به گزارش آبنما کار، مرد ایستاده در نقش برجسته سرقت شده، یک «نجیب زاده ساسانی» تشخیص داده شده است که حدود ۳۵ سال قبل از ایران قاچاقی خارج شده بود. مقصد نهایی لندن بود. حالا به ایران بازگردانده شده و تماشای آن از نزدیک، در موزه ملی ایران مهیاست؛ فرصتی که تا ۳۱ تیرماه ۱۴۰۲ ادامه دارد.
جبرئیل نوکنده ـ رئیس کل موزه ملی ایران ـ داستان نقش برجسته سرقتی مرد ساسانی را برای ایسنا این گونه تعریف می کند: این نقش برجسته ۱۶ ژانویه ۲۰۱۶ (۲۶ دیماه ۱۳۹۴) در فرودگاه لندن پیدا شد. در ماه مارس (حدودا دو ماه بعد) موزه بریتانیا، موزه ملی ایران را از وجود این نقش برجسته آگاه کرد. ما هم در همان مقطع زمانی، حدودا هشتم مارس ۲۰۱۶ به موزه بریتانیا اعلام کردیم که این اثر منشأ ایرانی دارد و حتما باید به ایران برگردد، ولی تا سال ۲۰۱۹، مالک اثر هنوز ادعا داشت.
هویت مالک مدعی این نقش برجسته همچنان نامعلوم است، اما رئیس کل موزه ملی ایران می گوید که فرد مدعی در سال ۲۰۱۹ از مالکیت منصرف شده و شیء در اختیار موزه بریتانیا قرار گرفته است. این موزه شیء را مرمت می کند، چون در هنگام انتقال (به لندن) سه تکه شده بود.
جان سیمپسون ـ متصدی ارشد و دیرینه شناس بخش خاورمیانه موزه بریتانیا ـ در رابطه با شرایط این شیء در زمانیکه پلیس مرزبانی آنرا پیدا کرده بود، گفته است: تقریبا هیچگاه با چنین موردی مواجه نشده ایم که نقشی از صخره با چنین سطحی از بی رحمی بریده شده باشد. آنرا به طرزی باورنکردنی، بد بریده و در یک جعبه کوچک و بدون بسته بندی مناسب قرار داده و جعبه را با میخ محکم کرده اند.
اینترپل و آژانس ملی جرم و جنایت در بریتانیا، باآنکه پرونده نقش برجسته ساسانی را بررسی نموده اند، اما تابحال شخصی در ارتباط با این پرونده دستگیر نشده است. هرچند که روزنامه گاردین نوشته بود “در بسته بندی، مشخصات فرستنده، گیرنده و مقصد مشخص شده که مقصد نهایی، یک سایت حراج اینترنتی در بریتانیا بوده که اعلام نموده انتظار چنین شیئی را نداشته است. “
با این وجود، نوکنده می گوید ادعای همان مالک، که هویتش در حال بررسی است و البته محدودیت های دوران کرونا با بسته شدن مرزها از سال ۲۰۱۹، بازگشت این شیء را به ایران، تا سال ۲۰۲۳ طولانی کرد.
ابهام دیگر در رابطه با این نقش برجسته، اصالت تاریخی آن است، که باآنکه طبق اظهارات مقامات وزارت میراث فرهنگی، بعد از استرداد به ایران توسط ۱۲ دیرینه شناس و قبل از آن، در موزه بریتانیا تایید اولیه شده، اما با عنایت به انجام نشدن آزمایش های میان رشته ای و نامعلوم بودن محل جدا شدن این نقش برجسته، همچنان محل بحث میان باستان شناسان است. البته رئیس کل موزه ملی ایران می گوید: شیء به ایران که منتقل شد، طبق پروتکل بعد از گذراندن دوران قرنطینه، توسط گروه کارشناسی اصالت سنجی (اولیه) شد، اما پژوهش در رابطه با اصالت سنجی ادامه دارد و پژوهشگاه میراث فرهنگی در اینباره مامور شده است. مقرر است مطالعات پژوهشی و میان رشته ای برای اصالت سنجی دقیق تر از جانب این پژوهشگاه صورت گیرد. البته موزه ملی همزمان با نمایش موقت آن، یک نشست تخصصی بین المللی در رابطه با نقش برجسته ساسانی برگزار خواهد نمود.
با این وجود، علیرضا عسگری چاوردی ـ مدیر میراث جهانی منظر دیرینه شناسی ساسانی فارس ـ در زمان رونمایی از این نقش برجسته در موزه ملی ایران ـ این احتمال ها را بیان کرد که قرن سوم میلادی، در زمان آغاز عصر ساسانی، قابلیت تاریخ گذاری برای این نقش برجسته را دارد و احیانا این اثر به حوزه منظر دیرینه شناسی ساسانی فارس؛ یعنی محدوده کازرون، فراشبند و فیروزآباد و بخش مرکزی و حاشیه جنوبی فارس تعلق داشته باشد.
نقش برجسته ساسانی، که بنا بر تشخیص اولیه برخی باستان شناسان، نجیب زاده یا بزرگ زاده ساسانی تشخیص داده شده است به قول رئیس کل موزه ملی، مقرر است بعد از نمایش موقت، برای همیشه به موزه ایران باستان، در گالری ساسانی، منتقل شود.
این نقش برجسته حدودا یک متری با وزن حدودا ۸۰ کیلوگرم که جنس سنگ آن آهک تشخیص داده شده و هفتم تیرماه به ایران بازگشته، از ۱۹ تیرماه در موزه ملی ایران، بعنوان تک اثر به معرض نمایش گذاشته شده و برای دیدار آن باید به موزه ملی ایران در خیابان سی تیر تهران رفت. بهای بلیت ورود به این موزه برای بازدیدکننده ایرانی ۱۰ هزار تومان و برای بازدیدکننده خارجی ۱۰۰ هزار تومان است.
منبع: آبنما کار
