آبنما کار: به تازگی صندوق احیا و بهره برداری از آثار تاریخی در مزایده ای که مدتی پیش منتشر کرد، نام نفیس ترین خانه تهران را هم در فهرست خود قرار داد و کاربری پیشنهادی خانه امام جمعه را ˮفرهنگی _ پذیراییˮ عنوان کرد! اقدامی قابل توجه که هنوز معاون میراث فرهنگی استان تهران هم نسبت به انجام آن در شوک است.
به گزارش آبنما کار به نقل از ایسنا، بنابراین محسن شیخ الاسلامی – معاون میراث فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی استان تهران – در نشست خبری خود روز سه شنبه هفتم اسفند که قرار بود دستاوردهای یک سال قبل این معاونت را توضیح دهد، در گفتگو با خبرنگاران مجبور شد تا نسبت به وضعیت نامناسب بعضی از آثار تاریخی پاسخگو باشد.
او اظهار داشت: اخیراً صندوق احیا در مزایده بناهای تاریخی خود با بیان نام خانه امام جمعه در فهرست انتشار یافته در یک آگهی رسمی کاربری پیشنهادی آنرا فرهنگی پذیرایی اعلام نمود این کاربری برای خانه امام جمعه بعنوان نفیس ترین بنای شهر تهران اصلاً مناسب نمی باشد.
وی با اشاره به اینکه هم اکنون یک گروه برنده مزایده این خانه تاریخی شده است، افزود: مقرر است بحث نظارت، مرمت و چگونگی بهره برداری به عهده صندوق احیا باشد، در این میان گویا قرار بوده، اداره میراث فرهنگی استان تهران بعنوان مالک، فقط خانه را برای واگذاری آماده کند، شاید میراث فرهنگی استان تهران یک دستگاه بوده که بگوئیم نمی دانیم چطور از آن محافظت نماییم و همه کارها را به آنها بسپاریم.

تعریف نادرست برای کاربری نفیس ترین بنای تاریخی تهران
شیخ الاسلامی وظیفه ی صندوق احیا را واگذاری بناهای تاریخی تهران دانست و اضافه کرد: مشخص است که صندوق احیا با نگاه اقتصادی، مزایده ها را برگزار می نماید، اتفاقی که معتقدیم کاملاً اشتباه است، چون ابعاد فرهنگی مدنظر قرار نمی گیرند، وقتی تعریف کاربری فرهنگی – پذیرایی برای خانه امام جمعه که همچون بناهای نفیسِ تهران است، انجام می شود، کاملاً مشخص است که تعریف این کاربری نادرست است.
معاون میراث فرهنگی تهران با بیان این احتمال که شاید سرنوشتی مانند عمارت مسعودیه در انتظار خانه امام جمعه باشد، اضافه کرد: همان افرادی که عمارت مسعودیه را کارشناسی کرده بودند حالا خانه امام جمعه را هم کارشناسی و برای آن کاربری فرهنگی – پذیرایی تعریف کرده اند، این در شرایطی است که این خانه یکی از معدود نفایس شهر تهران است.
وی با اشاره به کارگروهی که قبل از این وظیفه ی مشخص کردن نفایس را داشت، افزود: امروز دیگر مرجعی در این زمینه وجود ندارد، هر چند با عنایت به برگزاری برخی مزایده ها توسط صندوق حفظ و احیا، به نظر می آید از دید این مؤسسه هیچ اثر نفیسی در کشور وجود ندارد.
او همینطور درباره ی مالکیت این خانه ی تاریخی اظهار نمود: سال هاست خانه امام جمعه تهران در تصرف میراث تهران است، هرچند از سال ها قبل بخش شرقی عمارت محل سوال و مناقصه بین میراث فرهنگی و آموزش و پرورش بود که تابحال به شکایت و موضوعات قضائی نرسیده است.

