به گزارش آبنما کار، فروش سینمای ایران به ۹۳۵ میلیارد تومان رسیده است و آمارها نشان داده است که ۷۵ درصد از این فروش معادل ۶۹۵ میلیارد تومان متعلق به فیلمهای کمدی است! اما آیا این روند به نفع سینمای ایران است یا به ضرر آن؟
به گزارش آبنما کار به نقل از ایسنا، در سالهای بعد از کرونا که خیلی ها معتقد بودند که سینما رفتن بعنوان یک تفریح جمعی، به صورت کلی از بین خواهد رفت، «فیلم های کمدی» توانستند سینماها را در ایران نجات دهند و فروش گیشه را به چند برابر قبل ارتقا دهند. این فروش شگفت انگیز فیلمهای کمدی سبب شده است که در دو سال گذشته، سینماها کمتر مجالی برای اکران فیلم هایی از ژانرهای دیگر پیدا کنند و ناخودآگاه سرمایه هم به سمت کمدی ها سرازیر شده است؛ البته این روند کاملا برعکس آن چیزی است که در شبکه نمایش خانگی شاهد آن هستیم، چون که در دو سال گذشته، اغلب آثار مخاطب پسند VODها، در ژانر اجتماعی ساخته شده اند.
در این شرایط، خیلی از کارشناسان سینمای ایران، فروش ۷۵ درصدی کمدی ها امسال را یک فرصت قلمداد می کنند و خیلی از آن، به یک تهدید جدی برای کلیت سینمای ایران که به سینمای اجتماعی شناخته می شد، تعبیر می کنند.
لازم به توضیح است که طبق آمار سمفا، فروش سینمای ایران از آغاز سال جاری تا دوم مهرماه، به ۹۳۵ میلیارد تومان رسیده است و آمارها نشان داده است که ۷۵ درصد از این فروش معادل ۶۹۷ میلیارد تومان، متعلق به فیلمهای کمدی است!
نیاز مردم به شادی
شاید بتوان مهم ترین و اصلی ترین دلیل اقبال عمومی به فیلمهای کمدی را نیاز مردم به طنز و شادی در رویارویی با مشکلات روزمره اجتماعی دانست. سینما بعنوان محلی برای تفریح و فرار از دغدغه های زندگی، نقش مهمی در ایجاد روحیه مثبت در جامعه دارد. ضمن آن که سینما همچنان یکی از تفریحات مقرون به صرفه جامعه بشمار می رود و شاید بسیاری ترجیح ندهند که همین تفریح اندک را به تماشای فیلمهای اجتماعی یا متفکرانه اختصاص دهند.
تأثیرات مثبت بر صنعت سینما
برخی کارشناسان که به عدم دخالت دولت در گیشه سینماها اعتقاد دارند، معتقدند که تسلط کمدی بر سینما می تواند از جنبه های مختلفی مثبت باشد. افزایش فروش و درآمدزایی برای سینماها و سازندگان، رونق اقتصادی این هنر – صنعت را به دنبال دارد. همچنین، رشد این ژانر به سبب تراکنش بالایی که دارد، می تواند به کشف استعدادهای جدید در زمینه کارگردانی، نویسندگی و… منجر شود؛ اتفاقی که در چندین فیلم کمدی دو سال گذشته شاهد آن بوده ایم.
تمرکز بیش از اندازه بر فیلمهای کمدی امکان دارد به کاهش تنوع ژانرها و تضعیف سایر بخش های سینما منجر شود؛ اتفاقی که در ماه های اخیر سبب شده است که تمام گونه های دیگر به غیر از کمدی، در کل ۲۵ درصد از فروش گیشه سینما را شامل شوند! کاهش کیفیت کلی سینما، نارضایتی بخش قابل توجهی از سینماروها، احتمال تکراری شدن سوژه ها، افت خلاقیت در تولیدات کمدی، از بین رفتن نگاه جهانی به فیلمهای اجتماعی سینمای ایران و جایگزین شدن آن با فیلمهای زیرزمینی می تواند از تبعات جایگزینی ژانر کمدی به جای همه ژانرهای دیگر باشد
چالش ها و نتایج منفی احتمالی
با این وجود، کارشناسان دیگر حوزه سینما که اغلب آنها را می سازند، از وضعیت فعلی برای آینده سینما ابراز نگرانی می کنند.
