم «پلنگ صورتی» که بر مبنای سبک جز نوشته شده است. نکته جالب این که هنری مانچینی بخشی از نت ها را برپایه حرکات بدن کارتون «پلنگ صورتی» بنا گذاشته بود.
مانچینی کار ساخت موسیقی متن را در نیمه نخست دهه پنجاه میلادی شروع کرد و در طول چهل سال، شماری از بهترین آثار را در زمینه موسیقی فیلم خلق کرد. البته هر چند او آثارش را به صورت عمده در سبک موسیقی جاز آفرید ولی موسیقی او به سبک خاصی محدود نمی گردد، در آثار او هم کارهای pop و jazz و هم کارهای کلاسیک را میتوان مشاهده کرد. او رهبری ارکسترهایی چون ارکستر سمفونیک لندن، ارکستر فیلارمونیک لس آنجلس، پاپ بوستن و تعدادی دیگر از مجموعه ها را هم بر عهده داشته است.

به هر ترتیب موسیقی مجموعه کارتون های «پلنگ صورتی» یکی از پرخاطره ترین و نوستالژیک ترین موسیقی تیتراژهایی است که نه تنها در ایران بلکه در اقصی نقاط دنیا تبدیل به پرمخاطب ترین و ماندگارترین ملودی هایی شده که مردم با صدای آن آشنا هستند. موسیقی که حداقل برای دهه شصتی ها جذابیت دو چندانی دارد که هیچگاه نمی توان آنرا فراموش کرد و هر وقت ملودی فانتزی آنرا می شنویم می گوییم: «دستمریزاد آقای آهنگساز!».