به مرور نام خانه قوام الدوله از فهرست بازدیدهای گردشگران حذف شد
شیخ الاسلام در ادامه به مبحث خانه «قوام الدوله» در ابتدای کوچه میرزا محمود وزیر اشاره نمود و اظهار داشت: در خانه ی این بنای تاریخی که چند سال است اختیار مؤسسه ی ایکوموس قرار دارد، به روی بازدیدکنندگان بسته است این در شرایطی است که مالکیت این بنا با میراث فرهنگی است. هر چند باید اظهار داشت که البته واگذاری این خانه از این جهت که ایکوموس بعنوان مجموعه ای فرهنگی – عمومی در آن فعالیت می کند و نگهداری آن به خوبی انجام می شود، خوب است، اما آنها اجازه ندارند در خانه را به روی بازدیدکنندگان ببندند، خانه ی قوام الدوله یک اثر ملی است، باید درباره ی خصوص چگونگی انجام بازدید عموم جامعه و دانشجویان از این بنای تاریخی تجدیدنظر شود، چون به مرور و ناخواسته نام این خانه از فهرست بازدیدهای گردشگران حذف گردیده است.
او با اشاره به خانه تاریخی مهربان، روبه روی خانه قوام الدوله که امروز به دفتر بافت های تاریخی شهرداری تهران تبدیل گشته است، اظهار داشت: این بنای تاریخی با وجود آنکه تبدیل به مرکز فعالیت های یکی از بخش های فعال در حوزه میراث شده اما درهایش به روی بازدیدکنندگان باز است، این در شرایطی است که امکان بازدید از خانه قوام الدوله که ایکوموس در آن ساکن است وجود ندارد هر چند در ایکوموس بودن این خانه بهتر از واگذاری دوباره آن به یک بخش دیگر است اما ایجاد انحصار و در اختیار افراد خاصی قرار گرفتن این بنای تاریخی درست نیست.

درخواست تجدیدنظر برای حکم کارشناس ثبت پرونده کاخ گلستان کردیم
معاون میراث فرهنگی استان تهران، همینطور درباره ی روند پرونده ی حقوقی ساخت وساز انجام شده در حریم کاخ گلستان، هم اظهار نمود: میراث فرهنگی شکایتی از مالک و شهرداری منطقه ۱۲ به دادستانی فرهنگ و رسانه شعبه ۹ انجام داد که برای این پرونده دو کارشناس تعیین شد. نظر کارشناس رسمی دادگستری در حوزه میراث فرهنگی آن بود که ساخت و ساز در مجاورت کاخ گلستان که همچون میراث جهانی ایران است تا ارتفاع ۷.۵ متر امکان پذیر است و اجازه ساخت و ساز دارد. اما مجوز و پروانه صادر شده ۱۰.۵ متر با دو طبقه زیرزمین است که البته مالک حالا از این ارتفاع هم تخطی کرده و همچنان به کار خود ادامه می دهد.
او با بیان این که حالا ارتفاع ستون های این ساختمان در حال ساخت که همچنان به فعالیت خود ادامه می دهد ۱۱ متر و ۷۰ سانتی متر است، اضافه کرد: با عنایت به روندِ ساختِ آن بنا، احتمالاً ارتفاع آن به ۱۳ متر هم می رسد که همه ی اینها تخلف از ضوابط مصوب است.
وی تصریح کرد: تا زمانی که رأی دادگاه درباره ی این پرونده صادر نشود، نمی توانیم جلوی کار را بگیریم و این ساخت و ساز در مجاورت میراث فرهنگی ادامه دارد.
او همینطور به نظر کارشناس رسمی دادگستری در حوزه ثبت اشاره نمود و اظهار داشت: میراث فرهنگی اعتراضاتی درباره ی تصرف مالکیت داشت و اعتقاد دارد که ۱۳ متر از بخشی که در آن ساخت و ساز انجام می شود در تملک دولت و با نمایندگی میراث فرهنگی (کاخ موزه گلستان) است که البته این امر از سوی کارشناس رسمی دادگستری رد شد، اما ما تقاضای تجدیدنظر داده ایم.
شیخ الاسلامی درباره ی مجازاتِ متخلفان این پروژه هم بیان کرد: بر مبنای شنیده ها گفته می شود واحد حقوقی سازمان میراث فرهنگی از شورای فنی تهران، مدیرکل میراث فرهنگی و معاون میراث فرهنگی وقت شکایت کرده و آنها را مقصر این تخلف ها دانسته است، اما این بحث را باید معاونت حقوقی سازمان میراث فرهنگی و گردشگری تائید کند.