آنها معتقدند که تمرکز بیش از اندازه بر فیلمهای کمدی امکان دارد به کاهش تنوع ژانرها و تضعیف سایر بخش های سینما منجر شود؛ اتفاقی که در ماه های اخیر در سینمای ایران به چشم می آید و سبب شده است که تمام گونه های دیگر به غیر از کمدی، در کل ۲۵ درصد از فروش گیشه سینما را شامل شوند. کمبود آثار جدی در گونه هایی مانند اجتماعی، می تواند سبب کاهش کیفیت کلی سینما و نارضایتی بخش قابل توجهی از سینماروها شود. همچنین، احتمال تکراری شدن سوژه ها و افت خلاقیت در تولیدات کمدی هم به وضوح به چشم می آید. در کنار این موضوعات، باید خاطرنشان کرد که سینمای ایران به تولیدات اجتماعی آن در جهان شناخته می شود و بعید نیست که با این روند، شناخت جهان از سینمای ایران، به سمت آثار زیرزمینی برود که هر روز تولید آنها گسترش پیدا می کند.
تأثیر بلندمدت بر فرهنگ و هنر
در کنار مسائلی که گفته شد، بسیاری معتقدند که چالش ها و تاثیرهای بلندمدت تک ژانری شدن سینما، بیشتر از تأثیر امروز آن است. بشکلی که این روند امکان دارد بر فرهنگ و هنر جامعه تاثیر بگذارد. غفلت از مسائل اجتماعی، تاریخی و فلسفی در سینما می تواند به سطحی شدن فرهنگ عمومی در سلایق هنری بینجامد. همه این ها سبب می شود که سینما دیگر نتواند بعنوان آینه ای از جامعه، تنوع و عمق خویش را حفظ کند. از طرفی، عدم توجه به ابعاد کیفی سینما و توجه صرف به جنبه سرگرمی آن، در نهایت باعث کاهش سطح جدی تولیدات نمایش خانگی، تلویزیون و حتی سطح کیفیِ دیدِ هنری و فرهنگی مخاطب خواهد شد.
سیاست های حمایتی در ذیل چندپارگی تصمیمات نهادهای موازی!
بدون شک، برای پیشگیری از نتایج منفی که می تواند تداوم تک ژانری شدن سینما داشته باشد، ضروری است سیاست های حمایتی برای تولید و اکران فیلمهای متنوع اعمال شود. هرچند سینمای ایران نشان داده است که اتخاذ یک سیاست کلی برای آن به سبب چندپارگی تصمیمات در نهادهای فرهنگی موازی، هیچگاه کارامد نیست و هر کس با عنایت به سیاست های ارگانی خود، تصمیماتی به نفع خویش را اتخاذ می کند. اما بنظر می رسد که ضروری است وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در دوره جدید خود، ضمن هم فکری با نهادهای موازی فعال در حوزه سینما، برای هر یک نقشی در این راه در نظر بگیرد. البته در این راه، چالش بزرگی پیش روی تصمیم گیران قرار دارد و آن هم ایجاد توازن بین تصمیمات حمایتی و اقتصاد بخش خصوصی است که می تواند یک شبه بر باد برود و بخش دولتی در این مورد تبحر خاصی دارد!
مشکل دیگر در راه ایجاد تعادل در حوزه سینما، وضعیت اکران است که با مخاطب به مثابه مشتری، سر و کار دارد. تولید بهترین فیلمها در ژانرهای مختلف، در صورتی که مخاطب به تماشای آن ترغیب نشود بی فایده است؛ کما این که در دو سال قبل فیلمهای خوبی در حوزه اجتماعی یا دفاع مقدس ساخته شد که فروش آنها در مجموع معادل یک دهم هزینه تولیدشان هم نبوده است! در این راه، مشخص است که وزارت ارشاد اولا نیاز دارد که دست سینماگران را برای تعریف سوژه های مخاطب پسندتر در حوزه اجتماعی، سیاسی، دفاع مقدس و حتی کمدی هایی که ۹۰ دقیقه آن برپایه رقص و آواز نیس، بیشتر باز بگذارد و ثانیا، نهادهایی مانند صدا و سیما، حوزه هنری، سازمان اوج و… را ترغیب کند که در کنارش قرار بگیرند.

منبع: آبنما کار