باید پوسته ی نمای سرای فرد شیشه، بازسازی شود
معاون میراث فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی استان تهران درباره ی وضعیت سرای «فرد شیشه» هم بیان کرد: بخشی از نمای غربی بنا به بهانه استقامت بخشی تخریب شد، هر چند آن ثبت اضطراری شده بود، البته مقرر است بر مبنای طرح های اولیه موجود پوسته ای که از روی نما برداشته شده، بازسازی شود.
به نقل از وی، در واقع یک پوسته به بهانه ی تزئینات آجرکاری برداشته شده است که باید آن بازسازی شود. هر چند تمایل اصلی مالک هم تخریب کامل بنا و ساخت پاساژ است، اما میراث فرهنگی نمی تواند اجازه ی چنین کاری را بدهد.

عین به عین ساختن، یعنی ساختِ یک شهرک سینمایی!
شیخ الاسلامی در پاسخ به صحبتِ خبرنگاری درباره ی «عین به عین» ساختن این بنا، تصریح کرد: نمی توان این بنا را عین به عین ساخت بلکه می توان آنرا بازسازی کرد. به مالک اعلام کردیم که باید بازسازی کند و از تخریب بیشتر جلوگیری شود. در این میان شهرداری از ما طرح بازسازی خواست که برای این کار اعتبار نداریم در نهایت هم به این نقطه می رسیم که مالک باید به دنبال کار باشد و پروسه تصویب طرح تحقق یابد که تابحال چنین موردی محقق نشده در و اقع می توان گفت عملاً هیچ کاری انجام نشده چون که اعتبارات لازم را در اختیار نداریم.
وی با تاکید بر این که واژه ی «عین به عین» ساختن یک بنا، یعنی ایجاد یک شهرک سینمایی، اظهار نمود: بهتر است از کلمه ی بازسازی استفاده نماییم. این که بخواهیم چیزی را شبیه یک چیز بسازیم، ان یعنی ایجاد شهرک سینمایی. در واقع استفاده از واژه «عین به عین» در میراث فرهنگی کار اشتباهی است اگر تابحال مطرح گردیده است، هر چند بخش حقوقی میراث فرهنگی جهت استفاده از این واژه تمایل زیادی دارد، اما برای این که دیگر از واژه استفاده نشود، من از کسانی که تابحال این کلمات (عین به عین) را به گوش شنیده اند، عذرخواهی می کنم.

از ۲۴۰۰ بنا، فقط ۴۰۰ بنا را ثبت ملی کرده ایم
شیخ الاسلامی همینطور با اشاره به اخباری که در مورد تخریب سردرهای تاریخی تهران منتشر می شود، اظهار داشت: این تخریب ها مربوط به امروز و روز گذشته نیست، بلکه سال هاست چنین تخریب هایی در بناهای تاریخی تهران رخ می دهد، چون بحث ساخت و ساز در تهران مطرح است و همیشه این ساخت وسازها بناهای تاریخی را شامل می شوند، هر چند معمول است که برای انجام این ساخت و سازها از میراث استعلام شود و ما هم تلاش می نماییم تا استعلام های لازم را تهیه نماییم.
او با تاکید بر این که بعضی از بناهای تهران ارزش معماری و تاریخی دارند و ممنوعیت هایی برای ساخت و ساز در آنها وجود دارد، افزود: سیستم قضائی کشور در مواردی می تواند حمایت قانونی از ثبت ملی یک اثر تاریخی در لیست آثار ملی حمایت کند، این در شرایطی است که در تهران آثار واجد ارزشی داریم که باید در لیست میراث ملی ثبت شوند اما تابحال این اتفاق نیفتاده است. در واقع پروسه ثبت میراث ملی طولانی و وقت گیر است و موانع قانونی دارد که اموال شخصی و مالکیت خصوصی را دربرمی گیرد.
وی اضافه می کند: این حوزه با دشواری های بسیار همراه می باشد و عموماً مالکان نسبت به ثبت بناهای خود در لیست میراث ملی اعتراض دارند، چون بحث ساخت وساز را نمی توانیم متوقف نماییم و میراث فرهنگی هم به لحاظ قانونی و حقوقی جایگاه محکمی ندارد تا بتواند از آثار حفاظت کند، ازاین رو تعداد قابل توجهی از آثار تهران را نمی توانیم ثبت نماییم.
به نقل از معاون میراث فرهنگی استان تهران، در تهران حدود دو هزار و ۴۰۰ بنای دارای ارزش ثبت در لیست میراث ملی وجود داردد که شناسایی شده اند، اما از این تعداد فقط ۴۰۰ بنا در لیست میراث ملی ثبت شده اند در واقع می توان گفت تنها یک چهارم بناهای پرارزش تهران ثبت شده اند.